I I 7.0- M .,n I I u A Galgenveld te Amsterdam, door Reinier Vinkeles, 1741-1816. Overhenomen uit H.C. Jelgersma, ‘Galgebergen en galgevelden in West- en Midden in ederl and’. Zutphen, 1978 4 W .ea>. a J In de schilderkunst houdt het rad het midden tussen een wagenwiel met een dia meter van de gemiddelde lengte van een mens als de afbeelding centraal op de voorgrond staat, maar als landschappelijk element aan de horizon oogt het rad als een bloem met een hangende kop, alsof het rad te zwaar is voor de staak. Afbeeldingen van galgen- velden vormen een onontbeerlijk element in het landschap, namelijk gerechtigheid; galgenvelden of gerechten geven een idee van die dagelijkse rechtspraktijk, waarin toch meestal de onderlaag van de bevolking tot galgenaas diende. Later verdwenen de galgen van de heuvels in de schilderkunst, maar ontwikkelde zich daarentegen een 1 bouwstijl van gerechten, die de steden ongetwijfeld meer aanzien gaven. De drie-stijlige galg met dwarslatten, waar aan haken de touwen voor de galgen bevestigd waren, versteende in de loop van de achttiende eeuw. Afbeeldingen daarvan zijn schaars, maar de en kele bewaard gebleven tekeningen doen vermoeden dat de diverse steden een vast bouwplan hadden van in klassieke stijl opgetrokken galgen buiten de stadsmuren. Op die afbeeldingen is een ronde op gemetselde put te zien, waar op drie punten een piëdestal is gemaakt met daarop drie pilaren. Op die pilaren zitten op een voetstuk drie leeuwen met de stadswa pens tussen de voorpoten. De pilaren zijn verbonden door drie ijzeren staven, waaraan de galghaken bevestigd zijn. Bij de steden Amersfoort en Amsterdam stonden in de achttiende eeuw dit soort versteende galgen43; van het Goudse ge recht is alleen een bestek van de restauratie van de stenen galg overgeleverd. Dit bestek doet sterk aan het vaste bouwplan denken en illustreert mooi de architectuur van de Goudse galg. 43 Jelgersma, Galgenvelden, 33 en 64 I 14 A V i A. f

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Schatkamer | 2003 | | pagina 16