RONDOM GOEJANVERWELLESLUIS: EIND JUNI - BEGIN JULI 1787
87
Die actie liet niet lang op zich wachten. Op 12 juni 1787 werd, op voorstel van Am
sterdam, door de Staten van Holland een Defensiecommissie gevormd. De voor
naamste taak was het herstel van het kordon. Hiertoe werden ook de vrijkorpsen
opgeroepen. Op 21 juni vertrok ook het Goudse vrijkorps naar het kordon en pos
teerde zich aan de Goejanverwellesluis.
Overigens ontkrachtte het vertrek van het vrijkorps wel de reeks veiligheidsmaatre
gelen van de magistraat van 9 en 11 juni 1787, die immers grotendeels op deze be
trouwbare macht was gebaseerd. Gouda verloor hiermee haar bescherming tegen
orangistische onlusten.
Na 12 juni werden er geen nieuwe rekesten meer ingediend.20 Op die datum dien
den orangisten uit vele Hollandse steden, ook uit Gouda, rekesten in bij de Staten
van Holland met verzoek om de resoluties over het aan de stadhouder ontnomen
commando van het Haagse garnizoen, alsmede diens schorsing als kapitein-
generaal, in te trekken.21
Blijkbaar kwamen beide kampen na 12 juni tot de conclusie dat het politieke druk
middel van rekesten niet meer voldoende was, kortom, dat de tijd was aangebroken
om de pen neer te leggen en naar krachtiger, radicalere actiemiddelen te grijpen.
De feiten wijzen in die richting.
Op 2 juli 1787 dienden de Goudse burgergeconstitueerden, namens een fiks aantal
van hun medeburgers, bij de vroedschap een adres in waarin zij hun goedkeuring
uitspraken over het gebeurde rond de aanhouding en de terugzending van prinses
Wilhelmina van Pruisen op 28 juni 1787.22 Men doorzag de intentie van de reis heel
goed: een aankomst te Den Haag zou de gemoederen van het lagere volk in het
regeringscentrum niet weinig hebben opgestookt, met alle gevolgen vandien. Men
sprak zelfs de vrees uit voor de jammer/ijkste massacre van de beste Staats/eeden,
en verwees verder naar de gebeurtenissen te Zutphen, Arnhem en elders, waarvan
de rampvolle tijdingen dagelijks binnenkwamen, zo liet men er somber op volgen.23
Men verzocht tot slot aan de vroedschap de gedeputeerden ter dagvaart last mee te
geven het optreden van de Defensiecommissie goed te keuren. Dit verzoek nam de
vroedschap over.
20 Op 2 juli werd nog wel een adres (dus in feite geen rekest) ingediend door de burgerge
constitueerden, over instemming met de aanhouding van prinses Wilhelmina.
21 Bouwens, Aan zijne committenten, 59-60
22 Zie noot 20. SAMH, OAG, inv.nr. 78, Vroedschapsboek, 2 juli 1787, 175r-177r; OAG, inv.nr.
4276, Aantekeningen Bisdom van Vliet, 2 juli 1787
23 In de dagen na de aanhouding vonden te Arnhem en Zutphen orangistische plunderingen
plaats, uitgevoerd door het militaire garnizoen en het gepeupel. In Middelburg gebeurde iets
dergelijks. Colenbrander III, 228
