Betaling van de goederen
15
De grotere afnemers, zoals G. Kolff Co, hadden doorgaans lopende rekeningen.
De rekening werd jaarlijks gecrediteerd, zodra een wissel was ontvangen. Het res
terende bedrag werd vervolgens overgeheveld naar het volgende jaar. Particulieren
werd in het algemeen verzocht om direct in wissels te betalen. De wissel was in
wezen een voorloper van de huidige cheque. Wanneer een klant uit Indië bij Van
Goor boeken had gekocht, ondertekende hij de wissel voor een bepaald bedrag.
Vervolgens werd deze opgestuurd naar de Goudse firma. Van Goor kon de wissel
dan inruilen bij bijvoorbeeld de Nederlandsch-Indische Handelsbank, de Amster
damse Crediet-Vereeniging of een correspondent in Nederland. Dit laatste was het
geval met boekhandelaar G.C.T. van Dorp. Als correspondent had deze de heer
Scheltema te Amsterdam. Zo schrijft Van Goor: ‘Met de laatste mail ontving ik
van de heere G.C.T. van Dorp te Semarang een wissel op Ued groot f 40,80 be
taalbaar 27 september e.k.,36
De betaling geschiedde uiteraard niet altijd naar wens: of de klant was een
wanbetaler of hij woonde in de binnenlanden, waardoor het niet mogelijk was om
een wissel te verkrijgen. In 1867 lost Van Goor dit laatste probleem op door een
handelshuis in Batavia aan te stellen voor de inning van de gelden: Van Leeuwen
Co. 'Vele mijner principalen in Indië ondervinden moeijelijkheden met het re
mitteren hunner gelden, vooral zij die in de binnenlanden of de Buiten-Bezittingen
gevestigd zijn, daar zij geen wissel in Holland betaalbaar magtig kunnen worden.
te zijn zoekgeraakt. ‘Wij hebben ons aan eenen vriend te Batavia gewend om na te
zien of het kistje met gemelde boeken ook welligt in het recherchepakhuis te Bata
via is gedeponeerd, doch hebben tot dusverre nog geen berigt ontvangen.,34 Nor
maliter echter kwam het schip te Batavia of Padang aan, alwaar een koelie de
vracht naar de geadresseerde bracht.
Het is overigens opvallend dat Van Goor de boeken die bestemd waren voor G.
Kolff Co te Batavia vanaf 1864 dikwijls door tussenkomst van Joh. Noman en
Zoon te Zaltbommel verzond. 'Bijgaande collis gelieve u per eerste komende ge
legenheid te vervorderen aan de heeren G. Kolff Cie te Batavia. '35 Aangezien
de beide firma’s op persoonlijke voet met elkaar stonden, is het aannemelijk dat
Noman zelf een aantal boeken aan de vracht toevoegde om zo kosten en tijd te
besparen.
34 Brievenboek 92: 209
35 Copieboek 8: 394
36 Copieboek 2:85
