Slot Op 20 maart 1905 verschijnt voor Nieuwerkerks ambtenaar van de Burger lijke Stand - naast een tweede getuige - Johannes Twigt, baanspinner, die verklaart dat zijn broer Adrianus Twigt, baanspinner, 76 jaar oud, ongehuwd, ook wonend in het huis nummer 134, op 19 maart is overleden. Johannes verklaart “geen schrijven te hebben geleerd”. Op 11 juli 1906 overlijdt Henricus Twigt, en op zijn leeftijd van 66 jaar na zijn zijn gegevens eender. Op 6 mei 1908 tenslotte verschijnt Hendrik Twigt, 54 jaar, touwslager, wonend te Dordrecht, die getuigt, dat op nummer 134C is overleden Johannes Twigt, 73 jaar, ongehuwd en touwslager l0. Deze drie gebroeders Twigt, geboren en getogen in Nieuwerkerk a/d IJssel, werkten dus van 1844 tot hun overlijden in de periode 1905-1908 bij dezelfde touwslager, bleven ongehuwd en samenwonend. Deze korte bijdrage pretendeert geen genealo gisch overzicht Twigt te geven, maar om een tweetal tot heden in de regio onbekende advertenties uit 1894 in enige context opnieuw te publiceren. Voor een Nieuwer- kerkse historie van de lijnbanen kan het een eerste bijdrage zijn. Hendrik Twigt moet, gezien het bovenstaande, al sinds zijn vierdejaar op de touwbaan hebben gewerkt. Blijkens het volgende deel ik (helaas) niet de mening van A. Twigt, dat er “...met de jongste gesmokkeld moet zijn!” 7 De Graaf meldt dat er in Moordrecht in de 26 touwbanen in 1843 evenveel volwassenen als kinderen werkten: “Zij werden gebruikt voor het opwekken van beweegkracht: ze draaiden het wiel, hielpen bij het ophaspelen der garens en bij het strijken der gesponnen draden. Elke volwassen spinner had een kind als draaier nodig. 8 Een staatje uit 1864 leert dat er daar dan een jongen van vijf en een meisje van vier jaar werken. Het gemiddelde aantal kinderen, in een lijnbaan werkzaam, steeg in de provincie Zuid-Holland van 1,8 in 1819 tot 5,1 in 1871. Rond 1874 werd dat verboden en ontstond er een slavernij van oude mensen9. “Wij hopen nog vele jaren met dezelfde veerkracht en sympathie voor haar en haren zoon werkzaam te mogen zijn,” zo lieten de broers Twigt na vijftig jaar opschrijven. 62 7 De Eik van Arien, kwartaalblad voor de familie Twigt, Baani, aug. 1999, p. 68. 8 De Graaf, op. cit., p. 48. 9 De Graaf, op. cit., p. 80/81. 10 SAHM, Akten BS Nieuwerkerk a/d IJssel, overlijden, 1905, 1906 en 1908.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Schatkamer | 1999 | | pagina 16