Besluit
Hierboven zijn de oudst bekende historische gegevens over de veren
en bruggen op een rij gezet. Die dateren meest uit de 14e eeuw. Daar
de archieven van de dorpen veelal niet zover terug in de tijd gaan, zijn
de gegevens vooral afkomstig uit de grafelijke administratie en de ar
chieven van de steden Gouda en Schoonhoven.
In 1515 dient de pachter met de pachter van de wederhelft van het veer
een nieuwe pont te laten maken voor twee geladen wagens en de dijk te
betelen met rijs en staken in verband met het in- en uitvaren en in- en uit
laden.59 Graties op de pachtsommen van het veer komen geregeld voor.
Als reden is meestal een oorlogssituatie te vinden, waardoor de
'koopmanschap' geen doorgang kon hebben en vaak niet beta-len-de mi
litairen overgezet moesten worden. In 1482 werd een gratie uitgekeerd in
verband met de oorlog met Utrecht60, in 1505, 1511, 1513, 1517, 1524,
1528 en 1543 als gevolg van de strijd tegen de Geldersen.
In 1511 werd nog toegevoegd als reden het doorbreken van de dij
ken. Als gratie werd dat jaar de halve pachtsom teruggegeven met de
bepaling dat daarvan tweederde aan de reparatie van de grote schouwen
en veerschuiten moest worden besteed. In 1575 werd het halve veer te
Schoonhoven verpacht aan Jan Florisz, Het was aanvankelijk
‘opgehangen en geveilt’ (bij de pachtprocedure werd ingezet op een be
paald bedrag, waarna men naar beneden ging tot er een pachter werd
gevonden) voor een jaar, maar door het vernielen van alle ponten,
‘pypers’ (overzetvaartuig) en grote schuiten bij de inname van de stad
waren er geen gegadigden. Vervolgens werd er bediend op rekening.
Daarna volgde weer verpachting met de bepaling dat Jan Florisz. de gro
te schuit diende te maken voor degenen die er gebruik van wilden maken
met vorst of ijsgang.61
59 NA, Rek.Rek. inv.nr. 2363.
60 NA, Rek.Rek. inv.nrs. 2329 f.22v/23 en 2330 f.3v en 26v en Rek.Reg.
inv.nr. 28 f.88v, zie verder de transcripties van de rentmeesterrekeningen
sinds 1480 door C.C.J. Lans (typoscript).
61 NA, Rek.Reg. inv.nr. 156 f.292-3.
64
