den. i^jan.u.arij iziH
Adri den Boer
89
Z,o wer.scht LtfPW nier.aar
Arie nook Ariezoor.
Leontine Buijnsters-Smets, Decoratieve prenten met geschreven wensen
1670-1870, ISBN 978.90.77503.79.9, 240 p., prijs €34,90
Dit werk geeft een uniek beeld van de voorbedrukte wensbrieven of'kransen' waar
op volgens de auteur kinderen met de pen in het midden hun verzen schreven voor
Nieuwjaar of andere feesten. In de studie komen aan de orde de drukkers/uitge-
vers, de illustratoren en zelfs een verkoopprijs van prenten. Ingegaan wordt op de
verscheidenheid aan iconografische thema's ter decoratie van de kransen. Aparte
hoofdstukken zijn gewijd aan buitenlandse voorbeelden. Meer dan duizend van die
brieven vond de auteur in musea, particuliere collecties en archieven. Elders vond
ze zo ook vele wensen van de familie Hardijzer uit Waddinxveen! Jammer is dat het
SAMH niet is geraadpleegd, terwijl toch inventarissen op internet al aangeven dat
ook daarin zich verspreid (nieuwjaars)wensen bevinden. Bijvoorbeeld is dat het ge
val in het familie-archief de steenbakkers Van Lange/Bloot van Ver-Hitland in Nieu-
werkerk aan den IJssel. (In januari 1990 benutte ik bijvoorbeeld al een door een
kind beschreven 'krans' daaruit in de rubriek Toen Nu in het Nieuwerkerkse huis-
aan-huisblad Het Kanaal.) Het kunsthistorisch aspect van het boek lijkt het sterkst,
terwijl van de beschrijvers meer zou kunnen worden onderzocht; waren het bij
voorbeeld wel altijd kinderen? In genoemd archief bevindt zich ook zo'n wens van
een volwassene: die voor 1814 van Arie Rook Ariezoon voor Gerardus van Lange en
echtgenote. Mij dunkt, dat dit de Ouderkerkse steenovenstoker Arie Rook moet zijn,
die in 1768 werd geboren als zoon van Arie Dirkse Rook en Teuntje Trompert (zie
ook www.familie-rook.nl). Van de uitgever van de prent, Jan Hendriksen uit Rotter
dam, leert het boek wel dat deze van 1781-1828 werkzaam was, dat 35 prenten
van hem bekend waren en dat graveur L. Schweickhart al zijn prenten verzorgde.
Hij tekende twee zuilen met symbolische vrouwen er op, waartussen een man met
staf, hond en schapen prijkt en dat zal dus wel een herder zijn. De ene vrouw om
armt een afgebroken zuil en dat zou op de vergankelijkheid van het leven kunnen
slaan, de andere heeft een model van een kerk in de hand. Bovenaan siert een en
geltje tussen twee hoornen des overvloeds het grote vel. Arie Rook schreef met
goede hand een stichtelijk gedicht voor het echtpaar Van Lange:
BZ/ d' aar.var.g var. ditjaar reken. ik het mjn.pLigt,
n 't heste heiL te werzcher, ir, dit kort gedicht.
r>' aLgoede <god hehoed' n op uwe weger..
Hij weer het onheiL af er. schenkia. zijner, zegen.
Hij zij uw Leidsman, op dit moeiLijk pad var. 't Leven,,
Zr. doe ia stadig naar een. heter Lever, streven.
er. aLs taw Loopbaan hier ter. einden is g eb ragt,
isan in dat rjk zu.Lt gaar., waarnaar de Christen, smacht.