Ontwerptekeningen van waterwerken en fortificaties
Buitenlandse kaarten
53
Aanvullende tekeningen op de topografische kaarten, zijn de tekeningen van wa
terwerken en fortificaties. Dit is een opmerkelijke verzameling van uiteenlopende
projecten, in manuscript, en met de overeenkomst dat het militaire projecten be
treft of tekeningen van sluizen en dammen, die dus ook militaire functies hebben.
(Zie illustratie pag. 54.)
De tekeningen zijn van projecten uit verschillende delen van het land. Een heel aan
tal tekeningen heeft betrekking op het gebied rond de Noord- en West-Brabantse
waterlinie en gebieden in Zeeland, zoals de polders rond Terneuzen en Axel. Het
betreft tekeningen van fortificaties en sluizen onder andere bij Steenbergen, Bergen
op Zoom en het fort Steelhoven bij Geertruidenberg. (Zie illustratie pag. 55.) Ook is
er een ver uitgewerkte serie ontwerptekeningen voor sluizen en dammen in de Pols-
beek, een uitloper in de IJssel bij Zutphen. Deze pasten waarschijnlijk in het inun-
datiesysteem ter beveiliging van de stad, en zijn afkomstig uit het archief van G.J.
Ie Fèvre de Montigny. (Zie illustratie pag. 56.)
Ten slotte zijn er verschillende schetsen en tekeningen van munitieopslagplaatsen,
dijkverstevigingen, bruggen etc. waarop geen directe titel of bijschrift is gevonden.
Deze kaart van het gebied tussen Zeist en Austerlitz met de indeling van het kamp
van de Franse en Bataafse legers, is in verschillende stadia in manuscript en in druk
in de collectie Bisdom van Vliet-Le Fèvre de Montigny aanwezig. Linksboven in de
kaart is in een ovaal cartouche de piramide afgebeeld die door de soldaten werd
gebouwd.
De buitenlandkaarten uit de collectie Bisdom van Vliet-Le Fèvre de Montigny zijn
wat minder gevarieerd van aard dan de kaarten die de delen van het Koninkrijk be
treffen. Het merendeel van de buitenlandse kaarten is gedrukt, veelal in steendruk,
en dateert uit de 19de eeuw. Ruim de helft van de circa honderd buitenlandse kaar
ten betreft het grondgebied van het huidige Indonesië. Bijzonder is de vrijwel com
plete serie topografische kaarten van Nederlands-Indië, per residentie in een papie
ren omslag, en uitgegeven door de Topografische Dienst te 's-Gravenhage van
1857-1877. (Zie illustratie pag. 57.) Ook is er een aantal van de hand van F.W.
Junghuhn (1809-1864).10 Deze uit Westfalen afkomstige ontdekkingsreiziger en car
tograaf bracht de geografie, geologie en natuur van Java en de Battalanden op Su
matra in kaart. Aannemelijk is dat deze kaarten door Johan Jacob Ie Fèvre de Mon
tigny (1840-1881) werden aangeschaft. Hij huwde in 1869 Paulina Bisdom van Vliet
en na het overlijden van zijn schoonvader Marcellus Bisdom van Vliet (1806-1877)
nam hij diens functie als burgemeester van Haastrecht over.11
10 Inventarisnummer 7851-7860. Van Junghuhn zijn eveneens een aantal publicaties in de
bibliotheek van Museum Bisdom van Vliet aanwezig.
11 C.H. de Jonge, Gids van het Museum der Stichting Bisdom van Vliet, z.j., p. 4
