In welk stadsdeel van Gouda waren nu de meeste huisrenten gevestigd? Het
merendeel is te vinden in het gebied dat gevormd wordt door de driehoek St. Marie -
Agnietenwater - Veerstal. Binnen deze driehoek bevinden zich in totaal 153 ofwel
69,9 van de 219 huisrenten in Gouda. Behalve een achttal renten, waarvan de om
schrijving van de ligging te vaag is, is het resterende aantal te vinden binnen en bui
ten de stadsmuren.
Is het mogelijk om aan de hand van de gegevens ook iets te kunnen zeggen over de
personen, die deze huisrenten moesten betalen? Het is bekend dat de renten mee ver
huisden bij de verkoop van een huis, maar er werden wel een aantal beroepen ge
noemd en, gezien deze beroepen, vormden de betalers een dwarsdoorsnede van de
Goudse bevolking55.
Dit beeld wordt genuanceerder als er andersoortige documenten naast worden
gelegd zoals bijvoorbeeld de kohieren van de gedwongen geldleningen56.
Als de stad Gouda dringend geld nodig had, werden de inwoners van de stad aange
slagen en gedwongen een bepaald bedrag te betalen. In de periode van 1517 tot 1528
gebeurde dit zes maal en moest een totaal bedrag van 1354 1b. opgebracht worden.
Daarvoor werden ongeveer 350 kapitaalkrachtige personen en kloosters aangeslagen.
Waarom de gedwongen geldleningen werden opgelegd is niet geheel duidelijk. Waar
schijnlijk had dit te maken met de broodnodige reparaties aan de stadsmuren of aan
andere bouwwerken.
De aanslagen die de kloosters ontvingen varieerden tussen de 2 en 8 1b., maar
zij kregen vaak vermindering. De Brigitten en het St. Agnes-klooster hadden meer
geluk; hun aanslag werd altijd kwijtgescholden. Althans, men noteerde in de kohie
ren “nyet”.
Om de straten in de kohieren van de gedwongen geldleningen te koppelen aan
de straten die vermeld staan in de stukken van de huisrenten, is een ondoenlijke op
gave. Het stedelijke stratenplan werd vaak door de verscheidene instanties anders
gehanteerd. Een andere moeilijkheid is dat de huizen niet genummerd zijn, dit ge-
57
55 Stilleganmacker, hekelster, scoenmaker, sceepmaker, bostelwijf, houtsager, castelijn, smit, man-
gelaer, hopcoper, brouwer, kistemaker, schipper, pelser, seylmaker, scilder, boode, ketelboeter,
scriver, mandenmaker, metselaer, vleyshouwer, conijnwijf, sleeper, beesemman, sloetmaker, sout-
man, stoeldraeyer, backer, snyer, outscoenmaker, glaesmaker, bacster, appelcoepster, vogel wijf,
barbier, lantman, coman, roener, wever, b(e)elhouwer
56 SAHM OA-IOOO t/m 1005, Kohieren gedwongen geldleningen 1517, 1527, 1528