Boekbespreking
87
Eelco Beukers (red.), Hollanders en het water. Twintig eeuwen strijd en
profijt (2 delen in cassette), Hilversum 2007, ISBN 78.90.6550.973.4, 606
p., prijs 39,—
Dit prachtige, tweedelige boek laat zien hoe Hollanders sinds het begin van de
jaartelling met het water hebben geleefd. Op basis van de nieuwste inzichten be
licht een team van veertien historici deze geschiedenis vanuit verschillende invals
hoeken. Tezamen geven zij een intrigerend beeld van de vindingrijkheid waarmee
de Hollanders hun natte leefomgeving optimaal hebben benut.
In deel 1 wordt in een kader over de droogmaking van de Zuidplas gememoreerd
dat vooral de Gouwenaren ontsteld reageerden toen ze van de plannen hoorden:
ze waren bang voor de vreselijke polderkoorts. Er had nog bij kunnen worden
vermeld dat volgens het verslag van waterstaatsingenieur Jan Anne Beijerinck'het
ongunstig gevoelen daaromtrent in Gouda zeer versterkt werd door een zeer ge
acht geneesheer dier stad': W. F. Büchner! Bij de inundaties van 1944 wordt ge
memoreerd dat het (fotografisch) in beeld brengen daarvan op Goeree-Over-
flakkee zo uniek was. In Nieuwerkerk en Zevenhuizen maakten ambtenaren van
Schieland zelfs autotochtjes met de ingehuurde kunstschilder Wim Strörmann om
de schade voor het nageslacht op artistieke wijze vast te leggen en dat had er
best bij gemogen, net als RAF-luchtfoto's ervan!
Inzake de stormvloed van 1953 wordt het met een schip dichten van een gat in
de Nieuwerkerkse dijk breed gememoreerd, terwijl van Ouderkerk alleen staat
vermeld dat het tenauwernood lukte om een doorbraak te dichten: dat gebeurde
óók met schepen en daar resteren zelfs (niet benutte) foto's van. Een recent ci
taat dat het zo dichten van dijken een succeskans van 1 op 100 zou hebben komt
vreemd over: zelfs in Nieuwerkerk alleen gebeurde dit ook al met succes in 1682
en 1717! Bij het hoofdstuk over de vaarwegen wordt de route langs Gouda goed
belicht met een gezicht uit het stedenboek van Braun en Hogenberg (1572) en
een nieuw thematisch kaartje met de vier sluizen: Amsterdams Verlaat, Donkere
Sluis, Havensluis en Mallegatsluis. De Hoog Logistiek BV te Waddinxveen kreeg
een eigen kadertje als voorbeeld van een wegtransportbedrijf met wortels in het
watertransport.
Deel 2 bevat een hoofdstuk over 'Water in oorlog'. Inzake het in presentie van
Willem van Oranje doorsteken van de IJsseldijk op 3 augustus 1574 wordt in de
tekst correct vermeld dat dit op veertien plaatsen tussen Capelle en IJsselmonde
gebeurde, een nieuw kaartje daarbij geeft ten onrechte aan dat dit ook in Nieu
werkerk en Moordrecht het geval was. Een hoofdstuk over 'spelevaren' memoreert
uitgebreid hoe ternauwernood de Reeuwijkse plassen bewaard bleven. 'De ge
meenteraad van Gouda vond het een ideaal project ter bestrijding van de werk
loosheid', aldus een zin over het eventueel volstorten van die plassen met huisvuil
rond 1930.
De boeken worden van harte aanbevolen: de lokaal of regionaal historicus kan er
gemakkelijk veel natte zaken mee in breder verband plaatsen!