C: BLEULAND,
GOUDA,
VERHAAL
3
7
4
M» U XUJT MDCCXQL
STADS VROEDMEESTCR EN
CHIRURGYN IN
KUNSTBEWERKING, BEHANDELING,
*N GELUKKIGE UITSLAG, dse
DOORSNYDING n« DE KRAAK-
BEENIGE VEREENIOING de*.
SCHAAMT - BEENDEREN,
GEDAAN DOOR
Cornells Bleuland heeft over deze T
operatie een verhandeling geschre
ven, die gepubliceerd is bij Wouter
Verblaauw te Gouda in 1793; deze
is opgedragen aan burgemeester
Albert Verryst. De titel luidt: Verhaal
van de kunstbewerking, behande
ling, en gelukkige uitslag, der door-
snyding van de kraakbeenige ver
een iging der schaamt-beenderen.
Te GOUDA,
Bt wouter verblaajjw,
M DCCXCI1L
V AN DE
De schaambeensnede was een veel veiliger operatie, maar was in die tijd nog een
nieuwigheid. Er was nog nauwelijks ervaring mee opgedaan. Bij een schaambeen
snede wordt het kraakbeen dat de beide schaambeenderen bijeen houdt doorge
sneden, zodat men het bekken wat kon verwijden. Hierdoor zou een zware beval
ling makkelijker verlopen. De schaambeensnede werd pas voor het eerst in Neder
land in 1784 op een levende vrouw toegepast en werd slechts zelden uitgevoerd.
Het was dus een uiterst moderne ingreep toen Cornelis Bleuland zich er in 1792 aan
waagde. Na 1800 verdween deze medische ingreep, omdat bleek dat de bekken-
verwijding die men zo kon maken, meestal te gering was om echt effectief te zijn.
Uit deze verhandeling blijkt dat het
bekken van de vrouw erg klein was,
dat ze daardoor al vanaf het begin
veel pijn had. Bleuland schrijft dat
de vroedvrouw al op 19 maart om 9
uur 's morgens gehaald was. Maar
pas de volgende dag om 7 uur 's
avonds "brak het water". Met hulp
kon het kind, dat al dood was, ge
deeltelijk naar buiten getrokken
worden, maar het hoofdje was te
groot. Het kind lag ook volkomen
verkeerd en Bleuland was bang dat
het hoofd van de romp getrokken
zou worden als hij nog meer moeite
zou doen. Daarop kreeg hij het lu
mineuze idee om "de doorsnyding van de Kraakbeenige vereeniging der schaamt-
beenderen schielyk te beproeven". Hij stuurde zijn neef Jan Bleuland (ook een be
kende Goudse chirurgijn) naar zijn huis om een paar incisiemesjes te halen. Bij ge
brek aan een tafel werd de arme vrouw op een aanrechtbankje met een kussen ge
legd. En zo begon Bleuland aan de operatie. Deze wordt door Bleuland plastisch be
schreven. Nadat het kraakbeen doorsneden was, "...het geen met een knarssend en
krakend geluid geschiede", konden de schaambeenderen anderhalve duim uit elkaar
wijken. Hierdoor ging de bevalling van het dode kind gemakkelijk.
