Goudsche Courant, 9 februari 1872
75
De verdeling zou in den beginne wellicht enige moeilijkheid hebben, omdat het lastig zou
zijn daarvoor doeltreffende regelen te stellen, doch was men eenmaal op weg, dan zou
wellicht een praktisch examen niet zo bezwarend blijken, als menigeen zich nu voorstelt.
Het spreekt vanzelf, dat daarbij van geen dwang sprake kon zijn; evenmin van belemme
ring om ‘t ambacht zonder examen uit te oefenen; neen, alleen moet de gelegenheid be
staan om zich te kunnen onderscheiden en ‘t eigenbelang van ‘t publiek zal daarvan wel
dra weten te profiteren.
Een andere vraag is het of ook bij de fabrieken deze klassen kunnen aangenomen worden
of dat daar geen onderscheid kan gemaakt worden in ‘t gehalte der werklieden van dezelf
de soort. Wel zal dit bij enkele het geval kunnen zijn; zo zal de spinner in de kleingaren-
fabriek en de pottenbakker en de kaarsengietster door meerdere ervaring, door meerdere
handigheid bekwamer worden, maar of voor alle onderdelen van de fabriekarbeid hetzelf
de kan worden gezegd, meent de commissie te moeten betwijfelen.
(wordt vervolgd)”
Een derde punt dat de commissie tot de middelen van herstel brengt is: verbeterde wonin
gen. Een groot deel van de sociale quaestie wordt door slechte woningen veroorzaakt. Een
onderzoek hoe er gewoond wordt niet door onze armen, maar door onze arbeidende klas
se, dor ambachtslieden en fabriekarbeiders, zou allerellendigste uitkomsten geven.
Op de ongezellige inrichting is boven reeds gewezen, doch ook de gebrekkige toestand
mag met voorbijgezien worden. De reparatiën aan dit soort van woningen geschiedt ge
woonlijk door de zogenaamde kleine bazen, waarover mede vroeger reeds gesproken is.
De materialen worden dan gewoonlijk door de eigenaar der woning geleverd en het werk
wordt maar zo wat afgedaan; het is minder herstellen, dan oplappen, en dient minder tot
onderhoud der woning, dan tot inning van achterstallige huur. Vocht, rook en tocht zijn in
de meeste arbeiderswoningen dagelijkse gasten; is het wonder dat men daarvoor het veld
ruimt en elders een plaats zoekt, waar ‘t eigenbelang alles netjes, warm en gezellig
maakt? Geef betere woningen en gij zult de uithuizigheid tegengaan, w ant velen lopen des
avonds langs de straat te zingen en te schreeuwen, velen maken een te druk gebruik van
ongeschikte uitspanningsplaatsen, omdat het in de woning niet uit te houden is. omdat zij
onbew'oonbaar is.
“Verslag over de toestand der arbeidende klasse alhier (vervolg en slot).
