73 Eén van de terugkerende agendapunten van de Kern was het saboteren van de ar beidsinzet. De verschillende organisaties kregen daarvoor de beschikking over val se papieren en stempels. Reeds in augustus 1943 werden pogingen ondernomen valse Ausweise te drukken, in te vullen en te verspreiden. De Zaandamse drukker Kleiman7 werd echter al vrij snel aangehouden, maar zijn werk werd door de Per- soonsbewijzen-Centrale van Gerrit Jan van der Veen voortgezet. De PBC was ook vertegenwoordigd in de Kern. Nog vóórdat de ‘jaarklassenaktie’ goed en wel was beëindigd, introduceerden de Duitsers eind 1943 een nieuwe maatregel, het Zurückstellungsverfahren. Nu moest voor iedere werknemer een driedelige groene kaart worden ingevuld en worden opgestuurd naar de betreffende Duitse instantie. Daar werd op de kaart een advies genoteerd, waarna deze naar het GAB werd verzonden. De Fachberater nam een beslissing, die op de kaart werd aangetekend. Deel 3 (Z3) werd naar het bedrijf te ruggezonden, deel 2 (Z2) ging terug naar de Duitse instantie en deel 1 tenslotte (Zl) bleef op het GAB. De gehele illegaliteit ageerde scherp tegen al deze maatregelen. Vooral de Landelijke Organisatie voor Hulp aan onderduikers (LO) heeft hier veel werk aan besteed. Zij immers kreeg een groot aantal nieuwe onderduikers te verwerken. Eind 1943 was er een samenwerking tot stand gekomen tussen enkele illegale organisaties op practisch vlak, de ‘Kern’ genaamd. De Kern was opgericht door de leider van het Nationaal Steunfonds, Walraven van Hall. In de Kern waren naast het NSF ook het Nationaal Comité, de LO en verschillende andere organisaties vertegenwoordigd, met ieder een eigen inbreng. Wekelijks werd overlegd over o.m. het verkrijgen en verdelen van distributiebescheiden, geld en valse papieren. Het NSF was primair gericht op de financiële ondersteuning van gezinnen en na bestaanden van ‘politieke’ gevallen. Dat waren kostwinners, die door hun principi ële houding in de problemen waren gekomen door de Duitse repressie, of zelfs het leven hadden gelaten. Later werden ook gezinnen van onderduikers voor de ar beidsinzet ondersteund. Het Nationaal Comité was een organisatie van hoofdzake lijk mensen uit ambtelijke hoek, die gevoelige informatie bijeenbrachten ten be hoeve van andere organisaties. Zoals bekend waren eind 1943 in Gouda zowel de LO als het NSF actief geworden.6 6 M.J. van Dam, Gouda in de tweede wereldoorlog, Delft 1995, diverse bladzijden 7 SAHM, collectie oorlogsdocumentatie, inv.nr. 496 bevat een gedeeltelijk afschrift van het verhoor van Kleiman voor het Oberlandesgericht te Utrecht in april 1944. Waarom deze informatie is ver spreid blijft een raadsel.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Schatkamer | 2003 | | pagina 31