Distributie van overige goederen
Uitgeverij Van Goor en het lezerspubliek in Nederlands-Indië
16
De vraag naar welke genres vertegenwoordigd zijn bij de verzendingen van Van
Goor naar Indië hangt nauw samen met het soort publiek dat er bediend werd. De
Nederlandse bevolking in Indië bestond immers voornamelijk uit personen van
regeringswege. Het is daarom wellicht minder verwonderlijk, dat het culturele le
ven in de tweede helft van de vorige eeuw in Indië geen hoogtij vierde. Wanneer
een pianiste optreedt in Semarang, constateert P.A. Daum, een Indisch journalist:
In de eerst jaren van de handel met Indië werden niet alleen boeken verzonden. De
heer Meerten uit Soerabaja bijvoorbeeld bestelde naast boeken ook nog grootboe
ken en schrijfpapier.38 Kennelijk bood uitgeverij Van Goor een exportmogelijkheid
voor goederen die in de archipel nauwelijks voorhanden waren. Aan de andere
kant betekende deze handel voor Van Goor wellicht een extra bron van inkomsten.
Het is daarom veelzeggend dat dit met name in de eerste tien jaar van de handel
met Indië gebeurde. Immers, in die eerste jaren bestond nog weinig zekerheid over
de afzet. Een extra handel kon de naar verhouding dure vrachtkosten compenseren
en was zo waarschijnlijk een vorm van risicospreiding.
Eén van de meer orginele voorbeelden betreft de handel in speelkaarten.
Rond 1861 heeft Kolff Van Goor verzocht om speelkaarten te zenden. Van Goor
wendt zich hiertoe tot speelkaartenfabrikant Daveluy uit Brugge. De eerste zending
van medio april 1861 bevat maar liefst 110 gros speelkaarten. Bij aankomst blijken
de kaarten echter incompleet en zeer slecht van kwaliteit. Van Goor waarschuwt
daarop Daveluy. Bij een tweede zending is de kwaliteit helaas nog steeds bedroe
vend en meldt Van Goor: ‘Zij schreeuwen wraak dat een fabrikant zulke kaarten
durft te leveren waar alles, zowel van voren als van achteren afgaat en losgaat.,39
Het is daarom weinig verwonderlijk, dat na 1862 geen speelkaarten meer naar de
archipel worden verzonden.
Ten einde nu deze moeijelijkheden geheel op te heffen, dacht mij het beste, hen een
huis in Indië aan te wijzen, waar zij de voor mij bestemde gelden konden storten,
en hierover nu aan de Crediet-Vereeniging schrijvende, heeft mij de directie uw
huis aangewezen, waardoor dan de voor mij bij u gestorte gelden, met lederen
mail aan de Crediet- Vereeniging konden worden overgemaakt, en ik op die wijze
gemakkelijk en geregeld in het bezit dier gelden kan komen.,37
37 Copieboek 13: 916
