Jubileumadvertenties over 19de-eeuwse
Nieuwerkerkse banen
De gebroeders Twigt
In een akte van 26 november 1828 getuigt Nieuwerkerker Hendrik Twigt, garen-
spinner, op 25 november bij zijn vrouw Catharina Stravel een zoon te hebben gekre
gen, die hij de naam Adrianus geeft. Hendrik verklaart niet te kunnen schrijven.
Moordrecht spande wat touwbancn betreft onder de IJsseldorpen de kroon'. Nieu-
wcrkcrk speelde terzake een bescheiden rol. “Tevens zijn er 1 scheepstimmerwerf 3
touwslagerijen en een korenmolen,” aldus een dorpsbeschrijving uit 1846 over
Nicuwerkerk op den IJssel2, en meer specifiek de buurtschap Kortenoord. Van 1866
dateert een statistisch overzicht van de werknemers in de garenspinnerijen en touw-
banen in en om Gouda, en dat levert voor Nieuwerkerk 22 arbeiders: 10 mannen en
4 vrouwen boven de 16 jaar en 4 jongens en 4 meisjes onder die leeftijd3.
Het Archief Utrecht blijkt in de genealogische knipselcollectie twee ‘bron-
loze’ advertenties uit 1894 te bezitten van wel drie opmerkelijke jubilea op een
Nieuwerkerkse touwbaan4. Blijkens de jubileumadvertentie was een Nieuwerkerkse
touwbaan in (vanaf?) 1844 eigendom van T. de Jong, daarna van diens weduwe T.
de Jong-Koemans en vervolgens van hun zoon H. de Jong. Zij lijken niet steeds in
Nieuwerkerk te hebben gewoond. Van 1857-1860 bijvoorbeeld bezit Teunis de Jong
er wel 12 roeden en 49 ellen land5.
H. de Jong neemt kennelijk het initiatief om op 15 mei 1894 een advertentie
te plaatsen voor de drie jubilerende werknemers en gebroeders Twigt; daarin staat
dan wel ten onrechte “J. en A.H. Twigt”.
door Adri den Hoer
60
1 Zie m.n. J.H. de Graaf, Moordrecht in touw, Holl. Studiën 1, Bloemendaal 1970.
2 A.J. van der Aa, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 8, Gorinchem 1846.
3 J.C. Vleggert, Kinderarbeid in de 19de eeuw, Bussum 1967.
4 Met dank aan A. Twigt te Baam; de herkomst van de advertenties is in elk geval niet de Goudsche
Courant.
5 SATIM, OA Nieuwerkerk a/d IJssel, inv. nr. 305, p.51
