EEN ILLEGALE GOUDSE BIJBELUITGAVE?1 WOORD VOORAF HET BOEKENOCTROOI IN KORT BESTEK “'Met deze bijdrage verkreeg de auteur de Ignatius Walvisprijs 1995 (zie pag 72/73) 4in UB Amsterdam, SAHM [streek archief Hollands Midden] te Gouda, en in het museum Catharina Gasthuis te Gouda. 61 3auteur van dit artikel is bezig met een promotieonderzoek naar de Goudse boekhandel in de tze eeuw. Hopelijk zullen de resultaten daarvan over zo’n anderhalf tot tweejaar verschijnen. In de Nationale Synode, die in 1618 en 1619 in Dordrecht gehouden was, was tot een nieuwe bijbelvertaling - een vertaling uit de talen, waarin de Heilige Schrift oorspronkelijk geschreven was - besloten5, overigens waren er direct protesten te horen van de kant van de boek verkopers, die nog zo'n tachtig-duizend onverkochte, reeds eerder vertaalde bijbels op de schappen van hun winkels hadden liggen. In 1632 was de opdracht voor de nieuwe staten vertaling, die door de Staten-Generaal gegeven was en waarvoor door diezelfde instantie •met dank aan de heren S. de Vlieger, H. Borst en P. Hoftijzer voor hun mondelinge toelichting omtrent deze kwestie. Met deze bijdrage verkreeg de auteur de Ignatius walvisprijs 1995) 5 zie hiervoor o.a.: 1. Ie Long Boek-zaa! der Nederduitsche bybels, geopent in een historische verhandeling van de overzettinge der Heilige Schriftuere in de Nederduitsche taal... Hoorn, bij T. Tjallingius, boekverkoper. 1764; 2 dln [2e uitgave], m.n dl. 0: hfct vil, pp. 781- 839 -CC de Bruin, De Statenbijbel en zijn voorgangers Leiden, 1937, m.n. pp. 211-245 -D. Nauta, "Geschiedenis van het ontstaan der Statenvertaling", in: De Statenvertaling 1637-1937. Haarlem, 1937, m.n. pp. 1-50 e eerste kennismaking met de zogenaamde 'Rammesijn-bijbel', een grote bijbel- uitgave in folioformaat, gedrukt te Gouda, bracht de schrijver van dit artikel3 nog J t niet in verwarring. Pas toen bleek dat er naast de drie bekende exemplaren4 nog I één bestond, weliswaar niet geheel compleet, in particulier bezit en nog dagelijks in gebruik, werd duidelijk dat er iets met de uitgave aan de hand was. Een roofdruk was deze Goudse uitgave, meende de particuliere bezitter van de 'Rammesijn-bijbel'. De levendige herinnering aan het 'consent van de EA. Heeren, de Heeren Burgemeesters en regeerders der stad Gouda' op de titelpagina, in het voorwoord en aan de dedicatie, de opdracht aan de Goudse magistraat, die voorin de folio-uitgave waren afgedrukt, verwekten ongeloof en verwarring over deze zogenaamde illegale bijbeluitgave. Mede op verzoek van de particuliere bezitter en de medewerkers van het Goudse Streekarchief, waar ook één van de 'Rammesijn- bijbels' een onderdak heeft gevonden, is een klein onderzoekje uitgevoerd, dat berust op mondelinge informatie, secundaire literatuur en archiefonderzoek. Is de 'Rammesijn-bijbel' een roofdruk en zo ja, hoe is het dan mogelijk dat de Goudse wereldlijke overheid zijn nadrukkelijke toestemming voor het drukken van deze uitgave heeft kunnen verlenen? doorLukke Boots2

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Schatkamer | 1995 | | pagina 3