Noten
58
De atlassencollectie in de Librije
Bij de bespreking van de kaartencollectie is ernaar gestreefd om door middel van
voorbeelden een indruk te geven van het aanwezige kaartmateriaal. De omvang van de
kaartencollectie is slechts bij benadering vast te stellen, daar de collectie al wel gesorteerd,
maar nog niet volledig beschreven is. Momenteel zijn ongeveer 200 manuscriptkaarten, ruim
2500 gedrukte kaarten en circa 60 atlassen getraceerd.
Hoewel er ook topografische kaarten uit de negentiende eeuw en begin twintigste
eeuw aanwezig zijn, dateren de meeste uit de periode na 1960. Dat geldt ook voor de op
basis hiervan vervaardigde waterstaats- en bodemkaarten en het materiaal van de Dienst
Openbare Werken.
Deze waardevolle verzameling heeft haar oorsprong liggen in geconfisceerd kloosterbezit. Zo
staat op het schutblad van de oudste atlas vermeld, dat deze in 1569 aan de Collatiebroeders
is geschonken. Het betreft de door J. Grüninger in 1525 te Straatsburg uitgegeven
"Geographia" naar Ptolemaeus. Hierin zijn vijftig kaarten en houtsneden opgenomen.26
verder bevinden zich in deze collectie: wereldatlassen, zeemansgidsen, landen-
beschrijvingen, stedenatlassen en één kaartboek. Dit "Voorne-Caartboek" is door Heyman
van Dijck tussen 1695 en 1701 gekarteerd.27
De eerste schenking aan de Librije werd gedaan door de Librijemeesters, toen zij in
1612 werden aangesteld. Zij schonken de vierde uitgave van de "Atlas" van Gerard Mercator
en Jodocus Hondius, die in datzelfde jaar verschenen was.28
Vermeldenswaard is ook de negendelige atlas van Joan Blaeu. Temeer, omdat omtrent
de aanschaf van het "Tooneel des aardrycx" en de uitbreiding ervan tot de "Grooten Atlas"
een correspondentie met Blaeu, bestaande uit acht brieven, bewaard is gebleven.29
1Dit artikel is een uitgebreide versie van een eerder verschenen artikel in Caert-Thresoor,
15e jaargang, 1996, nr.4
2. Klein, 1994, 77-78
3. Streekarchief Hollands Midden (SAHM) THA 2224 C 1
4. Koeman 1983, 29
5. Oud Archief Gouda (O.A. Gouda) inv.nr. 2447
6. Hesselink-Duursma 1995, 144-146
7. Koeman, 1983, 45
8. SAHM THA 2223 A 1; Koeman, 1983, 80; Donkersloot-De Vrij, 1981nr. 197, 130
9. Geselschap, 1973, 46
10. SAHM THA 2223 G 3
11. SAHM THA 2223 C 1; Koeman, 1983, 91; Donkersloot-De Vrij, 1981, nr. 683, 135
12. Lrgtendag, 1991
13. SAHM THA 2223 J 2
14. SAHM THA 2223 L 2
