Weekblad voor Waddinxveen
Nederland in grote rouw gedompeld
De> Spiegel van de week
De Nationale Ramp
P8ÜJLM 9>3
Kris-Kras
Mo. m
Vrijdag 6 Februari 1953
8e Jaargang
Adres Redactie en Administratie:
Verschijnt elke Vrijdag
Oranjelaan 30, Waddinxveen, Telef. 438 Abonnementsgeld per kwartaal f 1.00 bij vooruitbetaling
-I Advertentieprijs 6 ct, familieadvertenties 7 ct per m-m.
Bijdragen, Verslagen, etc. uiterlijk
's Woendagsavonds inzenden.
Zondag 1 Februari - een dag, die
met de zwarte kool in de geschie
denis van ons land is aangetekend -
een dag, om nimmer meer te verge
ten en die, na vele jaren, nog door
degenen die hem bewust beleefden,
zal worden aapgehaald.
De watersnood!
Alle berichten die ons uit het bin
nenland voor en na Zondag jl. be
reikten, werden in letterlijke zin
overschaduwd - en het was een
zware slagschaduw - door de na
tionale ramp ,die ons heeft getrof
fen. U weet het reeds: opgezwiept
door de hevige Noord westerstorm,
deed onze oude erfvijand, het water,
een krachtige aanval op de vele dij
ken der talrijke polders, die ons
Westen en Zeeland heeft. Zelfs onze
befaamde duinenrij - soms ver
zwakt door de bunkergevaarten, in
de oorlog gebouwd - brokkelde hier
en daar af, doch het zwaarst wer
den Zeeland, Westelijk en Noord-
Brabant en de omgeving van het
oude Dordrecht getroffen. Dijkbreu
ken van vele meters breed hier -
overstromingen tot ver boven de
huizen elders - grauwe, ontstuimig
golvende watervlakten, waar tot
voor kort nog groene weiden wa
ren Spoorwegen, enkele dagen
geleden nog veilige wegen, werden
in korte tijd ondermijnd en schots
en scheef stonden de palen der elec-
trische geleidingen.
Wij dachten ons verplaatst in een
der eerste oorlogsdagen van veertig,
toen eveneens ons overbekende
plaatsnamen in ongunstige zin wer
den genoemd. Het is nu toch anders.
Deze strijd tegen het water was niet
door mensen ontketend - hij wekte
geen haat tegen anderen, die ver
woesting en onheil brachten.
Er waren aanvankelijk moeilijkhe
den met de organisatie, hetgeen al
leszins is te begrijpen. In de eerste
plaats nam de ramp zulk een om
vang aan en moest er zó veel wor
den gedaan, dat men meermalen
machteloos stond. Geen wonder, dat
orders door tegenorders werden
doorkruist en dat alles aanvankelijk
niet zo goed liep als misschien no
dig zou zijn geweest. Een geweldige
organisatie moest uit de grond wor
den gestampt, waarbij dankbaar van
het leger gebruik kon worden ge
makt. Doch na de eerste verwarring,
kwam meer en meer lijn in de hulp
verlening. Reeds na de eerste be
richten over de ramp was er een
schok door Nederland gegaan. Wij
voelden ons één in de drang om te
helpen.
Bij alle ellende, die wij deze eer
ste Zondag van Februari zagen en
hoorden, deed het goed ,te merken,
dat er zo velen waren die spontaan
hun hulp aanboden. Met ware doods
verachting trok men er op uit, om
temidden van storm en regenvlagen
de behulpzame hand te bieden. Het
deed goed ,te horen, hoe krachtig
de hulpacties werden georganiseerd
- hoe dadelijk auto's vol kleding
stukken en andere dingen, die de
van huis en haard verdrevenen mis
schien nodig hadden, werden opge
haald en naar de plaatsen vervoerd,
waar men die nodig had. Het was
verheugend, dat van alle kanten zo
spontaan en vlug hulp werd aange
boden. Alle geschillen waren verge
ten. Er moest worden geholpen - er
wérd geholpen.
De duizenden die moesten worden
geevacueerd - zij kwamen onder
dak. Zij werden gevoed en gelaafd.
Helaas heeft de ramp een nog steeds
stijgend aantal slachtoffers ge
vraagd
De regering komt grote lof toe
voor de wijze waarop onmiddellijk
de organisatie voor alles wat zo on
verwacht nodig was, werd ter hand
genomen. Het verwarmde de harten,
dat Hare Majesteit de Koningin
zich in gezelschap van de kroon
prinses onmiddellijk naar de ge
troffen gebieden begaf - dat ook
prinses Wilhelmina zich namens Ha
re Majesteit naar de zwaarst ge
troffen provincie begaf. Prins Bern-
hard - te New York - vond reeds
gelegenheid de Amerikanen op de Een geweldige ramp heeft ons va- zamelingen die hier moesten worden
ontzettende ramp te wijzen - juist derland getroffen, waarvan de ge- gehouden, geregeld,
nu ons land de economische hulp volgen nog niet zijn te overzien. De Federatie voor Vrouwelijke
van Amerika had opgezegd Mogen de gebeden zich verme- Vrijwillige Hulpverlening stelde zich
Onze ministers begaven zich on- nigvuldigen opdat de almachtige spontaan beschikbaar om de inza-
middellijk naar de meest bedreigde God de bedroefden trooste en ster- meling van kleding, dekens enz.
punten. Dr. Drees kwam voor de ke, en ons voor verdere rampen be- voor haar rekening te nemen,
radio. Wij staan er niet meer bij ware. En met even grote spontaniteit
stil - wij vinden radio „heel ge- In één etmaal heeft de mens, die stonden onze Middenstanders klaar
woon", doch wederom bleek, van niet blind is, kunnen zien hoe klein om de geldelijke collecte te verzor-
hoe groot belang de radio is. En alle menselijke kracht en alle men- gen.
hun programma's dadelijk werden selijke vermogen is, als God de Ook al deze dames en heren be-
omgeschakeld en in overeenstem- krachten der natuur niet in bedwang tuig ik mijn zeer hartelijke dank.
ming werden gebracht met de ernst houdt. Zij maakten het mogelijk, dat dit
van de toestand. Een herhaalde aanval van deze noodzakelijke werk spoedig gebeur-
Eigenaardig is - en dat stemt on- elementen op onze verzwakte dijken de, en dat het goed gebeurde. In dit
danks alles tot voldoening - dat de zou noodlottig zijn. opzicht komt vooral aan onze vrou-
Afsluitdijk aan de rand van het wen een bijzonder woord van dank
IJselmeer en de Hondsbosse Zee- Naast het ontzettende van deze toe, omdat en nadat de goederen
wering tussen Petten en Kamp zich ramp, worden wij toch ook sterk waren opgehaald nog zo ontzettend
uitstekend hebben gehouden. De ge- getroffen, door de saamhorigheid en veel werk moest worden verzet.
bieden, die door de watersnood van de bereidheid tot helpen, die zich
1916 werden geteisterd, bleven ge- zo spontaan in alle lagen van het De coUecte f aanvankelijk een
spaard en het geeft voldoening, dat Nederlandse, volk openbaarde. moo. resultaat
het juist die watersnoodramp was, Ik ben dankbaar dat Waddinxveen Toch gelQof iR dat er nQg heeiwat
die aan het tot stand komen van de daarin met achterbleef. mensen in onze gemeente zijn, die
Afsluitdijk de grote stoot heeft ge- Gedurende de Zohdag hebben zich zich nJfit voldoende hebben gereali-
geven. tal van vrijwilligers aangemeld. seerd boe t de nood is en wel_
Het is nog te vroeg, om de volle- Van deze krachten is slechts ge- kg offerg van ong WQrden gevraagd.
dige omvang van de nationale ramp deeltelijk gebruik gemaakt. Het comit^ bbjft intact Verdere
Welke Nederland trof, te kunnen Zolang niet zeker was dat dijken en kunnen worden gegireerd op
overzien. Wij kunnen alleen angstig bij Moordrecht en Nieuwerkerk het de rekening van de penningmeester,
vermoeden, dat het nog erger is, dan zouden houden, moest daaraan in Notaris D B v d Most no 109770.
wij thans durven denken. Maar de eerste plaats worden gewerkt Qok het Gemeerltehuis zullen na-
reeds staat ook vast, dat ook dit- Bovendien berichtte men mij uit giften gaarne in ontvangst worden
maal ons volk niet bij de pakken Gouda en de Krimpenerwaard dat genomen. Eveneens is het mogelijk
zal blijven neerzitten. daar voldoende arbeidskrachten aan- tg storten op de postrekening van
De watersnood van 1916 gaf de wezig waren.
de Coöp. Boerenleenbank alhier no.
doorslag voor de afsluiting van de Maar allen, die zich beschikbaar 7gl38 ten bate van bet Nationaal
Zuiderzee. Het is te hopen, dat de stelden, met hun auto's of met hun Rampenfonds.
ramp van 1 Februari 1953 ertoe zal werkkracht, wil ik langs deze weg Geiukkig is mij bekend, dat bij
leiden, dat de inhammen, die Zee- hartelijk dank, onverschillig of van verscbillende van onze plaatselijke
land toteen eilandenrijk maken, hun diensten gebruik gemaakt werd firma>s uurloon-acties worden op-
zullen worden afgedamd. Opdat de of niet. gezet Er is bier nog werk> en wij
strijd tegen het water niet meer be- kunnen nog werken. Ook de op-
hoeft te worden verloren Reeds Zondagavond waren de in- brengst van deze acties kunnen aan
Notaris v. d. Most worden overge
maakt of bij de Coöp. Boerenleen
bank.
Tenslotte wil ik aan hen, die reeds
rechtstreeks bedragen overmaakten
aan het Nationaal Rampen Comité,
verzoeken dit even aan Notaris v.
d. Most te melden, opdat wij een
juist overzicht krijgen wat door
Waddinxveen is gedaan.
Voor zover er een beroep op ons
zal worden gedaan om evacué's on
der te brengen reken ik er op dat
Waddinxveen ook hierin niet achter
zal blijven. Ik dank allen, die hun
medewerking reeds toezegden.
Moge God zegenen alles wat tot
herstel wordt aangewend, opdat het
Vaderland ook deze ramp te boven
moge komen.
De Burgemeester v. Waddinxveen,
A. WARNAAR Jz.
Gij hebt Uw troon van eeuwigheid gegrond.
De waat'ren, Heer, verheffen zich in 't rond
Rivier en meer verheffen hun geruis;
Het siddert al op 't woedend stroomgedruis.
Maar, Heer, Gij zijt veel sterker, dan 't geweld.
Der waat'ren, dien Uw almacht palen stelt
De grote zee zwijgt op Uw wenk en wil,
Hoe fel zij bruis', hoe fel zij woede, stil.
Er komt
een zeer bijzonder boek
Zie de advertentie.
NOOD EN ROUW.
De vijand van ons volk, het wa
ter, heeft ons een verpletterende
slag toegebracht. Een slag, zo hard, ]>e grootste 1*211111» 1431
dat wij niet kunnen loskomen van
benauwde gedachten. Steeds maar In de tijd van ruim negentien eeu.
weer zien we het beeld van de aan- wen verloor ons land aan het wa-
mers op school reeds, dat dit de
grootste waterramp was, die ons
rollende golven, die hun klauwen ter ongeveer een half millioen hec- land ooit heeft getroffen?
uitslaan naar dé bewoners van de taren vruchtbaar land. In diezelfde Omstreeks het begin onzer jaar
polders periode won het er op het water on- telling was het lage land, „Neder"-
De ramp heeft ontzettend diepe geveer 400.000 ha en straks, als de land, een willige prooi der zee. Dij-
indruk gemaakt op ons gevoel. We voormalige Zuiderzee geheel droog- ken bestonden er niet en bij storm
hebben wel eens in deze rubriek ge- gelegd zal zijn, zullen we in de loop en ontij vluchten onze voorouders
schreven over. het blijkbare gemis der eeuwen ontstane achterstand naar hogere gebieden en nog vindt
aan eenheid van ons Nederlandse geheel hebben ingelopen, want de men hier en daar terpen, boerde-
volk nog in te dijken IJsselmeerpolders rijen, gebouwd op hogere gronden,
Maar de ramp heeft ons medege- zullen tezamen een oppervlakte van zodat men bij hoog water een veili-
voel wakker geschud. Voor de in meer dan 200.000 ha beslaan. Dan ge toevlucht had. Die terpen waren
nood verkerende slachtoffers is een zullen we een eeuwenlange strijd uitvindingen van de Friezen en Sak-
geweldige hulpverlening georgani- gewonnen hebben, maar voor hoe sen. (dus niet van de Batavieren, zo-
seerd. Ons Nederlandse volk heeft lang? Voor altijd? Tijdelijk? als in sommige schoolboekjes staat!)
haar eenheid gelukkig niet verloren Uit de historie van ons waterrijke De Romeinen ,die in ons land kwa-
en heeft gegeven .gedachtig aan: één land is veel bekend over vorige ram- men, stonden op een hoge trap van
volk, één vijand. Deze vijand bestrij- Pen, waarbij de natuur de bondge- beschaving en hadden verstand van
den is het gezamenlijk doel. Deze noot was van het water. En het waterkeringen. Ongetwijfeld zullen
hulpverlening zowel uit binnen- als staat thans wel vast, dat de ramp zij in ons land wel eens een flinke
buitenland is uniek in de geschie- van de 31e Januari-1 Februari 1953 overstroming meegemaakt hebben,
denis de grootste is sedert de Sint Elisa
Maar onze erfvijand heeft diepe bethvloed van 1421. Uit onze jeugd
wonden geslagen. Wonden, die door jaren herinneren we ons ongetwij
geen enkele hulpverlening te helen feld nog de plaat van de wieg, waar-
zijn Er is rouw, diepe rouw in in een kind rustig lag te slapen. Die gaten in dijken gedicht. Een eeu-
de harten van ons Nederlandse volk. wieg dreef in de kokende massa wenlange strijd, met wisselend ge-
Deze ramp van de le Februari tijdens de St. Elisabethvloed en luk
1953 blijft, zo lang wij zullen leven, boven op de wieg stond een kat, die
diep in ons hart gegrift. de wieg zo goed als mogelijk was rie van ons land. Omstreeks de der-
Er is nood en rouw in ons land. m evenwicht, zodat het leven van tiende eeuw werd Zeeland, een deel
We kennen nog maar één bede: „O, de baby gespaard bleef. Waarschijn- van Zuid-Holland en vrijwel geheel
God gedenkt ons geteisterde volk", lijk is dit een legende, maar het Noordholland blank gezet door wa-
Tot de volgende week. roept de ramp van 1421 weer in onze termassa's die door zware stormen
Kris-Kras herinnering terug. We leerden im- werden opgestuwd. Zeeland dankt
want hen komt de eer toe in ons
land de eerste dijken te hebben ge
bouwd. Sedertdien heeft Nederland
steeds maar door dijken gebouwd en
Vele waterrampen kent de histo-
ongetwijfeld de grillige vorm van
zijn eilanden aan deze watersnood.
Texel was veer deze ramp nog aan
Noordholland verbonden. Maar se
dertdien gescheiden. De Beemster,
Pürmer, Wormer, Schermer en an
dere meren ontstonden en naar alle
waarschijnlijkheid ook de Zuider-
"zee. Petten, een vissersdorpje- met
ongeveer 400 inwoners, werd toen
geheel door de woedende zee ver
zwolgen.
Toen ,in 1421 kwam de grote
ramp, de St. Elisabethvloed, Het was
de 18e November ,toen een Noord
wester orkaan, eveneens samen
gaande met een springvloed, enor
me watermassa's het land instuw
den. Een groot deel van Zuid-Hol
land, de z.g. Zuidhollandse Waard,
werd door het water verzwolgen.
Meer dan 70 dorpen kwamen geheel
onder water te staan. Het aantal
slachtoffers was legio. Maar het
land, dat we nu nog kennen onder
de naam de Biesbos, verdween en
zo ontstond dit moerrasgebied tus
sen Merwede, het Land van Altena,
Verlengde Maas en het Eiland Dor
drecht. Nooit is dit land weer op het
water teruggewonnen. Thans staat
het opnieuw geheel blank
Van die tijd dateert ook de West-
kappelsche zeewering, want tijdens
de Sint Elisabethvloed werden ook
de duinen bij Walcheren door het
woeste zeewater weggeslagen, ter
wijl men bij Petten de Hondsbos-
sche zeewering ging aanleggen, om
dat men hier geen duinen had.
En zo streed Nederland verder
met het water. De Braakman was
ontstaan, in het Noorden de Dol-
lart. In de zestiende eeuw teisterde
een stormvloed het eiland Noord-
Beveland en het water kwam zo
hoog, dat alleen nog de kerktoren
van Kortgene boven water uitstak.
Honderd vijf tig jaar heeft men ge
werkt aan de weder drooglegging
van dit eiland. Thans is het vrijwel
geheel weer onder water gezet
Bij Zuid-Beveland had men het
Land van Reimerswaal met de stad
van die naam. In vijftien jaar tijds
hebben de bewoners van dit land
drie maal de strijd moeten voeren
met de elementen wind en water.
Steeds overwonnen ze. In 1573 werd
de stad Reimerswaal door de Zeeu
wen in brand gestoken om de te
rugtrekkende Spanjaarden in hun
bewegingen te belemmeren. Gelei
delijk aan vertrokken de inwoners
naar veiliger oorden en in het mid
den van de 17e euw was het land
van Reimerswaal verzwolgen door
het water.
Afwisselend was het water vriend,
vijand en bondgenoot. Als laatste
steeds in de oorlog. In de tachtig
jarige oorlog kon Leiden behouden
blijven dank zij het water. In het
rampjaar 1672 riep men ook de hulp
in van het water.
Geleidelijk aan ging men het wa
ter terugdringen naar de zee. Meren
als de Beemster, Purmer, Wormer
en Haarlemmermeer werden droog
gemaakt. De Wieringermeerpoldei-
ontstond en daarmee was ook de
kracht van de Zuiderzee gebroken,
die in 1916 nog een laatste aanval
deed op „Noordholland en Utrecht.
Velen herinneren zich nog wel de
ramp van 1916, toen de polders bij
Monnikendam en Waterland onder
liepen: Ransdorp, Durgerdam, Uitr
dam, Monnikendam gedeeltelijk, de
gehele Purmer en Purmerend ge
deeltelijk kwam onder water. In het
Noorden was het de Anna Paulow-
napolder ,die onder liep. Ook toen
waren er talloze slachtoffers. In de
provincie Utrecht bezweek de Eem-
dijk, waardoor Bunschoten en Spa
kenburg blank kwamen te staan. De
eilanden Urk en Marken werden
eveneens overspoeld.
Zo bleef Nederland de strijd voe
ren met het water. De Zuiderzee
werd ingedamd, de Wieringermeer
viel droog, de Noordoostpolder en
binnen en enkele jaren wellicht de
nieuwe polder in het IJsselmeer.
Maar steeds zullen we de strijd moe
ten blijven aanbinden tegen de
kracht van storm en woedend op
gezweept water moet alle menselij
ke kunde wijken.
