90
Gelet op de beperkte ter beschikking staande ruimte zal ik hierna uitsluitend en in
beknopte vorm ingaan op de volgende aspecten:
de organisatie van het nieuwe leger (in hoofdlijnen)
de meldingsprocedure ingeval van overlijden (theorie en practijk)
de tekst van het uittreksel uit het sterfregister nader bezien
de meest voorkomende ziekten bij militairen ten tijde van Napoléon en hun om
schrijving
de bespreking van een elf-tal uittreksels uit overlijdens- of sterfregisters. De in
houd daarvan heeft betrekking op het overlijden van een aantal uit Gouda en
omstreken afkomstige militairen.
Schrijvers van geschiedenisboeken van de vaderlandse geschiedenis besteden in het al
gemeen slechts een enkele pagina aan de periode 1810 - 1813. Wanneer men dan ook
nog verliescijfers noemt, dan zijn deze veel te laag. Zo spreekt men bij de Nederlandse
deelname aan de veldtocht naar Rusland in 1812 over circa 15.000 deelnemers, van
wie ongeveer 500 het avontuur zouden hebben overleefd. Men herhaalt dan vaak ou
de getallen, zonder vooraf de juistheid daarvan te hebben gecontroleerd. Vaak ver
geet men ook aandacht te besteden aan de militairen, afkomstig uit de Nederlandse
gebieden die reeds in 1795 aan Frankrijk moesten worden afgestaan (o.a. Zeeuws-
Vlaanderen en het gebied ten zuiden van Venlo), waar de dienstplicht reeds lang be
stond. Deze militairen trokken eveneens mee te velde. In werkelijkheid stierven in
de jaren 1812-1813 tenminste 30.000 Nederlanders, waarbij ook Gouwenaren en
hun streekgenoten, voor de aspiraties van de Keizer.3
Door nieuw licht te werpen op hun overlijden, alsmede door het verstrekken van
aanvullende informatie o.a. over hun eenheden, optreden enz., hoop ik een kleine
bijdrage te kunnen leveren aan het beschrijven van een tot nu toe onbekend stukje
geschiedenis van een specifieke groep personen uit Gouda en directe omgeving.
3 In april 2002 is bij uitgeverij De Bataafsche Leeuw een boek verschenen van mijn hand, getiteld:
Samenwerking en Confrontatie. De Frans-Nederlandse militaire betrekkingen voornamelijk in de
Franse tijd. ISBN 90-6707-543-4. De eerste samenwerking met Frankrijk dateert uit 1578, toen de
Staten-Generaal en Willem van Oranje de souvereiniteit aanboden aan de Franse Hertog van Anjou.
Frankrijk heeft, in de daaropvolgende eeuwen, steeds een belangrijke rol gespeeld op militair gebied,
nu eens als onze bondgenoot, dan weer als tegenstander.
De Franse versie van dit boek is ook gereed. Thans worden pogingen ondernomen hiervoor eveneens
een uitgever te vinden. De voorlopige titel van deze versie luidt: La France et les Pays-Bas. Coopéra-
tions et affrontements dans le domaine militaire (1578 - 1945). In genoemd boek wordt uitvoerig
aandacht besteed aan de Nederlandse eenheden uit de periode 1810 - 1813. Zij worden op de voet ge
volgd vanaf de inlijving tot en met hun ondergang.
