17
winkeliers en afnemers treffen.
De kaarten sloten goed aan bij het aardrijkskundeonderwijs in die
tijd. De op de Lagere School onderwezen topografie van Zuid-Holland
wordt weerspiegeld in de kaarten van de dorpen en steden. Behalve
kaarten van het Bijbels museum van Dr. Schouten heeft geen enkele
kaart een godsdienstig thema. De vader van Ans Both wilde nog wel dat
zijn boerenknechten van protestantse huize zouden zijn, maar hoe ac
tief dat geloof werd beleden komt niet in brieven en kaarten voor.
Jan Zijderlaan was zijn leven lang een verwoed kaartenschrijver.
In 1902 bedankte zijn nichtje Francisca hem voor de kaarten: ‘Moe
vraagt of gij er s.v.p. nog 2 uit Ede wilt sturen. Uit Ede vindt Moe ze toch
zo mooi. Daar heeft Moe gewoond en zij zou het natuurlijk prettig vin
den er kaarten van te hebben’.
De herziene Postwet van 1870 bracht een vast laag tarief, onaf
hankelijk van de afstand. Het aantal verzonden stukken steeg ongelofe
lijk, in 1850 vijf miljoen, in 1900 honderd en twintig miljoen waaronder
ook veel gefrankeerde 1 cents ansichten. Bij telefoon en telegrafie lagen
de kosten veel hoger. Vier keer per dag werd de post bezorgd en bin
nen een dag waren de kaarten op de plaats van bestemming. De kaar-
tenhandel bloeide en de kaarten gaven actuele gebeurtenissen weer.
Rampen en ongelukken waren in trek.
Na de schipbreuk van de ‘Berlin’ 21 februari 1907 in Hoek van
Holland ontvingen de jongens al begin maart twee kaarten met foto’s
van de vier kranige Hollandse zeelieden die mensen redden. Een ande
re kaart toonde de pier waar het wrak zichtbaar was. In de nacht van 14
op 15 augustus in Brussel tijdens de wereldtentoonstelling in 1910 wer
den de Belgische, Franse en Engelse paviljoens zwaar beschadigd door
brand. Een week later ontving Keet al een foto van de ontstane ravage.
Jan was daarover niet bedroefd en had het liefst een week uitgetrokken
om de onaangetaste een en veertig Duitse ruimtes met alle moderne
techniek te bekijken.
Hoewel de apps met foto’s en berichtjes nu nog sneller gaan,
kreeg toen het leven ook een sneller ritme. Afspraken nu op korte ter
mijn, fiets en trein verruimden de mogelijkheden om verder wonende
familie en vrienden te bezoeken. En het thuisfront stelde je van je uit-
