De start van afdelingen van het Bijbelgenootschap in
Schieland
Adri den Boer
97
Inleiding
Bijbelgenootschappen verspreidden aanvankelijk alleen bijbels onder behoeftigen,
maar gingen later met name over tot bijbelverkoop, -vertaling en -uitgave. In 1804
werd als eerste het Brits en Buitenlands Bijbelgenootschap opgericht door de inzet
van Thomas Charles, reizend prediker in Wales. Dit genootschap en zijn opvolgers
in vele landen waren van meet af aan interkerkelijk.
Het Nederlandsch Bijbelgenootschap (NBG) startte in 1814. Al vanaf 1815
volgden er afdelingen in steden. Volgens een adresboekje bestond er in 1860 reeds
een afdeling Gouda. Ten plattelande in Schieland werden pas afdelingen opgericht
in de jaren 1936-1945. Het nog ter plaatse bij de afdelingssecretaris berustende ar-
chiefje van de afdeling Nieuwerkerk a/d IJssel geeft ook informatie over Zeven
huizen, Moerkapelle en Moordrecht.
NBG-afdeling Nieuwerkerk a/d IJssel en omstreken
De kalender wees 1936 toen er een NBG-afdeling Nieuwerkerk a/d IJssel en omstre
ken werd opgericht. Ook hier ging men van meet af aan ‘samen op weg’. Voorzitter
werd de Nieuwerkerkse Hervormde ds A.C.H. Vollenweider, secretaris zijn Gere
formeerde plaatsgenoot ds G. Toornvliet en penningmeester de Gereformeerde
ds D.P. Kalkman uit Moordrecht. Diens Hervormde collega ds B. Nieuwburg was al
‘depothouder’ van de NBG-afdeling Gouda. Toen Moordrecht met Zevenhuizen en
Nieuwerkerk a/d IJssel onder een nieuwe afdeling kwam te ressorteren, werd hij
daarvoor depothouder. Er zaten ook niet-predikanten in het afdelingsbestuur,
bijvoorbeeld de Nieuwerkerkse loodgieter J. Sterk.
De nasleep van de crisisjaren is in de oudste notulen herkenbaar. In Moor
drecht kreeg een “behoeftig gezin van een werklooze’’ een bijbel. In 1937 werd de
goedkoopste bijbel in prijs verlaagd van een gulden naar zestig cent. Jaarvergade
ringen waren propaganda-avonden. In 1937 zat in Nieuwerkerk a/d IJssel het
verenigingsgebouw bij de dorpskerk stampvol. De spreker behandelde het NBG-
werk in Nederland en Indië en zag de bijbel niet graag misbruikt als ‘amulet’.
In 1938 was er een avond in de Gereformeerde kerk van Zevenhuizen. De
spreker heette Brugman! In 1939 sprak ds Koolhaas uit Huizen in de Hervormde
kerk te Moordrecht. Het ging qua plaats kennelijk ‘om de beurt’. In 1938 en 1939
verkocht men als afdeling 35 en 47 bijbels (dit uiteraard naast verkoop van NBG-
edities via de boekhandel).
