Si
1,
I!
De verdreven remonstranten, wier verbittering duidelijk valt af te lezen uit het bo
venstaande gedicht, begonnen weldra hun heimelijke bijeenkomsten te houden. Een
belangrijke steun en toeverlaat daarbij was de predikant van Jaarsveld, Paschier de
Fijne, die menige predikatie in de open lucht verzorgde. Ook Walvis is ervan op de
hoogte dat deze man de bijnaam ‘het ijsvogelken' had, nadat hij eens op het ijs van
de Gouwe een schare schaatsende gelovigen vanaf een slede had toegesproken.
Een groot aantal folio’s wordt daarna gevuld met gedetailleerde beschrijvingen van
de vervolgingen, waaraan de Goudse remonstranten in de jaren 16201625 blootston
den. De voornaamste grondstof hiervoor wordt geleverd door Daniël Tomberg, die
blijkbaar minutieus had aangetekend op welke dagen en op welke plaatsen zijn ge
loofsgenoten bijeenkwamen, op welke wijze dergelijke vergaderingen verstoord
werden door gerechtsdienaren en wie voor zijn deelname beboet werd. Een vergelij
king van deze informatie met hetgeen over dergelijke acties wordt vermeld in het oud
rechterlijk archief van Gouda leert, dat de door Tomberg c.q. Walvis opgeschreven
informatie zeer betrouwbaar is, tot en met de genoemde namen van veroordeelden
toe.33
Het verhaal over het kat-en-muisspcl van de stedelijke justitie met de remonstranten
wordt onderbroken door een beschrijving van de Zuid-Hollandse synode, die van 4
tot 19 augustus 1620 in Gouda werd gehouden. Hoewel de daar behandelde zaken
weinig of geen raakvlakken hadden met deze stad, is pastoor Walvis blijkbaar zó ge
boeid door de bron waarop hij de hand heeft weten te leggen, dat hij hier geen
belemmering in ziet om al het besprokene gedetailleerd weer te geven.34
Tot de details die Walvis
weet te reproduceren over
de Goudse verwikkelin
gen in het daaropvolgende
jaar 1621 behoort op
nieuw een gedicht, dat op
de deuren van de Sint-
Janskerk te lezen was.
s
B
V
8
i»
De Sint-Janskerk te Gouda
I
33 Ter verificatie zijn in het SUM diverse archivalia uit het Oud rechterlijk Archief geraadpleegd, te
weten inv.iu'. 178, crimineel vonnisboek; inv.nr. 220, minuut vonnisboek; inv.nr. 187 minuut von
nisboek van de baljuw.
4 Deze acta werden in 1894 integraal gepubliceerd door J. Reitsma en S.D. van Veen in deel 3 van
de Acta der provinciale en particuliere synoden gehouden in de Noordelijke Nederlanden gedurende
de jaren 1572-1620, (8 delen) Groningen 1892-1899.
45
