Tegenover p. 149 is ingeplakt een groot blad met de “rolle van de
goetwillige compagnie” binnen Gouda op verzoek van graaf Willem van Nassau
Oranje) met die uit Dordrecht, Delft en Rotterdam ter ontzet van Haarlem
samengesteld op 11 juni 1573. De lijst bevat de namen van ondermeer “adelbor
sten, hageschutten, prov[i]antmeesters” en ook van degenen die een man in hun
plaats hadden gezet (remplacanten). Het betreft hier een veel later gedrukt exem
plaar uit 1708 door de bekende drukkerij van Johannes Endenburg (aan de
Markt) te Gouda.10
Tot slot, tegenover p. 216 is ingeplakt een brief gericht aan de kastelein,
schout, burgemeesters en schepenen, waarin vermeld wordt dat mr Cornelis
Jansz. de school niet meer wil bewaren als rector, of hij moet 4 pond groten
24 pond) jaarlijks ontvangen. Er bestaat grote armoede door de dure tijd, de helft
van de kinderen heeft geen geld voor de school. Onderaan is door het stads
bestuur de toestemming tot het rectorschap aangetekend, ingaande mei a.s. voor
twee jaar. Het stuk is gedateerd 12 december 1531 en ondertekend door Vranc-
ken. In 1543 was de genoemde schoolmeester overigens nog in functie en werd
hij door het Hof van Holland in een proces (gevoegd met de burgemeesters tegen
de pastoors, vicarissen en memorieheren van de Sint Janskerk) over inkomsten
van de scholasterie in het gelijk gesteld.11
In het eerste deel van De Lange van Wijngaerdens geschiedenis uit 1813 (Van
Wijn bezat slechts twee delen, het derde, bewerkt naar de nagelaten aantekenin
gen van Van Wijngaerden door J.N. Scheltema, kwam immers pas lang na zijn
dood in 1879 uit) is op p. 104 een fraaie gravure van het kasteel van Blois aan de
Loire ingeplakt. Op p. 105 is de aantekening gemaakt, dat Van Wijngaerden zeer
goed en oordeelkundig gebruikt heeft gemaakt van de rekeningen van Blois. Op
p. xii valt nog te lezen, dat van deze bron zeer ruim gebruik is gemaakt in de
stadsgeschiedenis. De rekeningen werden door Van Wijn in 1803 (als landsar-
chivaris) aan hem in leen gegeven Zowel in het archief van Van Wijn als van
Van Wijngaerden zijn afschriften of extracten te vinden van Bloise rekeningen.12
65
10 Vgl. hierover: J. Tersteeg, 'Vijf bange jaren (Gouda 1572-1576)', BVGO 4e r. V (1906) p. 1-15: p. 10,
die reeds een druk van 1644 noemt.
11 Inventaris OAG regest nr. 346, gedr. bij: L.A. Kesper, Geschiedenis van het gymnasium te Gouda.
Eerste gedeelte: De parochie- of groote school (1366-1572 (Gouda 1897) bijl. XIII, zie verder bij hem
over Cornelis Jansz. p. 52 e.v.
12 ARA, Coll. Van Wijn, inv.nrs. 65 e.v. (niet in het handschrift van Van Wijn), SAHM, Coll. Kemper,
inv.nr. 53 met voorin een papiertje: ontvangen van de heer Van Wijn met opgave van de betreffende
rekeningen. Ondermeer Kesper maakte van de laatste gebruik bij zijn Geschiedenis van het gymnasium,
zie p. 12 nt. 1
