Aldus staat boven de statuten die op de buitengewone vergadering van 19
september 1854 zijn aangenomen.25 En daarom vierde men in januari 1861 het
tienjarig jubileum.26 Het was een groot literair feest, dat drie dagen geduurd
heeft: maandag 14, donderdag 17 en zaterdag 19 januari 1861. Het programma
daarvan is bewaard gebleven.27 Op maandag hield de heer J.J. Grootendorst een
voordracht, getiteld ‘Caert, ofte Ordonnantie van de Rethoryckers der stede van
Goude’. Waarschijnlijk heeft hij bij die gelegenheid de hele ordonnantie ten
gehore gebracht. Opmerkelijk is, dat alle vier de opschriften (van het origineel in
het keurboek, van de gedrukte uitgave, van de negentiende-eeuwse copie en van
de vermelding in het programma) allerlei streepjes bevatten. Er staat: ‘Caert.!.
ofte Ordonnantie.!, van de Rethoryckerso, der stede van Goude Deze
streepjes hebben in het originele keurboek een functie: ze zijn neergezet door de
stadssecretaris bij het vervaardigen van de registers op de keurboeken. Ieder
woord dat in het register gezet werd werd voorzien van een streepje, zodat
duidelijk was dat hij het betreffende woord gehad had. Zo weten we dat de
woorden ‘Caert’, ‘Ordonnantie’ en ‘Rhetoryckers’ naderhand in één of meer
registers zijn opgenomen. De tekentjes zelf horen niet bij de tekst. Maar zowel in
de kopij, als in de gedrukte versie, en in het programma van 1861 zijn ze klakke
loos overgenomen.
Oorspronkelijke ordonnanties zijn van andere rederijkerskamers ook wel
bekend. Vooral van de Belgische kamers zijn er in de loop de negentiende eeuw
een aantal gepubliceerd. Voor de Noord-Nederlandse (met name Hollandse)
kamers was er lang niet systematisch naar gezocht, maar sinds het werk van Van
Boheemen en Van der Heijden weten we dat er ook hiervan een aantal aan het
licht gekomen zijn.28 Echt bijzonder is, dat de ‘caerte’ van De Goudsbloem op
rijm staat. Tot nu toe waren er, bij mijn weten, slechts drie berijmde
ordonnanties bekend: é.pn van de rederijkerskamer de Seegbare Herten te Roesse-
lare, daterend uit de zestiende eeuw.29 De andere twee zijn van Noord-Neder-
10
25 Gouda, SAHM, 1140 B 91.
26 De kamer heeft het tot 1875 uitgehouden: in het Adresboek voor de gemeente Gouda 1875, p.
46 komen we de laatste vermelding tegen.
27 Gouda, SAHM, 1140 B 92.
28
Van Boheemen en Van der Heijden 1985, p. 16, nt. 5, en Van Boheemen en Van der Heijden
1999. Zij blijken naast die van Gouda de ordonnanties te kennen van 's-Gravenhage (1494: Van
Boheemen en Van der Heijden 1999, dl. 2, p. 308-315), Haarlem (diverse, gedateerd en
ongedateerd: dl. 2, p. 346-347, (1502:) 352-353, (voor 1570:) 347-350 (op
rijm), (1709:) 452-454), Noordwijk (ongedateerd: dl. 2, p. 691-693), Leiden (Witte Acoleye: 1578:
dl. 2, p. 514-516; De Palmboom: 1616: dl. 2, p.561-564), Sommelsdijk (1515: dl. 2, p. 783-785),
Voorschoten (1639: dl. 2, p. 809-812).
29 Uitgegeven door Angillis 1854, p. 8-15.
