1
veschenen was keek iedereen er van
op.
De geschiedschrijving heeft alle
eeuwen door, het kind hardnekkig in
het donker gelaten. Het kind speelde
immers geen rol in het historisch ge
beuren. Daardoor schiet er slechts zel
den en heel toevallig een flits over het
onzegbaar lijden van het kind in de
pelgrimage van de mensheid.
Een middeleeuwsboek vertelt: „Kin
deren van vijf jaar worden op de za
dels gebonden en op de hoge neerden
vastgezet. Zij moeten met him vader
mee op tocht. De krachtige ruiters
leggen een lange dagreis af, nemen
's avonds hun intrek in een herberg
en leggen zich na de maaltijd op hun
leger. De jongetjes echter worden in
de stalmest gelegd en mogen niet op
staan eer de stalmeester ze roept.
Daar liggen ze dan van boven tot
onder vol paardenvijgen en doornat,
door de paarden gebeten en getrapt.
Hu moeten ze zich haasten want er
moet wat goeds van hen groeien. Er
vallen scheldwoorden en slagen." Dat
was het lot lot van de ridder knaapjes
Hoe zal het de kinderen van de boer
en de arbeider vergaan zijn?
Het goud van de Gouden Eeuw was
voor de kinderen ook niet weggelegd.
De weeshuismeesters van Leiden
verhuurden de wezen vanaf hun 5e
jaar aan de lakenfabrieken. Bovendien
werden er troepen weeskinderen uit
België aangekocht. Ze kwamen in
schuiten vol hierheen, werden onder
gebracht in ellendige barakken en
moesten werken van 's morgens vroeg
tot ze ,er in late avond bij neervielen.
Een rapport uit die tijd meldt dat de
wezen 'seer wredelyk ende onmen-
schelijke wyse syn mishandelt, sodat
sy tot meermalen van de ontfangen
slagen zeer blauw, bebloet ende met
gaeten in 't hooft in 't /wee-/huys zijn
terug/gecomen."
Michiel de Ruyter stond aan het
grote lijnbaanderswiel. „den ga-a-anse
dag"! Wij hebben er een lustige rhap
sody in blue (-geruite kiel) van ge
maakt, maar ik vraag me af of allen
die het uit volle borst plegen te zingen
het prettig zouden vinden als hun kin
deren ook de hele dag dat grote wiel
moesten draaien. Er draaiden toen ve
le duizenden kinderen aan de wielen
van de lijnbanen. En wij zullen geluk
kig, nooit weten wat er aan kinder
leed al afgeleden is toen.
Na 1800 wordt het kind in het his
torisch tafereel toegelaten. Aarzelend
en nog half in de schaduw. In Enge
land kropen toen kinderen van drie
jaar in het verstikkende stof over de
vloeren der garenspinnerijen en onder
de machines om het afval bijeen te
vegen.
Van 5 uur des morgens tot 9 uur
des avonds. Als de volwassenen schaf
ten, moesten zij de machines poetsen.
Tegen de avond werd de arbeidslust
met de zweep levendig gehouden. In het
stikdonker van de kolenmijnen trok
ken jongens van zes jaar op handen en
voeten de kolenkarretjes door de lan
ge gangen of sjouwden brokken steen
kool tegen de ladders op. De zon za
gen ze nooit.
Ze gingen naar de mijn als het nog
nacht was en mochten er laat in de
avond pas uit. 's Zondags moesten ze
in de ouderlijke krot blijven want hun
kleren waren te voddig om op straat
te verschijnen.
Arme ouders hielden hun kinderen
graag mager. Heel veel moeite behoef
den ze daar niet voor te doen. Was
zo'n kind vijf jaar dan kocht de schoor
steenveger het. De knaap moest, spier
naakt met de bezem de nauwe schoor
steen in. Als hij niet durfde had de
baas wel een stevige speld bij zich om
die in de blote pootjes te prikken. En
anders hield hij er een brandende bos
stro onder. Soms was er een weekhar
tige baas. Die vertelde zijn knechtje
liever dat er bovenin de schoorsteen
een plumpudding hing.
Slavernij in Nederland
In Nederland is het misschien niet
zo erg geweest. De mijnarbeid was
voor kinderen verboden. Er was nog
altijd een decreet geldig van Napoleon,
dat de keizer begin 1813 (hij was juist
uit de sneeuwvelden van Rusland te
rug), uitgevaardigd had en dat geen
kinderen beneden de 10 in de miinen
toeliet. De levende bezems in de
schoorstenen vermeldt de vaderlandse
historie ook niet. Maar er was nog ge
noeg over.
Als meester Lalleman 's morgens
het raam uitkeek liepen in de "rauwe
schemering haastige mannen en vrou
wen door de nauwe straatjes onder
aan de IJsseldijk. Vaders en moeders
met slapende kinderen over de schou
der. De wurmen waren om vier uur
uit hun bed gehaald, althans uit de
hoop vodden die voor een bed door
ging, en met de voetjes op een natte
dweil wakker geworden. Nu werden
ze naar de lijnbaan of de steenplaats
gedragen en sliepen alweer, want elke
minuut slaap was er één.
De meester liep de' touwban- op.
Daar zat de kleuter van vier, vijf, in
een tochtige loods op een bankje ge-
doken.Met de ene hand aan het wiel
en de andere hield hij boven de warm
te van een smeulende turf. Als het erg
koud was gaf een goedhartige baas
hem een glas jenever.
De meester wandelde langs de steen
bakkerijen. Over de lange droogvelden
kropen kaboutertjes die steen voor
steen omkeerden. In regen en zonne-
hitte, steen voor steen, honderdduizend
den stenen in de week. Als ze 6 a 7
waren trokken ze zware karren over
de zachte kleigrond naar de vormma-
chiene. Tegen of in het donker keer
den ze terug naar huis. Naar die don
kere. kale, stinkende huisjes van één
kamer. En aten een bord kriel aardap
pelen met veel zoutwaterdoop en wei
nig spekvet en soms kregen ze een bord
pap er bij van het goedkoopste meel
dat er was. En altijd een glas jenever
want dat sliep goed. De 2000 inwoners
van Moordrecht dronken in die tijd
ruim 10.000 liter jenever per jaar.
(wordt vervolgd.)
BENOEMD.
De heer Y. Amels, commies ten kan
tore van de Gemeenteontvanger heeft
een benoeming ontvangen als commies
ten kantore van de gemeente-ontvan
ger en hoofd van de afd. plaatselijke
belastingen te Den Helder, ingaande
1 mei a.s.
„IN DE KNOP".
Onder leiding van mevr. Verhoeff,
hield de meisjesvereen. ,,In de knop"
uitgaande van de vereen. „Wet en
Evangelie" een jaarfeest in het ver
enigingsgebouw.
O pgezellige wijze werd dit feest
gevierd, met zang en declamatie en
het opvoeren van een tweetal schets
jes. Aan de bouwcommissie kon
f 100.worden afgedragen ten bate
van het jeugdhuis. Bovendien werd
een electrische klok toegezegd.
Aan de beide leidsters der club
werden bloemen aangeboden.
NATIONALE HARDRIJDERIJ.
Bij de op donderdagmiddag gehou
den nationale hardrijderij, alhier, uit
gaande van „Nooit Gedacht" waren 16
deelnemers ingeschreven. Als le prijs
winnaar kwam A. H. van Adrichem
uit Moordrecht met f 60.vervol
gens A. van Dijk. alhier, 2e prijs met
f 30A. Poot, alhier, 3e prijs met
f 10.en I. van der Berge, alhier
met f 5.
Zaterdagmiddag zal de afgelaste
wedstrijd plaats hebben: Hardrijderij
voor personen boven 35 jaar.
CHRIST. HIST. KIESVERENIGING.
Vrijdagavond hield de Chr. Hist.
Kiesvereniging in het Geref. Vereen,
gebouw onder voorzitterschap van de
heer Jac. van Steijn haar algemene le
denvergadering.
Na opening stelde de voorzitter de
verkiezingen voor de Tweede Kamer
aan de orde.
De vergadering besprak in de brede
het verkiezingsmanifest van de Chr.
Hist. Unie. Aan dit manifest werd rui
me aandacht besteed. Vervolgens werd
rapport uitgebracht van de vergade
ring van de Pers- en propagandacom-
missie van de Kamerkieskring Leiden.
Aan de hand hiervan werd de te
voeren propaganda uitvoerig bespro
ken. Voorts deelde de voorzitter mede.
dat hij inmiddels de heer C. J. Mas-
trigt secretaris van het C.N.V. bereid
gevonden heeft op 5 april a.s. voor de
kiesvereniging de toekomstige ouder
domsvoorziening te komen bespreken,
terwijl tevens door hem zitting geno
men zal worden in een forum.
Na gehouden bestuursverkiezing
waarbij de heer W. C. Slob werd her
kozen en de heer A. C. van den Bosch
werd gekozen tot penningmeester,
werd het huishoudelijk gedeelte van
de vergadering gesloten.
Vervolgens besprak wethouder Ou-
dijk het gemeentebeleid. Hierbij werd
uitvoerig het belangrijke uitbreidings
plan in de Oranjewijk besnroken.
Hierbij werd diep ingegaan op de
verschillende problemen, die hiermede
verband houden.
Een der leden informeerde hoe het
zou gaan met de gasvoorziening in de
ze nieuwe wijk. Er was beweerd, dat
er een nieuwe gashouder bij zou moe
ten komen. De suggestie werd ge
maakt dat gasvoorziening door fles-
sengas heel wat goedkoper zou zijn.
Spr. merkte op dat dit punt zeker de
aandacht van het gemeentebestuur
had, hij betwijfelde of een nieuwe
gashouder wel nodig zou zijn.
Voorts werd geinformeerd naar de
watervoorziening speciaal in de bui
tenwijken. De wethouder antwoordde,
dat dit vraagstuk nauw verband houdt
met de druk op de waterleiding. Het
heeft zeker geen zin, deze wijken aan
te sluiten, zolang de druk niet vol
doende is. Spr. hoopte, dat de werk
zaamheden voor de verhoging van de
druk spoedig zouden gereed komen.
Een der aanwezigen vroeg rde
mogelijkheid het zwembad aan de
Kanaaldijk te verbeteren, o.a. door -'e
verbetering van de perrons en de ver
nieuwing van de kleedkamers. Spr.
achtte deze mogelijkheid niet uitge
sloten. Het gemeentebestuur zal niets
nalaten om het bad te verbeteren. Er
zal binnenkort een commissie voor het
zwembad worden ingesteld, die dan
het gemeentebestuur van advies zal
kunnen dienen.
Ook bleek het gemeentebestuur een
open oog te hebben voor de soortmo
gelijkheden in deze gemeente. De wet
houder sprak de hoop uit dat de uit
voering van de sportvelden aan de
Kanaaldijk spoedig zullen kunnen
aanvangen o.a. voor de uitvoering
van de tennisbanen. Voorts zijn in het
nieuwe uitbreidingsplan nieuwe speel
velden geprojecteerd.
Op een vraag van een der leden of
het mogelijk zou zijn de contributie
voor het Groene Kruis aan te passen
aan de levensstandaard, vooral van de
armlastigen en ouden van dagen, ant
woordde de heer Oudijk, dat deze aan
gelegenheid reeds voor het Groene
Kruis werd besproken. Terzake zal
voor verlaging van de contributie
overleg worden opgenomen met de
gemeentelijke dienst voor Sociale Za
ken ter plaatse.
Nadat nog verschillende aspecten
van het gemeentebeleid waren bespro
ken, sloot de voorzitter deze zeer ge
animeerde vergadering met dankge
bed.
PRAATAVOND A.R. KIESVEREEN.
Donderdagavond kwam de A.R.
Kiesvereniging Nederland en Oranje"
in ledenvergadering bijeen, waar de
heer J. P. H. Venema, lid van de ge
meenteraad sprak over de gemeente-
financiën. Spreker zette op duidelijke
wijze uiteen, waaruit de inkomsten en
uitgaven van een gemeente bestaan.
Geld is. evenals in het gewone leven,
ook voor de gemeente de ziel van de
negotie. Alle wensen kosten geld.
Waterleiding, wegverbetering s|traat-
verlichting, alles kost handen vol
geld. Toch zal ook een gemeente niet
meer kunnen uitgeven als er ontvan
gen wordt. Hoe komt de gemeente
aan dit geld? Spr. noemde verschil
lende inkomsten posten, b.v.: leges-
gelden, bewijzen burgerlijke stand,
opbrengst zwembad, heffing openbare
wateren, bijdrage van de provincie,
hondenbelasting, pacht landerijen, be-
grafenisrechlten), vermakelijkheidsbe
lasting, verlofvergunning, straatbelas
ting. Dit zijn alle z.g. kleine inkom
sten. Daarbij komen de grote inkom
sten. als uitkering grond- personen
belasting en opcenten met extra com
pensatie voor de ondernemersbelas
ting, toelage woningbouw, terugont
vangst woningbouw.
Als uitgaven staan hiertegenover:
o.a. salarissen, sociale voorzieningen,
Kosten uitbreidingsplan w.o. bijv.
rioolwaterzuiveringsinstallatie. bouw
rijp maken van straten. Voor de be
groting 1956 was het eindcijfer van in-
Komsten en uitgaven reeds
f 1.300.000.—
Daar niet alles uit de inkomsten kan
betaald worden, moeten er leningen
gesloten worden, welke weer noodza
ken tot betaling van rente. Voor het
eerst moest - de gemeente een beroep
doen op de reserve. Spr. eindigde de
ze causerie, door er op te wijzen, dat
we gelukkig een groeiende gemeente
hebben vol leven, met een bloeiende
industrie.
Een brede discussie volgde hierop,
waarbij nog verschillende facetten
van de gemeente financiën konden
belicht worden.
