76 [9] KLINKDICHT. Weest daarom op uw' hoed', Hervormde Leidsche Leeken! Dat hij u noch door list, noch door Sireenenzang Verstrikk', en onbedacht in zijne netten vang: Zijn woorden zijn wel schoon, maar vol van looze treeken. Hij is, gelijk van S...n, op 't veinzen afgerecht, Bij vroomen schijnt hij vroom, en is hij zeer oprecht Om alzo 't waarheidsrijk gemaklijk te verbreeken. en nu weeklijks Conferentie houd met Chastelein en van der Kemp, om een Vrij corps,145 waar voor hij dik vereerd word, zoo helpt hij mede kluistren smeeden voor uwe halzen, en de roedens aandragen om U t'eeniger tijd ook te laaten beulen. Wacht u dus voor zulke veinzende f147 146 Mr. Cornelis Pieter Chastelein, secretaris van de academische vierschaar van de Leidse universiteit, en Franciscus Adrianus van der Kemp, doopsgezind predikant. Onder hun leiding vormden in mei 1783 de Leidse patriotten een eigen militie, die met exerceren begon. In de zelfde maand gaven de Leide burgemeesters officieel toestemming tot het oprichten van een vrijkorps. Arpots, Vrank en Vrij, 124-126. 147 Fielten (laaghartige ploerten). Verderop gebruikt de pamflettist het woord fielterijen wel voluit. 148 Meest waarschijnlijk bedoelt de pamflettist hier "Sociniaan". Dit was een zware beschuldi ging. De leer van het socinianisme was o.a. anti-trinitarisch, en werd vanuit de nederduits ge reformeerde kerk fel bestreden, terwijl er vanuit de hoek van remonstranten en doopsgezin den (waar men vaak het patriottisme aanhing) begrip voor was. In de achttiende eeuw bete kende het welhaast een beschuldiging van atheïsme. 149 Carolus Boers (1746-1814), vanaf 1779 hoogleraar theologie aan de Leidse universiteit. Ook in 1779 stelden de Staten van Holland hem aan tot regent van het Theologische College. Al eerder had Boers onder vuur gelegen, maar nu werd het hem te gortig. Zijn orthodoxie werd in twijfel getrokken door de beschuldigingen van socinianisme en heimelijk prediken van arminiaans gedachtegoed. Hij kreeg gedaan dat de Leidse burgemeesters op 24 december 1785 het pamflet Iets voorde Patriotten verboden. Van Vliet, E/ie Luzac, 637. 150 Dus onder het mom van orthodoxie ("Gommers schijn" Gomarus), in feite remonstrants gedachtegoed ("Armijn" Arminius) verkondigen. 151 De soevereine genade Gods ("uitverkiezing"), een kernstuk van het calvinisme (de "waare Leer"), en als zodanig in de jaren 1604-1609 verdedigd door Gomarus in zijn theologische strijd met Arminius, die de leer van de vrije wil liet prevaleren boven die van de predestinatie of uitverkiezing. 152 Vroeg en spa(de): vroeg en laat. De ziel der waare Leer, bijzondere genaê,lSÏ Is 't doelwit van zijn haat, die zoekt hij vroeg en spaê,152 Waar hij ook preeken mag, de hertaêr153 af te steeken. Gelijk het wangedrocht, van S...n,148 door de snoode streeken Zich langen tijd bedekte en school in 't huichelfloers; Zo doet ook meesterlijk de booze en slinksche Boers,149 Om, onder Gommers schijn, Armijn in 't hart te preeken.150

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Schatkamer | 2007 | | pagina 30