Een nog veel interessanter conflict was uitgevochten rond Matthias van
Goch in 1729. Deze had al vijftien jaar daarvoor, in 1714, zijn theologische studie
beëindigd bij Adriaan van Cattenburch, na eerst nog bij de grote theoloog der re
monstranten uit de vroege Verlichting, Philippus van Limborch (1633-1712), te
hebben gestudeerd. Matthias van Goch had zich echter te Gouda gevestigd als
medicus. In 1729 komt de vraag aan de orde of hij tot lid van de kerkenraad ge
kozen kan worden. Sommigen menen van niet, omdat hij, formeel gesproken, nog
altijd de bevoegdheid bezat om te preken en zich zelfs kon laten beroepen. Hevige
debatten volgden. Geen van beide partijen wilde zich door de menmg van de an
dere laten overtuigen. De Grote Vergadering van de Broederschap, om arbitrage
gevraagd, besliste dat Matthias van Goch wel degelijk als kerkenraadslid gekozen
kon worden. Zijn formele plek in het corps der predikanten kon hem immers niet
van zijn rechten als lid beroven. Nu werd Van Goch gekozen. Hij moet geen ge
makkelijk heer zijn geweest want binnen de kortste keer is er in de kerkenraad
ruzie met hem. Hij heeft medeleden van de kerkenraad met zijn uitlatingen bele
digd. Wellicht heeft het voorgaande debat Matthias van Goch op een idee gebracht
of liep zijn medische practijk niet al te vlot. Van Goch laat zich beroepen als
predikant van de kleine remonstrantse gemeente van Moordrecht7 Hij vertrekt,
maar Van der Werken zal ondervinden dat Van Goch in de Goudse zaken present
zal blijven. Helaas genereert de ene ruzie vaak de andere. Zo ook in Gouda.8
Jarenlang is Cornelis Romeijn lid van de kerkenraad geweest. Hij behoort tot één
van de trouwe families waaruit de remonstrantse gemeente is samengesteld. Hij
had met enkele anderen het onderspit gedolven in de discussie over Van Gochs
lidmaatschap van de kerkenraad. Wanneer in 1732 de eerste predikant van de ge
meente, Samuël Beijerman, en een ouderling de rondgang doo.' de gemeente
maken om de leden persoonlijk, naar het gebruik van die tijd, uit te nodigen voor
het Avondmaal, krijgen beide heren bij Romeijn thuis de volle laag en wordt
hun de deur gewezen.9 Dat gaat gepaard met “verachting” van dj bezoekers en
“de schrikkelijkste vloeken”. Beijerman dreigt zelfs “dadelijk geattaqueert" te
worden. Gelukkig komen de ouderling Poreus en Romeijns vrouw tussenbeide.
41
7 Matthias van Goch zal de remonstrantse gemeente van Moordrecht weer op het rechte pad helpen
brengen na jarenlange schandalen en conflicten in de gemeente van dat dorp, zie h;t in noot 1 aange-
kondigde boek De dronken Arminiaanse Dominee.
8 SAMII, archief remonstrantse gemeente 1.27-95, nr. 2
9 Samuël Beijerman stond sinds 1725 te Gouda. Hij zou er tot 1777 blijven en ii hetzelfde jaar dat
hem emeritaat werd verleend overlijden. Van zijn eenenzestig predikantsjaren stond hij er tweeën
vijftig te Gouda: een record in de Remonstrantse Broederschap! In 1739 bedankte hij voor een beroep
naar Haarlem. De kerkenraad beloonde hem met 100 ducaten. Gouda kon hem in dat jaar zeker niet
missen.
