'Verzilverd' vernieuwd
Conclusie en slot
99
Bijbel noch reformatorische kerkordes stellen regels aan avondmaalsserviezen en hun mate
riaal. Dolerend Gereformeerde kerken startten in de regio met tinnen avondmaalsstellen, die
in de 20e eeuw door zilveren of verzilverden werden vervangen. Schenkingen speelden
daarbij een sturende rol. Een in Moordrecht overcompleet stel werd al in 1931 aan een kerk
elders geschonken en wordt nog steeds voor het sacrament benut. Na de 2e Wereldoorlog
was de waardering voor de buiten gebruik geraakte avondmaalsstellen verdwenen. Zowel in
Capelle als in Nieuwerkerk werden deze stellen uit 1889/1890 aan particulieren ter beschik
king gesteld, terwijl Hervormd Nieuwerkerk een antiek stel in de handel bracht.
In Gereformeerd Nieuwerkerk werd het oude tinnen stel in 1989 tentoongesteld ter gelegen
heid van het 100-jarig bestaan van de kerk. Mevrouw van den Herik - weduwe van de rond
1970 zieke Arie van den Herik die het stel toen kreeg - schonk het in 1989 aan de kerk terug.
Het moest wel worden opgeknapt.
Op 17 juni 1996 is het gerestaureerde stel aan de kerkeraad aangeboden en op 24 juni volgde
een presentatie op een gemeente-avond. De Eeuwfeestcommissie nu: “Hoeveel malen heb
ben niet tijdens de 'Viering van het Heilig A vond maal' op plechtige wijze de woorden geklon
ken van ons oude avondmaalsformulier? Hoevelen hebben niet met schroom de beker vast
gehouden, genipt en een stukje brood genuttigd?.1
Het is als referentie zinnig de regio ook verder in de tijd te bezien. De Gereformeerde kerk
van Moordrecht werd op 24 juni 1892 geïnstitueerd en kocht in maart 1893 een ook tinnen
avondmaalsstei. Na in 1931 een zilveren servies ten geschenke te hebben gekregen werd het
oude stel geschonken aan een jonge kerk in Friesland8.
Hervormd Nieuwerkerk benutte tot 1960 het in vroeger eeuwen geschonken avondmaalszil-
ver. De kerkeraad liet dat toen door ds D.J. van Dijk vervangen door een nieuw verzilverd stel.
Het echte historische avondmaalszilver werd door de kerkvoogdij, als eigenlijke behartiger
van de zakelijke belangen van de gemeente, opgeborgen en in 1966 verkocht aan een hande
laar9. Vermelding van dit feit lijkt relevant voor het omgaan met kerkelijk erfgoed ter plaatse.
op 28 januari 1970 werd in Nieuwerkerk een nieuwe Gereformeerde kerk, het
“Ontmoetingscentrum", in gebruik genomen. De jeugd van de kerk schonk daarbij middels
de persoon van Frits Dijkdrenth een naar het heette zilveren, maar waarschijnlijk ook
'verzilverd', avondmaalsservies met tafellinnen. Sprekers en pers repten met geen woord
over het tot dan in gebruik zijnde tinnen avondmaalsstei. Terwijl over het oude servies ook
niets werd verhaald staat de schenking van 1970 wel vermeld in een later kerkelijk jubile
umboek.10
3 P. vink, Uit het moeras herrezen, 100 jaar Gereformeerde Kerk van Moordrecht en een beknopt overzicht van de historie
in de eeuwen daarvoor, Moordrecht 1992, p. 84/85.
9 Adri den Boer, Nieuwerkerks kerkzilver in Rotterdamse musea, in: De Schatkamer 1990-2, p. 29 e.v.
10 Tekens in de tijd,..., p. 64 en 67.
11 Stop Contact (Orgaan Geref. Kerk Nieuwerkerk a/d tjssel) sept. 1996