Jean-Philippe van der Zwaluw
'Anna van Hensbeek - Vroedvrouw voor Buyte'
De zoektocht naar het ware verhaal achter een uniek uithangbord
Het vroedvrouwenbordje met de
raadselachtige tekst 'Anna van
Hensbeek, Vroedvrouw voor
Buyte'(foto Nico J. Boerboom)
Deze opmerkelijke vondst vroeg uiteraard om een verklaring. Wat had die onderlig
gende tekst te betekenen gehad? En waarom was deze op enig moment overge
schilderd? Uiteraard heeft onze promovendus in de Goudse archieven gezocht naar
aanwijzingen over Anna van Hensbeek en haar werk als vroedvrouw die zouden
kunnen helpen om een antwoord op deze vragen te vinden. En als hij in 1955 zijn
proefschrift afrondt en verdedigt, komt hij met de volgende verklaring:
Anna is begin 1794 aangesteld als stadsvroedvrouw voor het vierde kwartier. Bij de
bevalling van de ongehuwde Geertrui Koek op 24 januari 1796 vraagt ze echter niet
naar de vader van het kind, zoals zij dit volgens artikel 24 van de Ordonnantie en
Reglement op de Vroedkunde wel verplicht is te doen.
Naast de deur van de zgn. chirurgijnskamer
in Museum Gouda hangt een voor Nederland
inmiddels uniek bord, namelijk dat van de
achttiende-eeuwse Goudse vroedvrouw Anna
van Hensbeek. Begin jaren vijftig werd dit
gevonden op de zolder van het oude stad
huis door museumconservator Gijs Helbers
en onderzoeker Johannes Bik. Laatstge
noemde deed in deze periode onderzoek
naar het medisch leven in Gouda om te kun
nen promoveren tot doctor in de geschiede
nis. Bik haalt in zijn proefschrift deze vondst
aan, alsmede het tevoorschijn komen van
een enigszins mysterieuze tekst.
'Door de vele lagen vernis was het bordje
echter craquelé geworden en werd er bij de
inrichting van de [chirurgijns]kamer tot res
tauratie ervan besloten. Het merkwaardige
was, dat bij het verwijderen van de vernis
laag de woorden: "geadmiteerde Vroed
vrouw" verdwenen en plaatsmaakten voor:
"Vroedvrouw voor Buyte"n
2
- wl tfi/4^-,
V A* 4-4.
I
WWVWlll.X'W I k
