De veren en de brug over de IJssel bij Haastrecht en Gouda17
Haastrecht ontleent zijn naam aan de persoon Haveke en -drecht voor
veer of oversteekplaats. De plaatsnaam komt in 1108 al voor
(Hauekesdret), een veer hier moet dus tenminste ook zo oud zijn. Sinds
zeker het midden van de 13e eeuw tot begin 15e eeuw was hier aan de
westzijde van de Vlist een kasteel. Het aan de overzijde van de IJssel
gelegen later genaamde Land van Stein behoorde ook tot de parochie.
Hier lag sinds 1419 nabij het veer het Regulierenklooster Emaus. Na
een brand in 1549 werd het verplaatst naar Gouda.
Het veer over de IJssel bij Haastrecht behoorde oorspronkelijk
voor de helft tot het leenhof van Stein van de graven van Blois (oudst
Met dank aan Koen Goudriaan voorde gedachtenwisseling hieromtrent.
Detail, NA, 4.DEF 1.6: 3282 VTH en KB Madrid: atlasdeel.
Oude litteratuur: P. van Balen,'Geschiedenis der Haastrechtse brug te Gou
da', in: Oudheidkundige Kring “Die Goude”Bijdr. 2 (1940) p.46-51
12) Kaartnrs. 2A/B: Linkerkaart: het veer naar Gouderak vanuit Gouda legde
aan waar de stippellijn vanaf het kerkje rechtsonder bij de IJssel komt. Aan de
overzijde als een wit vlak de Goudse veerstal. Gouderak had overigens geen
eigen kerk tot 1658! De bewoners gingen in Moordrecht ter kerke, ofwel met
het veer. Van Deventer is echter doorgaans zeer nauwkeurig: er moet toch al
een kapel in Gouderak zijn geweest voor de bewonersconcentratie bij het
Goudse veer. Dat moest voorkomen dat zij naar de Goudse St. Jan gingen. De
pastoor te Moordrecht zal deze communicanten niet hebben willen missen!15
Rechtsboven het Goudse kasteel naast de ingang tot de Haven. Minuutkaart
Jacob van Deventer, circa 1558.
Rechterkaart: detail van de netkaart van Van Deventer met een veel bredere
weg naar het veer. 16
46
15
16
17
