32
Vatten we ten slotte de belangrijkste punten samen. Geard Leeu kwam mogelijk door
toedoen van de beroemde Engelse drukker William Caxton in 1475 op het idee
boekdrukker te worden. In 1477 verschijnt Leeu’s eerste gedrukte werk. Gerard was
waarschijnlijk geen telg uit het Goudse geslacht Van Leeuwen, dat in de 15e eeuw
bestuurders en magistraatsleden leverde, maar afstammeling van het geslacht (De)
Leeu, ondanks dat de namen Van Leeuwen en De Leeu wel door elkaar gebruikt
werden. We kunnen dit geslacht in Gouda tot omstreeks 1400 terugvolgen. De
voorgestelde familiebanden zijn echter niet altijd even stevig.
(de broer), in de jaren 1487 en 1488, op de persen van Gerard Leeu in Antwerpen
enkele drukwerkjes onder eigen naam heeft uitgegeven.34 Uit de stadsrekeningen weten
we dat juist in die jaren Claes Gerrits als bode enkele malen in Antwerpen en Mechelen
geweest is.35 Wat precies de bijdrage van Claes aan die uitgaven geweest is, blijft
gissen. Heeft hij de hele productie overgenomen? Of alleen aan de boom van de pers
getrokken? Of heeft hij deze edities gefinancierd, zoals men doorgaans aanneemt?36
Het is allemaal mogelijk, maar mijns inziens betekent het, dat Claes tijdelijk
zaakwaarnemer voor Gerard Leeu was. Juist in deze twee jaren bereikte Gerards zaak
zijn hoogtepunt wat betreft aantallen edities.37 Hij haalt in die twee jaar een gemiddelde
van bijna twee edities per maand. Het is dan nauwelijks verantwoord om, om welke
reden ook, de zaak te verlaten en de boel onbeheerd achter te laten.38 Een broer die
tijdelijk als compagnon optreedt en het thuisfront kan bewaken is dan een uitkomst.
Als deze Claes Gerrits inderdaad de broer van Gerard Leeu is, dan was deze
getrouwd met Claer. Met de nodige voorbehouden kunnen we nu een fragment-
genealogie samenstellen.39 We moeten er hierbij op bedacht zijn dat de namen (De)
Leeu en (Van) Leeuwen in de vijftiende eeuw en later vrij algemeen zijn. Ze komen
niet alleen in Gouda voor, maar in vrijwel iedere stad. Daarom zou ik Claes Leuwe, die
in 1494 in Zwolle geattesteerd wordt, niet meteen willen identificeren met de broer van
Gerard.40
34 De vijfhonderdste verjaring (n. 27), p. 288
35 SAHM, OA 1151 (stadsrek. 1487), fol. 9v, 20v en OA 1152 (stadsrek. 1488), fol. 7v, 8r.
36 De vijfhonderdste verjaring (n. 27), p. 288.
37 Vgl. Willem Heijting, ‘Succes becijferd. Een bibliometrische analyse van het fonds van Gheraert Leeu’,
in: K. Goudriaan e.a. (eds.), op. cit. (n. 13), p. 204-23: fig. 1 op p. 209; dezelfde, ‘Success in numbers: a
bibliometric analysis of the publications of Gheraert Leeu’, in: Quaerendo 29 (1999), 275-296: fig. 1 op p.
284.
38 Misschien was hij op zoek naar een nieuwe lettersnijder? In 1489 trad althans Henric van Symmen bij
hem in dienst, wat Leeu een drietal jaren later noodlottig geworden is; vgl. De vijfhonderdste verjaring
(n. 27), p. 288).
39 Zie de bijlage hierachter. Voor de vrouw en kinderen van Gerard Leeu: A. Rouzet, Dictionnaire des
imprimeurs, libraires et éditeurs des xve et me siècles dans les limites géographiques de la Belgique
actuelle. Nieuwkoop 1975, p. 122.
40 Vgl. Gnirrep, art. cit. (n. 13), p. 199-200.
