52
20
21
12 Op de diverse lijsten van plunderaars komt voor zover bekend geen slotenmaker voor.
Wellicht zou het Bernard van Es geweest kunnen zijn, smid of smidsbaas op de Haven. Hij
wordt wel als plunderaar genoemd.
13 Dit is de Acte van Verbintenis van de patriotse regenten (opgesteld te Amsterdam, 7-8
augustus 1786). De Lange van Wijngaarden was, als vooraanstaand patriots regent, een
van de ondertekenaars van deze Acte.
14 Deze Conventie was een aaneensluiting (een "correspondentie") van enige jonge regen
ten geweest, eind 1783. De oprichting vond plaats in het huis van De Lange van Wijngaar
den. Zie: De Jong, Met goed fatsoen, 90.
15 Het roeren van de trom, het teken tot verzamelen van de stedelijke schutterij.
16 Met "de gewapende burgerij" wordt de stedelijke schutterij bedoeld; niet te verwarren
met het vrijkorps.
17 De vader is Willem van der Hoeve, de zoon is mr. Frederik van der Hoeve. Overigens was
Willem van der Hoeve in 1787 geen burgemeester. Frederik van der Hoeve was de oprichter
van de Goudse Oranjesociëteit.
18 De Lange van Wijngaarden citeert de Nieuwe Nederiandsche Jaarboeken van september
1787, waar op blz. 4776 staat: "De Vroedschap Decker stelde zig aan het hoofd, en bewerk
te in weinig tijds de omwenteling." Inderdaad blijkt de leidende rol van vroedschapslid
Decker niet uit de contemporaine verslagen. Wel heeft hij de plunderaars aangemoedigd.
19 Met andere woorden, de stedelijke schutterij. Ook uit deze beschrijving blijkt dat veel ge
wone schutters orangistisch waren. De meeste officieren van de schutterij waren patriots.
De krijgsraad (dit is het bestuur van de stedelijke schutterij, de officieren), onder aanvoe
ring van kolonel mr. Jacobus Blauw, gold als zeer patriots.
Met "hij" wordt bedoeld burgemeester mr. Huijbert van Eijck.
President-burgemeester in 1787 was mr. Frangois de Meij, Heer van Limmen.
22 Op woensdag 19 september 1787 kwamen de Pruisische troepen in de stad.
23 Bedoeld wordt hier het herenlogement "Het Herthuis" (ook wel genoemd "Het Harthuis")
aan de Markt.
24 Met andere woorden, in het huis van de president-burgemeester De Meij.
25 De Franse tekst heeft hier 'billetter' etiketteren, nummeren van handelswaar, hier ver
moedelijk briefjes met de naam van de nieuwe bezitter (namelijk de plunderaar), om aan te
geven dat het object 'gereserveerd' is.
26 Dit bedrag van ƒ49.724,- komt precies overeen met het totaalbedrag dat is terug te vin
den in een lijst met diverse schadeclaims van gedupeerden, opgemaakt in januari 1788.
SAMH, AC 200, Collectie Varia, inv.nr. 3. Op deze lijst staan lang niet alle gedupeerden
vermeld (zo ontbreken De Lange van Wijngaarden, Van Toulon, Blauw, Van den Kerckhoven
van Groenendijk, Plemper van Bree, Cornelis Verzijl, Martinus Verzijl Jansz. en vele andere
vooraanstaande patriotten), het werkelijke schadebedrag moet dus aanzienlijk hoger heb
ben gelegen.
27 Is kaasboer Adriaan Leeuwenhoek, die inderdaad met een schadebedrag van ƒ5.000,— op
de lijst staat. In zijn boerderij aan de Goejanverwellesluis werd prinses Wilhelmina op 28
juni 1787 enige tijd ondervraagd.
28 De Lange van Wijngaarden doelt hier m.i. op de meerdelige serie Vervolg op Wagenaar, van
Loosjes. Inderdaad vindt men daar, ondanks de uitgebreidheid van de reeks, geen "omstandig
verslag van de plundering en de wanorde" in. Alleen op blz. 290 en 291 van deel 16 wordt in
een paar korte zinnen de met "Omwenteling" aangeduide gebeurtenis besproken.
29 Dat wil zeggen, de orangistische Staten van Holland in 1788.
