oor Waddinxveen
:te Zaterdag 19 April 1952
De Kruisdood
Goede Vrijdag
Vrijdag 11 April 1952
7e Jaargang
Verschijnt elke Vrijdag
|ementsgeld per kwartaal f 1.00 bij vooruitbetaling
tentieprijs 6 ct, familieadvertenties 7 ct per m-m.-
Bijdragen, Verslagen, etc. uiterlijk
's Woendagsavonds inzenden.
Berichten omtrent veroordelingen
door het kruis reiken tot in de
grijze oudheid terug. De Heilige
Schrift meldt daarvan het eerst bij
I de dromende bakker van Farao
(Gen. 40 19), dan bij Jozua, die
Ihet dode lichaam van de Koning
Ivan Ai van het hout liet afnemen
rejöz. 8 29), verder bij de door de
|Gibeonieten gekruisigde zonen van
Saul (2 Sam. 21 9). Ook Haman
en; zïjn tien zonen sterven volgens
"jjtayius Josephus (ant. XI, 6) aan
tiet kruis, terwijl de Heilige Schrift
iaarentegen van een sterven aan de
spreekt (Esther 7 9, 10).
it zijn intussen ook voorbeelden,
Bat het bij de kruisiging van één
pnkeling of slechts weinigen tezamen
iet bleef, maar waar het tot massa-
j/eroordelingen kwam en honderden
In duizenden aan het kruis gena
geld werden. Het verschrikkelijkste
voorbeeld daarvan is te vinden tus
sen de optekeningen van de reeds
bovengenoemde Josephus, volgens
wiens bericht Titus- bij Jeruzalem
dagelijks 500 en meer Joden liet
kruisigen, zodat tenslotte de hout-
voorraad en de plaats om de kruisen
neer te zetten, gingen ontbreken.
Bekend is voorts de kruisiging op
grote schaal, waarvan Tacitus ver
haalt (ann. XV, 44). Hij schrijft,
dat Nero na de grote brand in
Rome, die negen dagen duurde en
die hij zelf had gesticht, om de ver
denking van zich af te werpen, tal
rijke Christenen als vermoedelijke
daders aan het kruis liet slaan en
tijdens de nachtelijk orgieën in zijn
park als levende fakkels liet fun
geren.
tenste spierlagen geheel werden
vernield. Ze liet, wanneer de ver
oordeelde tenminste er het leven bij
afbracht, altijd blijvende en het
leven schadelijk beïnvloedende spo
ren achter.
Het ontkleden der veroordeelden
was gedurende de heidense tijd, ja
zelfs gedurende de Joodse tijd alge
meen in gebruik. Dikwijls echter
mochten de veroordeelden de lende
doek behouden, zoals het volgens de
overlevering en naar de oudste
voorstellingen van de kruisiging des
Heeren bij dé Heiland het geval
geweest schijnt te zijn.
Op weg naar de plaats der veroor
deling werd een opschrift mee
gedragen of het slachtoffer omge
hangen, waarop zijn naam en ge
woonlijk ook de aarcLvan het mis
drijf geschreven stond. Tijdens de
Christenvervolgingen luidde dit op
schrift vaak lakoniek en toch dui
delijk genoeg: „N., Christen" (Joh.
19 19, 20; Luk. 23 28; Mark.
16 26; Matth. 27 37). Bij de
Heiland werd dit opschrift aan het
hoofdeinde van het kruis aan
gebracht.
Het vastnagelen van de veroor
deelde geschiedde zo, dat men öf
het kruis op degrond legde, de
veroordeelde er aan bevestigde, dan
het kruis oprichtte en in een tevo
ren gemaakt gat plaatste, óf door
dat men eerst het kruis in dé grond
plantte en daarna het slachtoffer
kruisigde.
De vorm van het kruis was drieër
lei. Het kon de gedaante hebben
van de Griekse letter tau (T), van
de Griekse letter chi (X) of van
Gij die U liet met doornen kronen
cu 't Kruishour vcrftfet rncl Uw bloed,
en om Uw liefde hun te tonen
voor 's mensen zonden hebt geboet
om Uwen kruisdood, om Uw wonden
zie eens genadig op mij neer,
dat iki van alle schuld ontbonden
vóór U verschijnen mag, o Heer.
Timotheüs
Werd de ter-dood-veroordeling door
ophanging aan het kruis vooral in
het Oosten toegepast,, ook in het
Avondland was de kruisiging niet
onbekend; waarschijnlijk hadden de
bewoners hier ze van de Romeinen
I overgenomen. Tacitus verhaalt o.a.,
Romeinse soldaten, die de belastin
gen moesten innen, door de Friezen
werden gevangen genomen en ge
kruisigd.
Aan de kruisiging was ook steeds
het begrip van diepe schande ver
bonden (Deut. 21 3; Gal. 3 13).
Evenwel was de dood aan het kruis
naar Romeins recht alleen toelaat
baar voor misdadigers uit de slaven-
stad en dan nog voor gedeserteerde
soldaten (Lev. 30, 43). Als een
verzwaring der doodstraf aan het
kruis gold zijn ongewone hoogte
(Esther 5 14), zoals de 50 ellen
.hoge galg, die Haman voor Morde-
chaï had laten oprichten. Dikwijls
werd de pijniging nog daardoor ver
ergerd, dat men de veroordeelden
met het hoofd naar beneden krui
sigde.
Aan de eigenlijke kruisiging gingen
gewoonlijk gruwelijke voorbereidin
gen vooraf, die wettelijk waren ge
regeld. Zeer vaak werden deze
regelen niet in acht genomen, wat
in het bijzonder ten tijde der Chris
tenvervolgingen geschiedde.
De ergste marteling ter voorberei
ding van de kruisdood was de gese
ling. Daarom mocht ze ook niet
aan Romeinse burgers worden vol-
tspkken (Handelingen 22 25-29),
hoewel hierop in de praktijk dik
wijls uitzonderingen werden ge
maakt.
De geseling werd in de regel zo
uitgevoerd, dat de huid en de bui
een lange verticale balk, gekruisd
door een kortere horizontale (f).
Men neemt in het algemeen aan,
dat het kruis van de Heiland deze
laatste vorm had, afgezien van
andere redenen ook hierom, dat het
in drie talen geschreven en daar
door omvangrijke opschrift een
steun aan het boveneinde van de
verticale balk vereiste.
Gewoonlijk was aan de kruisen als
steun voor de gekruisigden een
rustblok voor de voeten aange
bracht. Dat er ook een dergelijk
aan het kruis van de Heiland was,
kan gevoegelijk betwijfeld worden,
daar op de, uit de eerste eeuw
stammende kruisafbeeldingen niets
daarvan te zien is. Bovendien was
het ongetwijfeld niet de bedoeling
van de beulsknechten, het lijden
van de Heiland te verzachten, an
ders hadden zij zeker niet aan de
wettelijk vastgestelde geseling nog
een doornenkroon toegevoegd.
De pathologische verschijnselen, die
door de kruisiging werden opge
wekt, moeten volgens de onder
zoekingen der nieuwere therapie
eenvoudig vreselijk geweest zijn. De
'misschien door stompe en roestige
spijkers meer gescheurde dan ge
stoken wonden, die behalve de
spieren ook het zenuwweefsel en
zelfs de beenderen raakteh, moes
ten door de zwaarte van het han
gende lichaam steeds verder uit el
kaar en vergroot worden. Hierdoor
traden spoedig sterk schrijnende
ontstekingen op, waarbij hevige
wondkoortsen, een onlesbare dorst,
de gestrekte, stijve houding van het
lichaam en de wijd uitgerekte ar
men de hevigste pijn veroorzaakten.
Hoewel de gevolgen der kruisiging
en gJSle daarmee samenhangende
voorbereidingen zeer zeker dodelijk
waren, p®k als de gekruisigde bij
uitzondering vóór zijn verscheiden
van het kruis werd afgenomen,
toch gebeurde het een enkele maal,
dat zo iemand er het leven afbracht.
Wanneer echter onwil en ongeloof
het wagen, met verwijzing naar
enkele dergelijke, zelden voorko
mende gevallen, de dood van de
Heiland aan het kruis als schijn
dood te willen voorstellen, bereiken
zij hoogstens, dat zij een 'toonder,
namelijk dat der opstanding uit de
doden door een ander wonder ver
vangen; want dat zou het zijn, in
dien een menselijk sterveling na
zovele, op zichzelf reeds dodelijke,
martelingen in leven was gebleven
en dan na een drie-daags verblijf in
een dompige, kleine, koude rots
spelonk gezond en wel weer onder
de mensen terugkeerde, zoals dit
met de Heiland geschiedde, nog af
gezien daarvan, dat de lanssteek,
die tot in Zijn hart drong, absoluut
de dood veroorzaakt zou hebben.
Alles welbeschouwd was de krui
siging de gruwelijkste dood, waar
toe men alleen werkelijke en ver
meende, erge misdadigers veroor-
deelde; tevens was zij de smade-
lijkste dood. Het kruis gold te alle_
tijde bij een ieder als een zinneJ
beeld der schande.
Tegenwoordig is het echter eeri
symbool der ere. Koningen eif
machthebbers der aarde dragen het I
nu in hun kroon en spelden het die-/
genen op de borst, die zich bijzon-
der hebben onderscheiden. Zij het
ons echter een teken der verlossing
van schuld, die de Heiland ons k
bracht door Zijn zoendood op Gol
gotha.
Richten wij, in het bijzonder in deze
dagen, vol ontzag en eerbied onze
blik naar het opgerichte kruis, dat
ons spreekt van de vergeving der
zonden in Jezus Christus.
F. B. H.
Vroegste en laatste Paas
Het Paasfeest kan nooit vallen
vóór 22 Maart en nooit na 25
April, doordat het concilie van
Nicea in het jaar 325 besloot, dat
het Christelijke Paasfeest zou
worden gevierd op de eerste Zon
dag na de eerste volle maan na
21 Maart.
In 1886 viel Pasen op eerstge
noemde datum; in 1943 was het op
25 April Paasfeest.
FOLKLORE HERLEEFT
Geconstateerd mag worden, dat
na de laatste wereldoorlog, toen
immers alles was verboden, in
vele plaatsen de oude gebruiken
weer herleven. Aan de Palmpaas-
optochten wordt door vele duizen
den kinderen weer deelgenomen
en alsom in den lande vlammen
de paasvuren weer huizenhoog op.
Zo werden nog verleden jaar te
Leiden een geslaagde palmpaas-
optocht gehouden waar honder
den kinderen aan deelnamen.
Voor de mooiste palmpaas wer
den prijsjes toegekend ook al
hadden de kinderen het moois
niet geheel alleen gemaakt. Want
dat vader en moeder bij het ma
ken van de fraaie versieringen
hadden geholpen, was wel duide
lijk.
HET OUDE FEEST.
De viering van het Paasfeest is
ouder dan het Christendom, hoe
wel reeds in de Apostolische tijd
de opstanding van Christus fees
telijk werd herdacht.
Met hun Pasch, (Hebreeuws voor
Pasen) hetgeen voorbijgaan be
tekent, herdachten de Israëlieten
hun uittocht uit Egypte en meer
in het bijzonder het voorbijgaan
van de engel des doods, dat aan
eerste tijd van het Christendom
die uittocht voorafging. In de
eerste tijd van het Christendon)
werd het Paasfeest onmiddellijk
volgend op het Joodse Paschd
gevierd, doch omdat er later grote
verscheidenheid in de viering
ontstond, stelde het concilie van
Nicoa in 325 na Chr. een pro-
ceaure voor de datum van het I
Christelijke feest vast.
