1 52 Bij dit tamelijk doorzichtige pseudoniem is sprake van een stijlvorm die in pamflet ten vaak voorkomt: een naïeve boer die als turfleverancier goede contacten in de stad heeft, tegelijkertijd betrokken en afstandelijk is, en zogenaamd objectief ver slag doet van wat hem op zijn reizen zoal ter ore is gekomen. Op zondagmiddag 23 september 1787 werd de patriotsgezinde dominee van Sluipwijk, Dirk duwen, door Pruisische soldaten gevangen genomen, aan een paard vastgebonden en zo naar Gouda gesleept. Uit: Vaderiandsche historie, vervattende de geschiedenissen der Vereenigde Nederlandenten vervolge van Wagenaars Vaderiandsche Historie, di. 17, Amsterdam 1796 (Gouda, SAMH, Librije-coii. 541 G 28) Demonisering van de tegenstander: het orangistische vijandbeeld Bij eerste lezing lijkt het pamflet niet veel meer te zijn dan het pagina na pagina uit schelden van de tegenstander. Van talrijke patriotten wordt uitgebreid de doopceel ge licht, waarbij de pamflettist er niet voor te rug schrikt om daaruit juist de meest nega tieve punten naar voren te halen. Een greep: dronkenschap wordt veel genoemd, een enkeling (Van der Does) heeft zich zelfs dood gezopen. De zwager van Jan Kleijpool is onlangs wegens sodomie opge hangen. Willem van Genderen is bankroet van Schoonhoven naar Gouda gekomen, en is een schelm en bedrieger, die een stakker in het oudemannenhuis heeft opgelicht. Dominee Dirk Cluwen uit Sluipwijk verlinkt orangistische boeren bij de baljuw van Gouda. Anderen duidt hij aan als vuilakken, heidenen, of Goudse Heiden (de leden van het vrijkorps) en lafaards. Katholieken he ten vuile roomschgezinden, remonstranten noemt hij omgekeerde armiaanen. Nog an deren zijn hoerenlopers en slaan hun vrouw, of ze plegen overspel en zijn dan zo dom zich daarbij te laten betrappen, al hun fielterijen zijn gewoon te veel om op te noemen. Enzovoort. Maar bij tweede lezing blijkt de schrijver wel degelijk zeer doelgericht te werk te gaan. Zijn pamflet toont ons namelijk, door alle vuilspuiterij heen, op glasheldere wijze in vijf delen het vijandbeeld zoals de oran gisten dat hadden van hun tegenstanders, de patriotten. Ten eerste moeten enkele patriotsgezinde dominees van de gereformeerde kerk het ontgelden. Ten tweede worden de vrijkorporisten weggezet als een stelletje laf bekken. Ten derde worden de (Leidse) uitgevers en redacteuren van patriotse pu blicaties, alsmede de boekhandelaren die ze verkopen, onder vuur genomen. Ci.U¥EN|Lccraar te Sluipwijk,door dcPruisDcHc IIuBfhareu niiiduuidcld.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Schatkamer | 2007 | | pagina 6