78 De vrijheid van de burger in het algemeen stond bij Van der Capellen centraal, zo betoogt de militair historicus H.L. Zwitzer in zijn 'Inleiding' bij de heruitgave van dit pamflet. Het ging dan primair om de vrijheid der burgers tot deelneming aan het staatsbestuur, en de vrijheid der burgers tot het oprichten van vrijkorpsen. Hoewel militair van inrichting, waren de vrijkorpsen dus in de grond der zaak politieke orga nisaties.3 Voor die deelneming diende men, aldus de oproep, geconstitueerden te kiezen. De tails hoe dat te doen werden niet verstrekt, en ook in Gouda viel dit niet na te gaan. De zes personen waren, zoals gezegd, allen lid van de Patriottische Sociëteit, en drie van hen behoorden tevens tot het vrijkorps (als bestuurder, als secretaris en als gewoon lid). Aan te nemen valt daarom dat hun verkiezing plaatsvond tijdens een vergadering van de Patriottische Sociëteit. De taak van de burgergeconstitueerden was vertegenwoordiging van de (patriotse) burgers, of, simpel gezegd, waakhond voor de belangen van de burgerij.4 Zij ston den naast de vroedschap en gaven vorm aan de stem van het volk via het indienen van rekesten, het ter verantwoording roepen van de stedelijke regering en het be waken van de privileges. Ook traden zij, waar nodig, in overleg met de stedelijke regering of met andere colleges, zoals de krijgsraad. Op 6 juni 1787 werden in Gouda zes burgergeconstitueerden gekozen5: Willem van der Wagt (notaris) Philippus Polijn (rentenier) Alexander Samuel Petrus Elsnerus (apotheker) Cornelis Verzijl (pijpmakersbaas) Johannes van Houte (brander) Frangois Grendel (apotheker) Alle zes waren zij lid van de Goudse Patriottische Sociëteit.5 Wie deze verkiezing or ganiseerde, of hoe die verliep, is niet bekend. Het feit dat ze lid waren van de Patri ottische Sociëteit doet vermoeden dat dit gebeurde tijdens een vergadering van pa triotten en vrijkorporisten. Deze verkiezing was een belangrijk teken van een meer zelfstandige houding van de Goudse patriotse burgerij. Trad er nu uit de Goudse burgerij een groep van zelf standig functionerende democraten naar voren? Daar had het in de praktijk veel van weg, want hierna zal worden aangetoond dat zij in de korte periode tot medio september 1787 inderdaad zelfstandig, dat wil zeggen, los van (niet: tegen!) de pa triotse regenten, optraden, en ook dat hun handelingen gekenschetst kunnen wor den als democratisch, ja, zelfs als revolutionair. 3 Editie Zwitser, xla/7 het Volk van Nederland, 9-14 4 Klein, Patriots Republikanisme, 270 5 NNJ, juni 1787, 1395; Loosjes, Vervolg op Wagenaar, XVI, 290 6 Soms wordt Frangois Grendel niet vermeld en soms wel. In de NNJ van juni 1787, 1395, ontbreekt zijn naam. Wel in: SAMH, OAG, inv.nr. 78, Vroedschapsboek, ondertekening rekest 2 juli 1787, 175r-177r; SAMH, OAG, inv.nr. 4276, Aantekeningen Bisdom van Vliet, 2 juli 1787; Smit, Regentendagboek, 810. Wellicht werd hij pas na 6 juni 1787 verkozen.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Schatkamer | 2006 | | pagina 8