26
Van der Matten voor de tweede keer gearresteerd
'Tonny' wist drie stencilposten te organiseren voor Gouda en de Krimpenerwaard:
Stolwijkersluis, Ouderkerk aan den IJssel en Nieuwerkerk aan den IJssel. Voor de
verspreiding van de kranten werd gebruik gemaakt van het al bestaande en goed
functionerende koeriersnetwerk van Trouw. Net toen een en ander begon te draai
en en eind oktober/begin november de eerste krantjes waren verspreid, kwam er
grote tegenslag voor de Trouw-groep Rotterdam en in feite voor de hele provincie
Zuid-Holland. Op 4 november was haar leider Bas van Duin door de Duitsers opge
pakt en niemand wist waar hij gevangen werd gehouden. Hij werd opgevolgd door
Lucas van Breen ('Lucas'), die nu als topman in Rotterdam ook de verantwoordelijk
heid kreeg voor de organisatie van de ondergrondse Trouw in de hele provincie
Zuid-Holland.
Regelmatig schreef'Lucas' briefjes aan het secretariaat van Trouw in Amsterdam,
waarin hij de Trouw-top op de hoogte hield van de actuele situatie in zijn werkge
bied. Op donderdag 1 februari 1945, kort na de arrestatie van Willem Speelman in
Amsterdam, schreef hij:
Stolwijkersluis: even het hart van de illegaliteit
De schaarse documenten in het Historisch archief Trouw spreken over Van der Mat
ten als 'Kees Gouda'. Dat was kennelijk zijn schuilnaam in de Trouw-organisatie ter
onderscheiding van de vele andere 'Kezen'. De mensen in de regio Gouda kenden
hem echter onder een andere naam. 'Zeg maar Tonny'. Zo had hij zich voorgesteld
aan Theo de Kool in Stolwijkersluis toen hij deze in september 1944 om zijn mede
werking had gevraagd voor een illegale krant. Tonny: het was de naam van zijn
oudste dochtertje.
Na de positieve reactie van De Kool werd op een slaapkamertje in diens huis een
luister- en stencilpost ingericht voor De Vrije Pers en Trouw en vanaf november
1944 kwam Van der Matten bijna dagelijks bij hem thuis. Het was meestal niet lang
na acht uur 's avonds dat hij aanklopte en soms grinnikend binnenkwam. Wat sper
tijd! Vaak bleef hij slapen. Een andere medewerker op deze stencilpost, Dick Vermij
('Rens'), was de vaste onderduiker in huize De Kool. Later zou Van der Matten
schrijven: 'Hier zetelde het hart van de illegaliteit.'12
'Tonny had in de buurt nog een duikadres, ik dacht bij zijn zuster of schoonzuster in
Gouda, die getrouwd was met het hoofd van de Prinses Julianaschool', had De Kool
in 2009 verteld. Die herinnering bleek niet helemaal juist te zijn. Pas in 1953 kwam
Cor Kijkuit, een andere broer van Mies van der Matten, met zijn vrouw naar Gouda
om daar hoofd te worden van bovengenoemde school. Toch lag het duikadres van
'Tonny' dicht bij de stencilpost in Stolwijkersluis: niet in de stad Gouda, maar pre
cies in tegenovergestelde richting, achterom door de polder, daar een paar kilome
ter vandaan. Onderaan de dijk aan de noordkant van Ouderkerk aan den IJssel bij
Pie van de Heuvel op B94 had het hele gezin Van der Matten tijdelijk een schuil
plaats gevonden.13
12 Gouda, Streekarchief Midden-Holland Gouda (SAMH), Trorm^Herdenkingsnummer voor het
District Gouda, z.j.; 5 juli 1945
13 Pane Vink, Oorlog en bevrijding in Moordrecht. Moordrecht 1995, p. 60
