Uit de historische bibliotheek
De aardbeving bij Lissabon van 1 november 1755 ook gevoeld in onze regio
Eén van de beschreven rampen is, zoals gezegd, de aardbeving van 1 november 1755
bij Lissabon. Het blijkt dat ook de regio van Gouda getroffen werd door deze
‘buitengewoone aerd- en waterbeweginge’. Het verslag werd opgesteld voordat men
wist dat het een aardbeving was, waarvan het epicentrum helemaal bij Lissabon lag.
115
Het Streekarchief Hollands Midden te Gouda bezit een rijke historische biblio
theek. De bibliotheek is een bron van kennis, niet alleen voor de regionale ge
schiedenis. De opzet is veel ruimer: er is ook veel aandacht voor de nationale en
internationale geschiedenis, voor zover die belangrijk is voor de regio. Ook zijn er
veel genealogische bronnen en tijdschriften. Voor elk soort historisch onderzoek is
de historische bibliotheek dus onontbeerlijk. In deze rubriek wil ik af en toe aan
dacht schenken aan (de inhoud van) de bibliotheek. De historische bibliotheek van
het Streekarchief Hollands Midden is voor iedereen vrij toegankelijk.
Wilt u gebruik maken van de historische bibliotheek, of wilt u achtergrondlite
ratuur voor uw onderzoek, dan kunt u altijd terecht op het streekarchief. Het
Streekarchief Hollands Midden (en dus ook de historische bibliotheek) is te be
zoeken van dinsdag t/m vrijdag van 9.30 u. tot 17.00 uur. Groeneweg 30, 2801
ZC Gouda. Tel. 0182-521821, e-mail info(a)sahm.nl. De catalogus van de bibli
otheek is ook te bekijken via de website www.sahm.nl (de oude kern van de li
brije staat daar echter nog niet volledig op).
Het zal weinigen onbekend zijn dat er op 1 november 1755 een gigantische aard
beving plaatsvond bij Lissabon in Portugal. De beving was zó sterk, dat er ook ver
schijnselen in Nederland waren waar te nemen. Vooral het water in de rivieren,
meren en kanalen kwam plotseling en onverklaarbaar in beweging. Een verslag
hiervan is te vinden in de novemberaflevering van jaargang 1755 van de Neder-
landsche Jaerboeken. Deze jaarboeken beschrijven per maand allerlei gebeurtenis
sen die in een bepaald jaar plaatsgevonden hebben. De meeste zaken liggen op po
litiek of op kerkelijk terrein. Maar er is ook aandacht voor rampzalige gebeurte
nissen. Elke maand wordt afgesloten met een tabel met weers- en planetenwaar
nemingen over de voorafgaande maand. Deze behoren tot de vroegste systemati
sche waarnemingen in ons land.
De historische bibliotheek van het Streekarchief Hollands Midden bezit
van deze jaarboeken en het vervolg, de Nieuwe Nederlandsche Jaerboeken, de
volledige 126-delige serie, die de jaren 1747 tot 1798 bestrijkt.
