Militaire kaarten
50
In de collectie Bisdom van Vliet-Le Fèvre de Montigny bevinden zich bijzondere ma-
nuscriptkaarten die inzicht geven in het werk van de militair cartograaf.
Hierbij is met name het werk van GJ. Ie Fèvre de Montigny (1765-1821) zeer in
drukwekkend. Net als bij zijn vader, kapitein-ingenieur Johannes Nicolaas Ie Fèvre
de Montigny, viel het werk van Gilles Johannes als militair ingenieur nauw samen
met dat van cartograaf.5 In de collectie Bisdom van Vliet-Le Fèvre de Montigny zijn
een aantal kaarten die met zekerheid aan Johannes Nicolaas zijn toe te schrijven,
met name van gebieden in Overijssel en Zeeland. Van Gilles Johannes is niet alleen
zijn werk als militair cartograaf aanwezig, maar ook vanuit zijn functies voor het ka
daster wordt materiaal van hem bewaard.6
In 1799 woedde een korte maar hevige strijd op Nederlands grondgebied. Een
Brits-Russische invasie met als doel de Franse overheersing in de Bataafse Repu
bliek te beëindigen landde op de kust van Noord-Holland. Kolonel C.R.T. Kraijenhoff
(1758-1840) leidde de Bataafse troepen en Gilles Johannes Ie Fèvre de Montigny
was commandant van een versterking op het kruispunt Zanddijk (Hondsbossche) en
Dromerdijk. Hij maakte van de situatie voor de kust aan de vooravond van de lan
ding een gedetailleerde militaire kaart, waarvan twee versies in manuscript in
de collectie Bisdom van Vliet worden bewaard.7 (Zie illustratie pag. 51.) De kaart
van Le Fèvre de Montigny werd in druk opgenomen in de publicatie Geschiedkundi
ge beschouwing van den oorlog op het grondgebied der Bataafsche Republiek in
1799 door Cornelis Kraijenhoff uit 1832.8
5 AJ. van der Aa, Biographisch woordenboek der Nederlanden, bevattende levensbeschrijvin
gen van zoodanige personen, die zich op eenigedei wijze in ons vaderland hebben vermaard
gemaakt, Haarlem 1852-1878, deel 6, pp. 75-76
6 M.D. Lammertse, 'Kolonel-Ingenieur der Genie G J. le Fèvre de Montigny', in: Ons Leger, 35
(december 1951) 12, p. 21-22. Le Fèvre de Montigny was nauw betrokken bij de nieuwe be
lasting op de verponding die in 1806 werd ingesteld. Na de inlijving van Nederland bij Frank
rijk werd Gilles Johannes op 17 december 1810 aangesteld als 'Chef de Bataillon der Genie' en
in 1811 werd hij de eerste administrateur voor het kadaster, met behoud van zijn rang in het
Franse leger.
7 J.J. Schilstra, 'De invasie van de Engelsen en de Russen in Noord-Holland in 1799 en de
'Hondsbossche', in: Zesde uitgave van 'vrienden van de Hondsbossche', 1986, p. 14
8 Deze publicatie is aanwezig in de bibliotheek van museum Bisdom van Vliet, inventarisnum
mer BvV 7921.
Uit de tweede helft van 19de eeuw is 'De Waterstaatskaart van Nederland' in de col
lectie aanwezig. Dit is een kaartserie in kleurenlithografie waarbij naast deelkaarten
van Nederland statistische gegevens worden vermeld over staatkundige zaken als
ligging, grenzen en oppervlakten van polders, grondwaterpeilen en overzichten van
de hoogteligging. Deze serie werd uitgegeven door de Topografische Inrichting te
Den Haag van 1865-1891.
