De bouwers
8
1503, een nieuwe brug
Het lijkt wel of ze nu pas goed beginnen met die brug. Wat er met de bestaande brug
in de periode van 1484 af gebeurd is laat zich, op dit moment, slechts raden. Het is
zeer goed mogelijk dat de vele en zware oorlogshandelingen in die jaren (de Hoekse
en Kabeljauwse twisten, de bloedige strijd met de Utrechters, de strijd met de Gel
dersen vooral, de Jonker Fransenoorlog, en de oorlog om Montfoort) het wrakke
bouwsel geen goed hebben gedaan, zodat er een nieuwe brug nodig was. Brand
stichtingen, sloperijen van waterwerken en moordpartijen vormden de orde van de
dag. Waarom zou onze brug gespaard gebleven zijn?7
In ieder geval is er in 1503 een nieuwe brug gebouwd. Door vele ambachtslieden
blijkt er aan deze brug te zijn gewerkt: timmerlieden, heiers, houtkopers, slepers,
schuitvoerders, smeden, wielmakers, en al hun helpers. En we weten nu ook hun
namen. En zo ontvouwt zich voor ons het hele patroon van bruggenbouw van 500
jaar geleden. Maar nu wordt het tijd de stadsrekeningen uit 1503 zelf te laten spre
ken over onze IJsselbrug.8 Daar gaan we:
Daarna wordt jarenlang melding gemaakt van de pachtgelden voor de brug ter Gou-
de en het veer te Haastrecht (dat die arme Haastrechters hadden overgehouden)5,
totdat in 1499 de berichtgeving wederom verandert, en de rekening het veelvuldig
heeft over het werk aan de brug over de IJssel, met hout slepen, heien en leveranties
van balken.6 En in 1503 barsten de aktiviteiten pas goed los.
Allereerst de bouwers. De belangrijkste blijkt de timmerman Adriaen Hugezoon
te zijn, die talrijke andere bouwwerken in Gouda op zijn naam heeft staan:
5 Het lijkt mij veel te ver gezocht, om met Kölker te veronderstellen dat de naam 'Haastrechtse
brug" als troostprijs voor Haastrecht moest dienen! De richting is immers dikwijls bepalend voor
een naamgeving: Rotterdamse poort, Bodegraafse straatweg. De Haastrechtse brug leidde een
voudig naar Haastrecht.
8 Stadsrekening 1503, OA 1164. Verspreid temidden van de honderden posten over de meest
uiteenlopende zaken, duiken die aangaande de bruggenbouw op, vooral in de rubriek
"timmeren", f 17 vlgg
7 Zie voor een uitvoerige en beeldende beschrijving van die strijdtonelen het relaas van Dr J.P.
Arend in zijn 4-delige, 10 banden beslaande, Algemeene Geschiedenis des Vaderlands, Amster
dam, 1844, deel 2 III, te vinden in onze Librije. Wel oud, maar zeer boeiend!
6 Stadsrekening 1499, OA 1162,126 vlgg
