10
Het volledige charter van 1477 (pag. 5)
Dat is overigens niet het geval bij de regesten die van slechts in afschrift bewaarde
oorkonden in cartularia zijn gemaakt. Met name bij de kloosterarchieven zijn dat er
nogal wat; daar zouden bij nalezing mogelijk nog bewijzen gevonden kunnen wor
den voor het gebruik van het (in deze gevallen echter niet bewaarde) ambtszegel.
Ten slotte nog de vraag wat de functie was van dat ambtszegel, ofwel wat voegde
het toe aan het persoonlijke pastoorszegel? Je verwacht het vooral bij oorkonden
die rechtsgevolgen hebben voor de pastoor én zijn opvolgers. Dus bijvoorbeeld bij
toestemming aan kloosters of broederschappen om bepalingen vast te stellen die
inbreuk maakten op de rechten van de pastoor en waarvoor een recognitie moest
worden betaald. Maar zelfs daar werd kennelijk doorgaans volstaan met het per
soonlijke zegel.
Dat het ambtszegel bedoeld was voor de vele vice-cureiten die in Gouda de echte
pastoor {pastor verus} vervingen, leek mij een aantrekkelijke optie. Helaas pleit
daar weer tegen dat het enige bewaarde exemplaar (zo bleek) naast dat van de
pastoor zelf hing!
Andere middeleeuwse zegelstempels zijn in Gouda alleen van de stad zelf bewaard
(twee zilveren exemplaren van het zegel ter zake, beide met twee sterren), niet
(zover nu bekend) van andere geestelijke instellingen, zoals kloosters of gasthui
zen.21
21 De randtekst op deze stadszegels luidt: Sigillum Opidi de Gouda ad causas (het zegel ter
zake van de stad Gouda) en Sigillum Opidi Goudensis (het zegel van de stad Gouda). Het
oudste zou tot 1408 in gebruik zijn geweest, het andere tot 1500. J.E.J. Geselschap, 'De
zegels en het wapen van Gouda', in: E.C.M. Leemans-Prins (red.), Zegels en wapens van
steden in Zuid-Holland ('s-Gravenhage 1966), p. 105 e.v. Afb. ook in Gouda een monument
vol monumenten (z.j.), p. 15, dd. ca. 1450 (met op p. 19 het zegelstempel uit 1616 met zes
sterren) en getekend bij J. Schouten, Gouda vroeger en nu (Bussum 1969), p. 42. Zie ook,
met afbeelding, maar zonder bronnen/litt.Imelda van der Linden, 'Een zegel ter garantie',
Tidinge29 (2011), p. 126 e.v., en de site van het SAHM (nog zonder afb.).
