Boekbespreking
Joden in Gouda
10
Tom Verwaijen, Joods Gouda, Amersfoort
2012. ISBN978.94.6190.943.5€24,50
Het is triest te vermelden, maar het
vormt de wrange realiteit. Na de ver
schrikkingen van de Tweede Wereldoor
log wonen er te weinig Joden in Gouda
om de minjan (een tiental mannen) te
vormen die vereist is om een dienst in
een synagoge te houden. De voormalige
sjoel aan de Turfmarkt is dan ook al ja-
ren geleden verkocht aan de Vrije Evan
gelische Gemeente. Wie weet er nog iets
van het rijke Joodse leven in vroeger
tijd?
We mogen dankbaar zijn dat Tom Ver
waijen zich noeste inspanningen heeft
getroost, zodat het mogelijk is een lacu
ne in de kennis betreffende de Joodse
gemeenschap in Gouda weg te werken.
Het verdient aanbeveling zijn recent ver
schenen boek 'Joods Gouda' te bestude
ren. Honderden Gouwenaren van Joodse
origine passeren de revue. De auteur
vermeldt vooral genealogische gege
vens. We lezen typisch Joodse familie
namen: Cats, Abrahams, Sanders, Elias
en Cohen. De auteur speurde in de be
volkingsregisters, zodat hij de data van
geboorte en van overlijden kan vermelden. Hij noteert vervolgens wanneer ze
trouwden en hoeveel kinderen geboren werden. Op zichzelf genomen vormt dit een
wat saai relaas met alleen namen en data. Dit is altijd het geval met de beschrijving
van een stamboom. Men merkt vaak op dat deze gegevens een ruggengraat van de
geschiedenis vormen. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat we in de gepubliceerde
resultaten vooral de botten krijgen, want er zit weinig vlees aan. Er blijft nog iets te
wensen over. Het zou geweldig zijn als we wat meer van de Joden in Gouda aan de
weet zouden kunnen komen. We moeten het voorlopig met een eerste aanzet doen.
Verwaijen noemt de beroepen die ze hebben uitgeoefend. Vaak gaat het om werk
zaamheden die nu niet meer worden verricht. Als klokkenschoonmaker of paraplu-
maker kun je in onze tijd geen droge boterham verdienen. Intussen blijkt wel dat de
meeste Joden arm waren. Hoe hun leven verder was blijft voorlopig veelal in neve
len gehuld. Uit notariële archieven en juridische verslaggeving krijgen we al een iets
beter beeld van het reilen en zeilen in het leven van iedere dag.
Joods Gouda
