H. M. DE WILDE
m
OPENING
ZcefQe>cs> Ut owz&
Op al onze textielgoederen geven wij tijdens de opruiming
10 pCt korting
Burgerlijke Stand
W eeskinder en
NIEUWS uil o*vz&
s stras SSTkS'ïAJS
UITNODIGING
GRATIS
NEEM vacant IE met een boek
BOEKHANDEL VELDWIJK
Geboren: Arie, z. v. A. Boonstoppel
en N. van der Linde, Oranjelaan 36a;
Willem» z. v. L. J. Los en F. van
Leeuwen, Burg. Trooststraat 119;
Sophia Gerardina, d. v. M. Donker en
S. G. Hoogendoorn, Noordeinde 38;
Alida, d. v. G. Rehorst en J. den Ou
den, Stationsstraat 11;
Ondertrouwd: J. J. Schoustra en H.
E. C. Haspels;
Gehuwd: C. G. Scholten en M. Ho-
gerbrugge; E. Hagen en A. Sol;
GEVONDEN EN VERLOREN
VOORWERPEN.
Gevonden: paar crème handschoenen;
claxon; rooster zondagsschool; witte
kinderschoen; hoofddoek; streng touw;
bruine tas; dolkmes;
Verloren: blauwe zwembroek met w.
badhanddoek; grijs manchester pak; 2
medailles; bruine tas; rode tas; verlo
vingsring; groene zwembroek met
badhanddoek; nylonkous; tasje.
het weerbericht.
voorspelt dit seizoen naast zonnige da
gen beslist ook veel regen dagen. Dat
weet U en daar valt niets aan te
doen. Waar U wel wat aan kunt
doen is tijdig Uw regenjas waterdicht zijdigheid was welsprake. Zie
maken. Hoe U dit gemakkelijk zelf J- to Naarden t
kunt doen? Vraagt U dat eens bij
Drogisterij A. VAN DER HEIDEN Jr.,
Zuidkade 1 Telefoon 335
sprokelijke bestemming verloren maar
de gebouwen staan er nog. Deze ge
bouwen zijn een bewijs van de zorg,
die kerk en overheid in vorige eeu
wen hadden voor het kind, dat op de
zorg van de gemeenschap was aange
wezen.
Wie in Amsterdam door de Kalver-
straat wandelt, passeert de vroegere
weeshuispoort met het bekende op
schrift dat Vondel er voor maakte.
Wij groeien vast. In tal en last
Ons tweede Vaders klaegen,
Ay, ga niet voort. Door deze poort
Of help een luttel draeghen.
Er werden eertijds zevenhonderd we
zen verpleegd in dit huis, zodat de ex
ploitatie geweldige geldsommen vroeg,
al moest de gestichtsbevolking daar
voor zelf ook een steentje bijdragen.
Het weeshuis bezat een eigen bier
brouwerij, had twintig stuks melkvee,
zorgde voor eigen boter en kaasberei
ding en onderhield een slachtplaats
uit vroeger dagen.
WEESZONDAG.
voor vee.
De Amsterdamse weeskinderen vie
len op door hun halfrode, halfzware
kleding, welke kleuren immers voor
komen in het wapen van de Hoofd
stad. Deze gestichtskleding is een van
de dingen, die niet los te denken zijn
van het ouderwetse weeshuis. Iets an
ders dat er bij hoort, is het menu voor
de weeskinderen.
Het schrikbeeld „de ene dag erw
ten, de andere dag binnen" zal over
dreven zijn, maar van- een zekere een
zijdigheid was welsprake. Zie wat
de weeskinderen te Naarden voorge
zet kregen, blijkens een etenregle-
ment uit 1715;
Sondags sop(!) en vlees, savondts
reijstenbreij
Maandag gort, savonts karnemelk
met meel en salade.
Dinsdag grauwe erwten en vlees,
savonts soetemelk met besohuijt.
Woensdag witte jeieren met spek,
savonts karremelk met reijst en salade
Vrijdag boekweijtengort, savonts
soetemelk met geerst.
Saturdag witte boonen, savonts kar
remelk met broot,
De naam is afgeleid
van de tekst: „Ik zal u niet als wezen
achterlaten. Ik kom tot u" (Johannes
14 18). En gedurende de herdenking Hieraan werd de bepaling toegevoegd:
van dat merkwaardige intermezzo tus Bijaldien imant sijn spijs, die hij op
sen Christus' lichamelijke ten hemel -n geleijt heeft, niet en luste op
opneming en zijn wederkomst in de te ^en, gal hetselve door de vader
Geest, heeft de kerk altijd bijzonder
gelet op de tekst.
Zelfs is weeszondag zozeer een be
grip geworden voor sommige kerken,
dat zij op die dag inzonderheid aan
weduwen en wezen dachten in gebed
en offerande.
Het lijken ouderwetse aanduidin
gen: weduwen en wezen, weeshuizen,
weeskinderen. Bij het laatste komt de
gedachte op aan „het doorgezaagde
weesmeisje", zijnde het bloederige op
werden bewaart, omme aan sodanige
op de naastkoomende maaltijt weder
om te geeven, 't geene bij die geene
eerst sal moeten werden opgegeten,
voor dat hij iets anders sal mogen
hebben."
Wat ons betreft, wij zouden op woens
dag wel in het weeshuis van Naarden
willen wonen. Of anders in het lut-
therse weeshuis te Amsterdam, maar
dan in 1778. Toen bestond dit huis
honderd jaar, bij welke gelegenheid
schift van een samenspraak uit de tijd dominee Vorstius een ontzettend lan-
van opa. Dat was de periode toen er preek hield en hij de wezen aan-
nog overvalste weeskinderen bestpn- srirav. Znt vrolijk, gij geliefde voed-
_i_~ i-i_ 1_:3"V-hit- 53 - -
den, namelijk kinderen die door hun
gestichtsopvoeding en -kleding, soms
ook door hun gedragingen een aparte
sprak:
sterlingen dezer
ting
godsdienstige stich-
dischte genoeg vooreien zijnde, wierd
hen het dessert voorgezet, bestaande
uit aalbezien, peeren, witte en blaau-
we pruimen en voor ieder kind een
vierendeels ponds taartje."
Het verblijf in een weeshuis was
niet zo onverkieslijk als men zou den
ken. Veel beter dan in menig gezin
werden de kinderen verzorgd. Meest
al leerden zij er een ambacht zodat ze
eenmaal' op eigen benen staande, in de
wereld vooruit konden komen.
De stichting van weeshuizen maak
te een eind aan talrijke wantoestan
den inzake de behandeling van ouder
loze kinderen. Althans in de steden.
Op het platteland bleef er in dit op
zicht veel te wensen over. De diaco
nie besteedde de kinderen uit. Aller
lei elementen, die er op vlasten om
aan goedkope werkkrachten te komen,
deden een bod op de kinderen, 't Leek
soms slavernij.
Dit heeft tot in de vorige eeuw ge
duurd, tenminste in sommige streken.
Zo adverteerde de kerkeraad van Kou
dekerke op Walcheren in 1818, dat
enige meisjefe (ongeveer twaalf jaar
oud) uit besteed zouden worden. Er
stond bij dat deze kinderen „bekwaam
voor werkmeiden" waren
Later is men wel overgegaan tot de
stichting van centrale weeshuizen.
Daar konden dus de kinderen van het
platteland terecht. De bekendste in
stelling op dit gebied is de nog be
staande weesinrichting te Neerbosch,
tot de stichting waarvan Johannes van
't Lindenhout het initiatief nam.
Feitelijk hebben de weeshuizen nu
hun bestaanrecht voor een groot deel
verloren. Maar in 1870 telde Neder
land nog dertigduizend weeskinderen,
die in gestichten werden verpleegd.
Momenteel zal het getal wezen, dat
op deze wijze verzorging krijgt, de
tweeduizend niet te boven gaan. De
meeste nog in functie zijnde wees
huizen kan men beter beschohwen als
tehuizen, waar kinderen worden op
gevoed, die een normale verzorging
moeten ontberen; er zitten ook half-
wezen bij en kindieren wier oudens
niet in staat zijn hun kinderen op te
voeden of die uit de ouderlijke macht
ontzet zijn.
Dat er niettegenstaande het wees
huis een nuttige instelling was, aan
de opvoeding der kinderen voorheen
nogal iets ontbrak, staat vast. Maar
men moest dit alles zien in het licht
van die tijd: toen koesterde men ook
ten aanzien van de opvoeding in nor
male gezinnen andere gedachten!
In geen geval kon gezegd worden,
dat de kinderen in godsdienstig op
zicht wat tekort kwamen. Ze kregen
in dit opzicht eerder te veel dan te
weinig.
In de meeste plaatsen moesten de
kinderen 's zondags tweemaal naar de
kerk, te Schoonhoven zelfs driemaal
Wat een marteling zal' dat geweest
zijn voor kleintjes van een'jaar of ze-
krijgt soms de indruk dat de concen
tratiekampmethoden ontleend zijn aan
de tuchtingshistorie van de weeshui-
zen.
Een „zachtzinnige" straf was bijvoor
beeld deze, dat ondeugende kinderen
veroordeeld werden om met een
zwaar blok aan het been enige tijd
rond te lopen. Er hebben zich geval
len voorgedaan dat meisjes in het
weeshuis te Rotterdam twee jaar zo'n
blok moesten torsen. Soms was de ge
tuchtigde er voor de zondagse kerk
gang van vrijgesteld. Maar het kwam
ook voor dat men het blok juist op
zondag aanlegde. Als de weeskinderen
in optocht naar de kerk stapten met
een paar moeizaam voorthinkende
jongens of meisjes er bij, kon heel de
stad zien dat er weer „deugnieten"
tussen zaten!
De geschiedenis van de wezenver-
pleging in Nederland kent haar zwar
te bladzijden. Alle lofdichten op stich
ters en regenten van weeshuizen ne
men niet weg, dat er vaak schande
lijk gehandeld is met de kinderen.
Desondanks moet gezegd worden,
dat de christelijke kerk in Nederland
zich het lot van de wezen heeft aan
getrokken. Zij mocht het dan vaak op
onverstandige manier doen, de kinde
ren werden niet aan hun lot overge
laten. Wie alleen op de excessen let,
moet er ook eens aan denken, dat
tienduizenden weeskinderen door het
weeshuis later een normaal leven kon
den leiden. En dat tal van oud-wezen
met grote dankbaarheid zijn blijven
denken aan de voorrechten in „het
huis" genoten. Vergeleken bij andere
landen, waar ouderloze kinderen aan
de ellende en verpaupering waren o-
vergeleverd, maakt Nederland een
goed figuur.
(Oveirgeri. uit Centr. Weekblad;)
Vorige maand slaagde onze plaats
genoot, de heer A. Brouwer, voor het
Slagersdiploma aan. de Ned. Slagers
vakschool te Utrecht.
De tijd heeft door die aparte positie
van de weeskinderen een streep ge
haald. Gelukkig maar! Er zijn, helaas
ook nu nog ouderloze kinderen, maar
de manier waarop deze jongens en
meisjes heden worden grootgebracht
verschilt sterk van de vroegere metho
den.
Bij het substantief „weeskind" den
ken we als vanzelf terug aan de wees
huizen, zoals je die in oude steden
aantreft. Meestal hebben ze hun oor-
kinderen hebben goedgedaan. Aan de met de plak.
feestelijke dis fungeerden de heren re Dit was het eenvoudigste en inder-
genten en dames regentessen als ta- daad zeer ,jvoor de hand liggende"
felbedïenden. Wat werd er gedist?
Ziehier:
gerookte hammen, graauwe erwten,
bloemkool, snijbonen en suijkerpee-1
ren alle warm opgedischt; en bij ieder
bord een daartoe gebakke witte
broodje. Allen wierden zij, naar maa-
te van hunnen ouderdom, met wijn
beschonken, en van het eerst opge-
tuchtigingsgereedschap. Maar de wees
vaders gebruikten desnoods zwaar
der materiaal. De pupillen in Alk
maar, die het waagden om de school
of het werk te verzuimen, deden dat
„op correctie van dapper gegeeselt te
werden", bepaalde men in 1702. Er
waren trouwens manieren genoeg om
te straffen; wie er kennis van neemt
GMEEENTE VERKOOPT GROND.
Behoudens goedkeuring door de
raad van commissarissen heeft de
directie van Kempkes" Meubelfabrie
ken N.V. te koop gevraagd een per
ceel grond) aan de Sniepweg, tien
westen van de pastorie, ter grootte
van plm. 880 m2. B. en W. stellen de
raad voor deze grond te verkopen
voor de prijs van 10,per m2.
De heren B. F. en C. Boonstoppel
wensen langs de Jan Dorrekenskade-
Oost bij de geprojecteerde sportvel
den twee bungalows te bouwen en zij
vragen daartoe de nodige grond te
koop. B. en W. stellen voor aan elk
der heren te verkopen een breedte van
17.50 m. en een diepte van 31 m.
voor de prijs van 12,per m2, het
geen per bouwperceel een totaal be
drag vormt van 6.510,
Ten behoeve van de later te ma
ken riolering behoudt de gemeente
aan de achterzijde van het terrein een
strook van ruim 3 m., waarvan later
de bestemming nader kan worden ge
regeld.
GESLAAGDEN.
In de afgelopen week hebben vele
van onze plaatsgenoten weer een
prettige dag gehad door een overgang
of het behalen van een diploma.
Aan de R.H.B.S. te Gouda slaagden
voor het eindexamen afd. A: Ida
Kempkes, C. de Rooy, C. P. Broer en
J. Verzijden.
Op de Ohr. H.B.S. te Gouda wer
den bevorderd: naar klasse n; Rob
Kempkes, Ton Tilgers, Tineke Saton
en Wim Ming.
Naar klasse III: Wim Los, Gerard
Mulder, Lya de Nooy, Tineke Oudijk
en Kees Sekeris.
Naar klasse IVa: Wim Miiderwijk.
Nw klocco vb: Harm Klunder.
Voor het toelatingsexamen aan de
R.H.B.S. slaagde Arie Ripping.
Jopian Zuidema behaalde het dro
gisten diploma en Arie Zuidema, Adri
Vos en Marry Voshol, slaagden voor
het mulo-examen.
Aan de Chr. Kweekschool te Lei
den werden bevorderd: naar d)e 2e
klas: Anke Ooms, naar de 3e klas:
Ria Ming en Hans den Boer en naar
del 4e iklas Ali Buikema en Tom
Postma.
RADIO UITZENDING.
Maandag 23 juli zal de morgendienst
voor de N.C.R.V. verzorgd worden
door Ds J. Snoey, alhier.
SPAARCIJFERS.
Bij de rijkspostspaarbank werd in
de maand juni ingelegd f 28.204 en
opgenomen f 17.887.
VOOR MOLENVIERGANG.
B. en W. stellen de raad voor een
subsidie van 100 te verlenen voor
de instandhouding van de molenvier
gang te Zevenhuizen.
DONDERDAG 19 JULI A S.
namiddag 3 uur
van de
Melk- en Zuivelhandel annex fijne Vleeswaren
BRUGWEG 22
Wij nodigen u op deze dag tot
een bezoek aan onze zaak, waar
bij u dan tevens
kennis kunt maken met onze prima
Kaassoorten en fijne Vleeswaren.
Ook voor uw kinderen hebben wij
een leuke attraktie.
Voor prima waar en goede bediening zorgdragend
A» DUITS voorheen C. KOOL
BRUGWEG 22 - TELEFOON 610
Wij hebben een grote kollektie voor
ouderen en jongeren.
Huishoudgoederen
Prima THEEDOEK
BADHANDDOEK
WASHANDJES
LUIERS grote maat
Prima SLOPEN
80 ct, 22 ct,
f 1.25, f 1.35,
36 ct, 23 ct,
f 1.12,
f 1.26,
TAFELLAKEN 150 x 200 cm.
Zware kwaliteit
LAKENS
maat 180x230 cm.
maat 160 x 230 cm.
maat 150x230 cm.
MOLTON DEKEN 125 x
66 ct
f 1.08
18 ct
f 1.08
f 1.58
f 4—
f 2.15
f 6.10
f 5.25
f 3.55
Diversen
Grote kollektie
FANTASIESCHORTJES
vanaf f
1,95
2,58
2,48
2,15
8,95
Dames ondergoederen
CAMISOLES le kwaliteit, maat 42 f 2,25
CAMISOLES le kwaliteit, maat 44 i 2,53
DAMES DIRECTOIRES f 190, 2,20, 2,40
WITTE SERVEERSCHORTJES f 2,80 f
DAMES TRUITJES maat 40 - 42 f
POPLIN DAMESPYAMA f
POPLIN HERENPYAMA f
IJzersterke WERKOVERHEMDEN
in diverse kleuren, maat 5, 6 en 7 f 6,12
Fantasie MANCHESTER PANTALONS f 19,25
Jongens ZWEMBROEKJES vanaf f 1,40
Restanten zuiver wollen
DAMESBADPAKKEN f 6,98
Heren ondergoederen
SINGLETS maat 5. 6 en 7 f 3.10 f 2,65
Korte PANTALON maat 5,6 en 7 vanaf f 2,65
Lange PANTALON maat 5, 6 en 7 vanaf f 4,45
Diverse coupons tegen spotprijzen Pluche Tafelkleden vanaf f 10,95
Wollen Deken met prachtig medaillonpatroon, maat 170 x 225 cm. NU f 22.95
Uitgezonderd enkele merkartikelen.
Manufacturen
Woninginrichting
Onder gunstige weersomstandighe
den maakte Directie en Personeel van
de Stoel- en Meubelfabriek H. A. v.
Berkesteijn N.V. haar jaarlijks uit
stapje, deze keer vergezeld van hun
dames. Met twee bussen werd Zater
dag de reis aanvaard, via Schoonho
ven, Vianen» Utrecht naar Amers
foort, waar ontbeten werd. Daarna
ging het verder naar Deventer en
Holterberg. Hier deed men een rijk
voorziene broodmaaltijd alle eer aan
en genoot men van de prachtige na
tuur. In de loop der middag werd nog
een bezoek gebracht aan Lochem. Na
in Apeldoorn met een fiks diner nog
maals de inwendige mens versterkt te
hebben ging het weer huiswaarts. Om
11 uur werd Waddinxveen weer be
reikt.
AANRIJDING.
Zondagavond zijn op het rijwielpad
langs de Henegouwerweg twee brom
fietsers met elkaar in botsing geko
men. Behoudens wat schaafwonden
liep dit ongeval goed af.
ONGEVAL.
Onze plaatsgenoot, de heer C. van
Elk is deze week op onverklaarbare
wijze op de Bodegraverstraatweg on
der de gemeente Bodegraven op een
stilstaande vrachtauto gereden. Hij
liep een hersenschudding op en een
ernstige beenwond. Het motorrijwiel
werd zwaar beschadigd.
