3
Het glas in de Sint-Janskerk te Gouda
Vanaf 1555 schenken vorsten, edelen en
kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders prach
tige gebrandschilderde glazen aan de Sint-
Janskerk, die in 1552 door brand was ver
woest. Een contract uit 1559 is het eerste
schriftelijke bewijs van het contact tussen
de kerkmeesters en Petrus van Zuyren.
Om de abt te portretteren reist Wouter
Crabeth in 1559 of 1560 naar Mariënwaerdt,
en bij die gelegenheid heeft hij de abdij
nog in zijn volle glorie aanschouwd. Het
carton voor het glas is ontworpen door
Lambert van Noort te Antwerpen; deze
heeft ongetwijfeld het portret dat Wouter
Crabeth eerder maakte als voorbeeld ge
bruikt. Het glas zelf heeft als onderwerp
'De twaalfjarige Jezus in de Tempel'. De
prachtlievendheid van Van Zuyren komt op
het carton en het glas duidelijk tot uiting.
Zijn handschoenen en mijter zijn overvloe
dig met juwelen versierd en zijn vingers
zijn getooid met verschillende ringen.
Niet alleen worden door hem liturgische kleding en vaatwerk aangekocht, maar hij
laat ook in de abdijkerk twee prachtige orgels plaatsen. Behalve door de aankoop
van kunstvoorwerpen verfraait Van Zuyren ook het exterieur van de abdij door de
bouw van een nieuwe kerktoren, waarin hij een uurwerk en vier in Utrecht gegoten
klokken laat plaatsen.
Naar buiten toe leeft Petrus van Zuyren als een voornaam edelman. Dit blijkt uit de
wijze waarop hij zich in 1545 met zijn entourage in Utrecht presenteert aan keizer
Karel V en zijn Vliesridders. Voor deze gelegenheid dost Van Zuyren de twaalf hem
begeleidende dienaars uit met een zilveren staaf en de letters M en W op de mouw.
Ook in andere opzichten is Van Zuyren niet de voorbeeldige abt waarvoor men hem
op het eerste gezicht zou houden. Zo trekt hij zich vaak terug in zijn luxueuze huis
te Zaltbommel, waar hij samenwoont met vriendin en dochtertje. In 1561 doet hij
uiteindelijk tegen een vorstelijk pensioen van 375 gulden per kwartaal afstand van
het abbatiaat, om zich daarna definitief in de stad te vestigen. In 1563 overlijdt hij.
Van al de kloosterpracht blijft niets bewaard, met uitzondering van een fraai ge
beeldhouwde grafzerk in renaissance-stijl waarop Van Zuyren liggend is afgebeeld.
Dat die zo ongeschonden werd bewaard is te danken aan het feit dat hij lange tijd
in omgekeerde toestand dienst deed als dorpel van een boerderij. Hij wordt nu be
waard in de gewelven van een der bijgebouwen.
Maria met kind, patrones van het klooster.
Detail uit glas 13 naar ontwerp van Lambert van Noort.
Glazenier: Digman Meynaert (1559)
bo
