52 Kopiist B daarentegen bleef onbekend. Ik heb in het verleden wel wat gespeculeerd over wie kopiist B van het bovengenoemde clustertje handschriften geweest kan zijn. Gezien de late datering ervan (rond 1590) is de keus betrekkelijk klein. Het kan dan in ieder geval niet Allardus van Amsterdam geweest zijn, zoals Reedijk gesug gereerd heeft, want die overleed al in 1544.17 Het moet een monnik van Stein ge weest zijn. Vanaf 1572 was de Goudse magistraat protestant. De omstandigheden in Gouda waren in de tijd dat de kloosterling deze teksten opschreef op religieus terrein be hoorlijk instabiel. De Goudse magistraat probeerde nog enigszins ruimdenkend te zijn. Het felle anti-katholicisme kwam pas later, na de wetsverzetting van 1618- 1619. Maar de katholieke geestelijkheid was in feite wel onder curatele gesteld en monddood gemaakt. Als katholiek had je in die tijd geen vrolijk leven. Velen waren gevlucht en de weinigen die gebleven waren, leidden een verborgen bestaan. Kopiist A is inmiddels bekend. De identiteit van deze man, waarvan Allen hoopte dat die de waarde van de handschriftjes zou verhogen, is de verder totaal onbekende Henricus Jacobi Leidensis. Hij heeft namelijk nog een handschriftje geschreven met een bloemlezing uit theologische teksten van diverse (niet-humanistische) auteurs.14 Dit handschrift heeft een colofon waarin staat dat het in 1503 geschreven is 'per fratrem Henricum Jacobi Leydensem, conventua/em monastery steynensis'. Het eni ge wat we verder van hem weten, is zijn overlijdensdatum van 1 maart 1525, om dat die vermeld staat in het necrologium van Stein.15 Dit brengt ons op een datering 'eerste kwart 16de eeuw' van de oude gedeelten van de Erasmianahandschriften (geschreven door kopiist A). Watermerkonderzoek wijst op een preciezere datering van ca 1520-1524.15 12 Jan Willem Klein en Rijcklof Hofman, 'De notitie over Erasmus', in: Tidinge van Die Goude 24 (2006), p. 161-166 13 Gouda, SAMH, Variacollectie, inv.nr. 6330: preek voor de zesde zondag na Pasen, over 1 Petrus 4 14 Hamburg, Staats- und Universtitatsbibliothek, Th. 2173 15 Gouda, SAMH, Librijecollectie 2316 F 1 16 Zie J.W. Klein, 'Once more the manuscripts of Stein monastery and the copyists of the Erasmiana manuscripts', in: Quaerendo24 (1994), p. 39-46 17 C. Reedijk, The Poems of Desiderius Erasmus, Den Haag 1956, p. 134 Hierin staat, achter de biografie van Erasmus die uit Loos getrokken is, de beruchte notitie over de geboorteplaats van de humanist. Deze notitie is er door kopiist B aan toegevoegd en komt geheel voor zijn rekening. Ze komt erop neer dat kopiist B van oudere medebroeders heeft gehoord dat Reynier Snoy beweerde dat Erasmus ge zegd zou hebben dat hij veel liever in Gouda geboren zou zijn.12 Ten slotte heeft kopiist B nog de tekst van een Latijnse preek opgeschreven.13 Waarschijnlijk heeft hij die preek ook ooit zelf gehouden. Aangezien de drukken waaruit kopiist B de teksten heeft overgeschreven, dateren uit de jaren 80 van de 16de eeuw, moet hij na die tijd werkzaam zijn geweest, dus rond 1590.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

SK | 2017 | | pagina 18