KINDERBOEKJES
Ju&ilantz"
Boekh. Veldwijk
Onder diens bekwame leiding werd
de zaak na het overlijden van de op
richter in 1933 voortgezet, doch nog
steeds met de daadwerkelijke mede
werking van zijn moeder, en werd
regelmatig uitgebreid, zodat momen
teel een vaste kern van ca 80 ar
beiders een bestaan in deze onder
neming vindt, en de tegenwoordige
fabriek tot één der grootste en mo
dernste in de Nederlandse speel
goedindustrie gerekend kan worden.
Deheer C. Okkerse bekleed boven
dien nog tal van bestuursfuncties
o. a. in de Ned. Ver. van fabrikanten
van Huishoudelijke artikelen, speel
goederen en andere Houtwaren, lid
van de Raad van bijstand van de
vakgroep, voorzitter van de sectie
speelgoedindustrie van beide organi
saties en lid van de Raad van bijstand
de Bedrijfsgroep Houtindustrie.
Ook plaatselijk werkt de heer
Okkerse steeds actief, o.a. als lid
van de Raad en onderscheidene
onderafdelingen, lid van Kerk- en
Schoolbestuur en Ouderraad van de
Verkenners.
Na 50 jaren.
Dinsdagmorgen werd in de Paro
chiekerk dit jubileum op plechtige
wijze herdacht waarna in 'n nieuwe
fabriekshal welke keurig was ver
sierd, de personeelsbijeenkomst plaats
had en door het personeel een ge
denkraam werd aangeboden.
Dit raam is gemaakt naar het ont
werp van heer Hogervorst en geeft
een symbolisch beeld van het be
drijf weer.
Door Burgemeester Warnaar werd
een 3-tal onderscheidingen uitgereikt
aan medewerkers, die meer dan 40
jaar aan 't bedrijf verbonden waren
en wel aan de herenG. Rijnbeek,
alg. bedrijfsleider, ere-medaille aan
de orde van Oranje Nassau in goud,
W. Klaverveld en A. Ravenstein
beiden in brons,
Na verschillende toespraken deelde
de heer Okkerse mede, aan het per
soneel een extra gratificatie te zullen
uitkeren.
De Muziekvereniging „Concordia
bracht onderwijl een serenade.
Des middags werd een druk be
zochte receptie gehouden, waar bur-
gelijke autoriteiten, verenigingen, als
mede vele zakenrelaties hun op
wachting maakten. Dat de relaties
zich ook ver over de grenzen uit
strekten bewezen de vele gelukwensen
en telegrammen uit het buitenland.
Tijdens de receptie kwam een
groep verkenners en gidsen de
jubilaris een serenade brengen.
Hedenavond wórdt het personeel
een gezellige avond aangeboden.
MIJLPAAL VOOR DE
COÖPERATIES.
75 jaar wettelijke regeling
dér Coöperatieve verenigin
gen.
In de schaduw van de geweldige
technische en economische vooruit
gang, die de negentiende eeuw ken
merkte, stonden de geweldige soci
ale misstanden in de arbeidende
wereld. Honger en ellende onder de
arbeiders waren aan de orde van
de dag en temidden van dit sombere
beeld ontzagen een aantal econo
misch sterkeren zich niet tot uit
buiting van de gekwelden over te
gaan. Vormen van die uitbuiting
waren de trucsystemen en de ge
dwongen winkelnering en daar
overheen tal van ongezonde en
a-sociale nevenverschijnselen.
In deze poel van onrecht groeide
een nieuwe economische plant die
de coöperatie werd genoemd. Er
zijn tal van varianten gekweekt in
de loop der jaren maar de coöpe
ratieve gedachte vond voor het
eerst vruchtbare bodem in de ver-
bruikssfeer. Hier waren de mis
standen ook het ergst. De toene
mende fabrieksarbeid deed even
spoedig de winkelstand groeien,
product als zij is van toenemende
arbeidsverdeling'.
In het ontwikkelingsstadium van
industrie en winkelstand konden de
misstanden in deze sectoren van
bedrijvigheid het grootst zijn. Daar
op kwamen reacties van de zijde
der werknemers in de vorm van
vakverenigingen, die gericht waren
tegen de onmenselijke toestanden in
de fabrieken, in de vorm van ver
bruikscoöperaties die zich tegen de
slechte kwaliteiten der verkochte
waren keerden.
De eerste levensmiddelen werden
tegen veel te hoge prijzen van de
hand gedaan. Soms lag de oorzaak
bij dezelfde personen: de leiders der
fabrieken, die ook winkels exploi
teerden. Er waren gelukkig ook uit
zonderingen. Wij denken aan de
figuur van Robert Owen, in Enge
land, die zelf een centraal magazijn
deed inrichten met prima waren,
waaruit zijn i arbeiders tegen kostprijs
konden betrekken.
Merkwaardig is het dat deze vriend
van de arbeiders zelf heeft mee
gewerkt aan de ondergang van de
eerste coöperaties. Door zijn popu
lariteit werd Owen vanzelfsprekend
in de coöperatieve beweging be
trokken. Hij stelde nu voor daar
geen geld meer te gebruiken maar
deze algemeen gangbare waarde
meter te vervangen door „arbeids-
noten". Dit waren bons waarop
stond aangegeven hoeveel uren ar
beid er voor gepresteerd waren. Elk
goed werd „geprijsd" met een aan
tal uren en op die basis zou voor
taan worden geruild. Er werden
grote ruilbeurzen ingericht, maar
spoedig bleek dat de waarde door
andere factoren wordt bepaald dan
door de arbeid. De coöperaties, die
zich op Owen's voorstel op dit
systeem hadden ingesteld gingen
bijna allen te gronde. Van de 700
bleven er slechts vier bestaan.
Meer succes in Engelad baker
mat der coöperatie hadden de
pionier van Rochdale. Deze arbei
ders stelden een soort statuten op
voor een coöperatieve vereniging
waarbij ze plechtig beloofden elke
week twee pennies van hun loon tot
stichting van een coöperatieve win
kel op zij te leggen. Hun doel was
een zaak te stichten die alleen
prima waren verkocht tegen con
tante betaling en zonder dat er
onderwicht werd gegeven. Zij wil
den een duidelijk voorbeeld stellen
hoe het moest en kon en zij slaag
den.
Hun winkel werd geopend aan de
vooravond van Kerstmis 1844 met
een voorraad van 50 pond boter,
50 pond suiker, 6 zak bloem, 1 zak
meel en 2 dozen kaarsen. In 1868
reeds bedroeg hun vermogen plm.
140.000.Dit succes was meer
te danken aan de slechte toestanden
in de particuliere winkels dan aan
de zuiverheid van het nieuwe coö
peratieve systeem. Hoe dan 90k,
dank zij dit nieuwe instituut ver
dwenen de misstanden in de parti
culiere handel als sneeuw voor de
zon.
In Nederland leidden de verbruiks
coöperaties eerst een zeer kwijnend
bestaan. Zij werden opgericht door
kantoorbedienden onder goede lei
ding, doch werden niet populair. In
1860 opgericht, werden zij reeds zes
jaar later geliquideerd. Toch zijn de
verbruikscoöperaties ook in ons
land later tot grote bloei gekomen
en tal van monumenten der coöpe
ratieve gedachte worden thans in
bijna elke Nederlandse plaats ge
vonden. Het zuiver winstloze be
drijf, tot welk doel de coöperaties
aanvankelijk werden opgericht, vindt
men thans in de coöperatie niet meer
nagestreefd, zij het dat er talrijke
verschillen met het particuliere be
drijf zijn blijven bestaan.
Een terrein waarop de coöperatieve
gedachte zeer diep wortel heeft
geschoten is~ dat der coöperatieve
boerenleenbanken, de landbouw- en
zuivelbanken, die men bijna overal
aantreft. De gedachte hiertoe kwam
van F. W. Raiffeisen, de burge
meesterszoon, die officier zou wor
den, doch door zijn zwak gestel
naar de post van eerste burger in
een klein dorp werd geleid, waar hij
uitgroeide tot een der grootste
coöperatoren der geschiedenis.
Raiffeisen zag dat de boerenstand
in zijn omgeving worstelde met te
korten, terwijl de mogelijkheid tot
credietverkrijging ontbrak. Hij leef
de voor zijn gemeente en ging met
de boeren praten. Hij ontdekte dat
zij door coöperatie zichzelf zouden
kunnen helpen en toen hij deze ge
dachte eenmaal in boekvorm aan
de wereld had voorgelegd, verrezen
weldra overal op hef platteland
coöperatieve landbouwbanken.
In Nederland waren het deze ban
ken, die zo krachtig steun verleen
den bij de modernisering van het
landbouwbedrijf na de geweldige
crisis in de tachtiger jaren van de
vorige eeuw. Amerika was toen
plotseling op de wereldmarkt ver
schenen met goedkope granen, die
machinaal werden geoogst. Deze
geweldige graanhoeveelheden ont
wrichtten de boerenstand in geheel
Europa. Een radicale koerswijziging
bleek noodzakelijk, en de financie
ring daarvan kon dank zij de coö
peratieve boerenleenbanken voor het
grootste deel door de boeren zelf
geschieden.
Op geen enkel terrein bracht coö
peratie zulke voordelen als bij die
banken. In de verschillende soorten
van het landbouwbedrijf valt het
moment van de grootste crediet-
behoefte in verschillende maanden
van het jaar. Wanneer de een zijn
geld weer vrij heeft is de vraag van
de ander juist het grootst. Zo wordt
het landbouwcrediet bijvoorbeeld
van de akkerbouw naar de tuinbouw
verplaatst en vandaar naar de bloe
men- en bollenteelt en retour. Het
is een voortdurende wisseling,
waarbij de credietwaardigheid der
leden op uitnemende wijze kan wor
den beoordeeld dank zij de kleine
gemeenschap, waarbinnen zich deze
coöperatieve actie afspeelt. Want
naar zijn aard zal dit soort bank
gebonden blijven aan een beperkte
omgeving, het dorp.
Aanvankelijk wist de overheid met
deze nieuwe figuur in het rechts
leven geen raad. In 1876, juist 75
jaar geleden, kwam een afzonder
lijke wet op de coöperatie tot §tand,
die in 1925 werd gewijzigd. Bij dit
jubileum van de wettelijke ordening
der coöperatieve gedachte leggen
wij haar op de weegschaal der tijd.
Wij zien dan enerzijds felle tegen
standers en elders hartstochtelijke
aanhangers.
Naar gelang de positie waarin wij
staan in het dagelijks leven zijn wij
meer of minder critisch ingesteld
tegen dit maatschappelijk verschijn
sel. Voor het ene doel leent het zich
beter dan voor het andere, maar
zeker heeft de coöperatie zich een
vaste plaats veroverd in deze maat
schappij, waar het woord samen
werking even vreemd klinkt als het
geklots van water midden in een
woestijn.
A. G. H.
De Ned. Herv. Gemengde Zang
vereniging gaf Woensdag 12 Dec.
haar jaarlijkse uitvoering in het kerk
gebouw wat slechts ten dele bezet
was. Daar deze avond vrij toegan
kelijk was heeft ons dit eensdeels
verwonderd.
Door afwezigheid van Ds. v. d.
Haar ruste op Ds. Moll de taak,
middels zingen van Ps. 123 1, gebed
en een kort inleidend woord deze
avond te openen.
Onder de bezielende leiding van
dirigent Marinus Egberts werd hierna
het zangprogramma afgewerkt wat
door alle aanwezigen in gepaste
stilte met aandacht werd gevolgd.
De dirigent zocht bepaald niet uit
sluitend lichte werken, getuige „Dit
is de dag, die God ons schenkt"
v. J. S. Bach, een goede vertolking.
Mej. Truus van Ameijde, Rotter
dam gaf enige solo's, waarvan we
willen noemen „Niet zo treurig".
Het werk van Fr. Abt „Boven de
Sterren" blijft altijd die bekoring
dragen welke het stemt tot een werk
ver boven het middelmatige.
„Kerstlicht" van Mar. Egberts een
pracht werk eveneens goed weerge
geven door de Rotterdamse soliste.
Ook de meditatie, -welke (evenals
het koorwerk) in het teken stond
van de adventsboodschap, een werk
voor koor en orgel, met als orga
nist Henny Brinkhorst, in Ps. 84,
legde getuigenis af van intense studie.
Annie Drost als soliste beeft ons
wederom bekoord met haar warme
stem, in diepe eenvoud gebracht.
Een der hoogtepunten mag ge
noemd worden „Looft den Heer"
van de Vliegh, waarin zware eisen
aan het koor werden gesteld en
welke in veel opzichten werden
overwonnen. Hoewel de tenoren
(slechts twee in getal) een ere pluim
verdienen, deed deze koor-combi
natie uiterst schriel aan en zal ook
verbeterd dienen te worden om van
een geheel te kunnen spreken.
Ds. J. v. d. Haar sprak het slot
woord, waarin hij de aanwezigen op
wekte toe te treden als lid van
„Vox Jubilante".
Wellicht zullen allen tevreden huis
waarts zijn gekeerd. Tr.
Ingezonden mededeling.
P.K. vakkleding is de beste vak-
kleding, die in Nederland wordt
gemaakt.
Daarom hebben wij de alleen
verkoop op ons genomen.
Fa. C. v. d. LINDE Zn
Dorpstraat 38 - Tel. 573
INGEZONDEN
(buiten verantwoordelijkheid der redactie)
Benoeming Leraar Solozang
Goudsch Conservatorium
In plaats van Mevr. O. Ongena,
die vanaf 1 Januari 1952 wegens
interne aangelegenheden niet meer
aan het Goudsch Conservatorium
verbonden zal zijn, is benoemd de
heer Piet Böhm als leraar Solozang.
De heer Böhm is geboren te
Rotterdam, 6 Mei 1906 en ontving
zijn opleiding aan het Conserva
torium te Rotterdam o.l.v. Mevr.
Berthe Seroen. Hij verliet in 1941
dit Conservatorium met een eervolle
vermelding van Willem Pijper. Hij
zette daarna zijn studie nog voort
bij Mevr. Noordewier-Reddingius
te Hilversum en bij de heer Willem
Ravelli te Den Haag. Aan het Kon.
Conservatorium te Den Haag volgde
hij de Opera-klasse o.l.v. Prof. L.
Wallerstein.
Sedert 1942 is de heer Böhm
verbonden als Zangleraar aan het
Conservatorium te Rotterdam. In
1948 maakte hij twee tournees in
Italië, gaf daar tevens verscheidene
Kerkconcerten en trad op voor de
radio R.A.I. te Bolzano. De heer
Böhm is een graag geziene gast bij
de grote Zangverenigingen en trad
veel op in de Passionen van Bach.
Herhaaldelijk uiten diverse duiven-
liefhebbers de klacht, dat hun duiven,
wanneer ze hun dagelijkse vlucht
maken door de heren jagers uit de
lucht worden geschoten.
Weten deze heren misschien niet,
dat ze iemands eigendom neerschieten
en hoeveel moeite, tijd en liefde of
een duivenliefhebber aan zijn dieren
besteedt? Dan zullen we nog niet
over de kosten praten. Is er nu
werkelijk niets anders waar de jagers-
sport op beoefend kan worden
Namens alle liefhebbers, heren, laat
dat schieten op postduiven achter
wege. En indien u toch de moed en
de lust hebt hiermee door te gaan,
hebt dan ook de moed om van de
duiven, die u op deze manier hebt
verkregen, de voetring met uw naam
en adres te bezorgen bij een der
liefhebbers of bij de politie.
De redactie hartelijk dank voor
de plaatsruimte.
Een duivenliefhebber
een pracht sortering
