een publicatie over de verplichting
kerk" uitgevoerd met oud gebrandschilderd glas, of met blank glas dat met verf op
kleur was gebracht. Het voornaamste doel daarbij was het dichten van het gat.67 Het
meest aansprekende voorbeeld is de grote schade, die in 1790 door een storm werd
aangericht aan het door Filips II geschonken glas 7. Het duurde langer dan een
eeuw, voordat de voorstelling van de inwijding van de tempel van Salomo werd ge
restaureerd.68
De municipaliteit van Gouda nam op 22 mei 1795 - meteen nadat was
besloten de familiewapens uit de stad te verwijderen - voor de Sint-Janskerk een
besluit over de wapen- en rouwborden. Ze moesten worden verwijderd en de munici
paliteit verwachtte van de kerkmeesters een advies hoe dit besluit het beste zou kun
nen worden uitgevoerd.69 Wapenborden, waarop het wapen van een overledene was
geschilderd, hingen in groten getale in de Sint-Janskerk.70 Ze waren als persoonlijk
gedenkteken bedoeld en de gewoonte om, tegen betaling, een wapenbord op te han
gen was in de zeventiende en achttiende eeuw voortdurend toegenomen,7' tot “een
considerabel aantal. ”n In totaal zijn de namen van 129 personen bekend die een
wapenbord in de Sint-Janskerk hebben gehad73 De kerkmeesters verzochten op hun
beurt de municipaliteit eind juni 1795 om een publicatie over de verplichting om
deze borden uit de kerk te verwijderen74
Ondertussen was ook een soortgelijk decreet van de Provisionele Repre
sentanten van het Volk van Holland verschenen. Dit ging nog verder dan het besluit
103
07 R W. Bogtman e.a., Glans der Goudse Glazen. Conservering 1981-1989 een geschiedenis van be
houd en beheer. Gouda 1990, p.44
68 Volgens H. Algra, Het zevende glas en zijn schenker, in: Zuid-Hollandse Studiën, vol. 2, Voor
burg 1952, p. 151, kon het glas pas gerestaureerd worden, nadat mevrouw Steens Zijnen in 1909
hiervoor een gift van ƒ16.000,- beschikbaar had gesteld.
69 Gouda, SAHM, op.cit. (n.47) fol. 155r: “Op het geproponeerde ter vergaedering, is na voorgaande
deliberatie goedgevonden en verstaen de wapenborden hangende in S1 Jans Kerk binnen dezer Stad
te doen afheemen. En worden Kerkmeesteren van voomoemde Kerk verzocht de Municipaliteyt te
dienen van humie Consideration omtrent de wijze waarop zulks het geschikste zal kunnen worden
ten uytvoer gebracht.”
70 Van Dolder-de Wit, op.cit. (n.27) pp.99 ff. voor meer informatie over wapenborden in de kerk
71 C.A. van Swigchem e.a., Een huis voor het Woord. Het protestantse kerkinterieur in Nederland
tot 1900. ‘s-Gravenhage 1984. p.267
72 [Huibert Griffioen van Waarder], Myne Herrinneringen van Gouda. ‘s-Gravenhage 1821, p.62
73 Het genoemde aantal is berekend aan de hand van H A. van Dolder-de Wit, Familie- en andere
wapens in de St.-Janskerk te Gouda. Gouda 1993, pp.2 ff
74 Gouda, SAHM, op.cit. (n.47) fol.202r
