Slot
Tekenend is dat de Dorpsboerenraad het raadhuis als vergaderlokaal kon benutten,
iets wat voor de afdelingen van de verzuilde landbouworganisaties ondenkbaar
was. Kort na de installatie van de Dorpsboerenraad vergaderde bijvoorbeeld ook
de Buurtschap Nieuwerkerk a/d IJssel van de Nederlandsche Volksdienst en Win
terhulp Nederland in de raadzaal.14 Gebruik van het raadhuis was dus normaal voor
organisaties van de ‘nieuwe orde’. Sinds 1941 waren, zoals elders en weer con
form het leidersbeginsel, alle gemeentelijke bevoegdheden geconcentreerd bij de
burgemeester - in casu F. Jas - en was de gemeenteraad ontbonden.
De Goudsche Courant geeft een schat aan detailinformatie, ook over Nieuwerkerk
aan den IJssel in de bezettingsjaren: van bekeuringen voor verkoop van konijnen
boven de vastgestelde prijs, vee- en voedseldiefstallen, het instellen van een knup-
pelwacht daartegen aan de 2e Tochtweg, een comité om Rotterdamse kinderen bij
boeren en tuinders onder te brengen, tot een advertentie van een tuinder aan de
le Tochtweg met: “Wilt u grammophoonplaten kwijt, door mij worden ze goed
betaald.” (4/4/1945). Mentaliteitsgeschiedenis terzake biedt een jubileumboekje
van de Goudse veiling: “Slapheid en lamlendigheid werden aangekweekt, zwarte
handel en diefstal namen toe, de oorlog deed zijn demoraliserend werk. Er
werd helaas ook wel zwarte handel in ons product gedreven, doch die bleef be
perkt tot enkele gevallen. 13
Zoo is onze afdeeling weer opgericht maar in zijn leden niet ongeschonden. Onze
oude voorzitter den Heer J.J. Maaskant is in den bezettingstijd overleden waarme
de een stoer werker is heengegaan voor onzen Bond en het Platteland. Zoo is ook
den Heer D. v/d Dool gevallen door de hand van de beulen die ons land bezetten.
De Heer van Dool was een stoer werker in de verzetsbeweging en is als zoodanig
gefusuleerd te Amersfoort waar zijn stof rust tot God ons allen oproept voor hem
te verschijnen en ons oordelen zal het zij goed het zij kwaad. 12
Naast belangenbehartiging, zakelijke dienstverlening en landbouw(huishoud) onder
wijs behoorde overdracht van waarden tot de taken van landbouworganisaties, ook
middels hun periodieken. Juist in de bezettingsjaren waren alle boeren en tuinders
feitelijk ongeorganiseerd en misten bijvoorbeeld het CBTB-blad “Ons Platteland”.
De verplichte Landstand en haar Dorpsboerenraad vulden het gat niet op.
en Omstreken’, Gouda 1953, p
12 SAHM, archief CBTB-afd. Nieuwerkerk a/d IJssel, inv.nr. 1
13 C. Oudshoorn, 50 jaren Coöperatieve Tuiniersvereniging ‘Gouda
60-61
14 Goudsche Courant 29 april 1943, op microfilm geraadpleegd op het SAHM
82
