Het uitgeversbedrijf Van Goor en de Indische boekhandel: Gualtherus Kolff 6 Van Goor had geen eigen vestiging in de Nederlandse kolonie. Van groot belang was daarom een vroegere leerling van de Goudse uitgever: Gualtherus Kolff (1828-1881). Deze behartigde in de eerste jaren de meeste belangen van het Goud se uitgeversbedrijf in de handel met andere Nederlandse boekhandelaren in Indië. Kolff werd in 1850 uitgezonden naar Batavia om te werken in de firma van W.J. van Haren Noman.12 Aanvankelijk was hij bediende, maar in 1853 werd hij mede firmant van dat bedrijf. Aldus de naam Van Haren Noman Kolff. In datzelfde jaar kocht de firma de boekhandel en drukkerij van J.H. de Groot uit Semarang op. Toen Van Haren Noman zich in 1858 aan de zaken onttrok, veranderde Kolff de naam van de boekhandel te Batavia in G. Kolff Co. Een exacte datering is niet te geven, maar moet geschat worden tussen 1848 en 1852. Hiervoor zijn drie indicaties. De eerste brief die betrekking heeft op de han del met Nederlands-Indië is gedateerd 13 april 1852 (Bijlage I).9 Deze brief, ge richt aan de cargadoors Canne Balwe, handelt over een kist boeken die ver scheept moet worden naar Padang. Van Goor informeert naar de uiterste datum waarop hij de kist gereed moet hebben. Uit een brief van een maand later blijkt dat de vracht bestemd is voor de heer P. van Geelen, gouvernementsonderwijzer te Pa dang op Sumatra.10 Een tweede aanwijzing voor deze datering is te vinden in het Boekverkopers- boek van 1852." Hierin worden weliswaar geen boekverkopers uit Indië genoemd, maar wel de cargadoorsmaatschappij Canne Balwe. Naast het kistje voor P. van Geelen, is er sprake van een vracht die op 8 november 1852 naar de heer Radema- kers te Semarang is vervorderd. Een laatste indicatie is ten slotte te vinden in de intekenlijst van de Pracht- bijbel. Tussen 1852 en 1854 kon hierop ingetekend worden. Op deze lijst komen maar liefst 83 namen voor uit Nederlands-Indië. Deze intekenaars werden groten deels voor rekening genomen van de firma’s Lange Co en Van Haren Noman Kolff te Batavia, die respectievelijk dertien en 64 exemplaren bestelden. De eerste handel met Indië lijkt dus provisorisch. Handel met Indische boekverkopers wordt niet of nauwelijks bedreven. Weliswaar worden boeken verkocht aan particulieren, maar in het Boekverkopersboek van 1852 worden deze particulieren zelfs bij name genoemd. Dit getuigt van een pril begin. 9 Copieboek 19. 10 Copieboek 1:17. 11 Boekverkopersboek 125: 333. 12 Gedenkboek (1948), p. 51-56.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Schatkamer | 2001 | | pagina 8