Cssq) PETROLEUM
NeJÜDAMPO
Voor bezoek nabestaanden
aan oorlogsgraven
Voedsel- en energieproblemen
in de komende jaren
PfWS
Behaaglijk warml
„BOA-PIMA”
Te weinig wegen voor
de landbouw
zebra’s
Het inkuilen in
banen
nieuwe
Landbouwgids 1962
Klaproosdag 1961
Bea heeft het pleit gewonnen
N.P.V.
Atoom en zon zullen miljoenen
jaren mensheid dienen
JL'.
■pi
Natuurlijk
een oliehaard
gestookt met...
OLIEHANDEL G. P. LAMMERS
PAGINA 2
Tienduizenden wachten
door Henk van Heeswijk
FEUILLETON
MEER WARMTE
MINDER ROET
ZUINIGER
Pieter Maritzgroep-afd. Waddinxveen
WEEKBLAD VOOR WADDINXVEEN - DONDÊrDAG^NdWmS
Meer geld en machines
r - A
Bergen slopen
Jongerenappèl van
St. Victorparochie
ere
aan”,
you,
Kaarten verkrijgbaar: Kanaalstraat 1, tel. 2375
„U zult wel gelijk hebben, juffrouw, zoals u tot op heden altijd gelijk
ze
L
na:
vijfhonderd begraafplaatsen
wordt
zal
gehouden,
plaatshebben
HOOFDSTUK 10, nr. 26.
brengt op zaterdag 11 november
een grote Bonte Avond
tairen in de jaren 1940 tot 1945 hun
laatste rustplaats. Zij lieten meer
dan honderdduizend nabestaanden
achterHet is hun liefste wens
eens te mogen staan voor het graf
van hem, die zij zo moeilijk kunnen
missen. Óf zij kunnen komen en zo
ja, wanneer, hangt af van één col
lecte per jaar, de Klaprooscollecte
die straks op en omstreeks 11 no
vember weer wordt gehouden. Dan
is het „Klaproosdag”, de dag van
Nederlands nationale dankbaarheid
aan hen die van ver kwamen en
hier voor onze vrijheid de dood
ingingen.
Het werk, dat het Klaprooscomité
in ons land doet, is uniek in de hele
wereld en heeft onder meer de
grootste waardering van The Bri-
tisch Legion, de grote Britse orga
nisatie van oud-strjjders. Daarom
nodigt deze organisatie 22 collec
tanten van de Klaprooscollecten -
door loting aan te wijzen - uit om
vijf dagen in Engeland door te
brengen. Uit erkentelijkheid voor
wat Nederland op Klaproosdag doet
Telkenjare gaan de uitnodigingen
naar Engeland en Canada, Nieuw
Zeeland en Australië en naar al die
andere landen die in de donkere
jaren van oorlog en bezetting zo’n
grote plaats in ons denken innamen
omdat vandaar de be vrij ding moest
komen. Deze invitaties worden ver
zonden door het „Klaprooscomité”
- officiéél de Stichting Nederlands
Oorlogsgraven Comité - dat deze
bezoeken geheel bekostigt uit de
opbrengst van de Klaprooscollecte.
Op het kantoor van de stichting,
aan één der Amsterdamse grachten,
kan men U precies vertellen dat
33.658 nabestaanden reeds in de
gelegenheid werden gesteld om in
ons land het graf van man, vader,
zoon of broer te bezoeken. Maar
men kan U daar óók vertellen van
andere getallen: van de vele tien
duizenden, die nog wachten op de
uitnodiging. Rekent U zelf maar
in ons land vonden op ruim
meer
dan dertigduizend gealliëerde mili-
ken een eeuw lang op volle kracht
moeten werken om dit wonder tot
stand te brengen”.
Het probleem is echter niet onop
losbaar. De schrijver vestigt er de
aandacht op dat de mensheid onuit
puttelijke energiebronnen (in het
bijzonder het atoom en de zon) ten
dienste staan - voldoende om een
sterk geïndustraliseerde maatschap
pij miljoenen jaren lang alle beno
digde energie te leveren.
De schrijver merkt op, dat de voor
uitzichten ernstig zijn, omdat de
mensen nu harder moeten werken
en meer geld en meer machines
moeten inzetten om dezelfde hoe
veelheid grondstoffen voor de indu
strie te verkrijgen. Daarbij komt
dat de vraag naar al deze in hoe
veelheid slinkende stoffen voort
durend toeneemt.
„Ik twijfel er geen ogenblik aan”,
aldus Dr. Brown, „dat de wereld
om een algemene catastrofe te ver
mijden, te eniger tijd geheel en al
geïndustraliseerd zal moeten zijn.
En in geval de wereld haar levens
standaard zou optrekken tot die der
Verenigde Staten, zouden alle ter
wereld bestaande mijnen en fabrie-
„Of wij het prettig vinden of niet, de mensheid is op een punt
gekomen, waarvan geen terugkeer mogelijk is. Wij zijn voor ons
persoonlijk en maatschappelijk bestaan volkomen afhankelijk gewor
den van wetenschap en techniek”. Met deze woorden wees Dr.
Harrison S. Brown, professor in de geo-chemie aan het California
Institute of Technology, onlangs op een feit, dat niet alleen voor
Amerika maar voor de gehele wereld geldigheid bezit, namelijk dat
onze aarde in snel tempo van haar natuurlijke hulpbronnen ontdaan
wortft.
Zij doet een paar stappen. Dan
keert ze naar ons terug en zegt:
„De Nederlanders zijn een prachtig
volk, dat ze dit doen voor de nabe
staanden. Ze weten niet hoeveel dit
voor ons betekent. Thank
thank you very much
Zij is één van de 2980 nabestaanden
van in ons land gesneuvelde en be
graven geallieerde soldaten, die in
1961 de gast waren van het Neder
landse volk; één van de 33.658 die
hier sedert de bevrijding kwamen
om te staan voor een steen met de
zo geliefde naam van hem, die thuis
een lege plaats achterliet. 33.658
maal heeft het „Thank you, thank
you very much” geklonken. Aan
het adres van ons volk, dat door
de jaarlijkse gift aan de Klaproos
collecte de mogelijkheid opende om
deze nabestaanden in ons land
gastvrijheid te verlenen.
„Toen de mensheid in de achttiende
eeuw de mechanische energie van
de machine ging benutten, ving een
fantastische omwenteling, een enor
me culturele verandering
schrijft Dr. Brown. In het eerste
miljoen jaren van zijn bestaan was
de mens een voedselverzamelaar.
Toen zesduizend jaar geleden op
nog schuchtere wijze de landbouw
tot ontplooiing kwam, leerde de
mens op doeltreffender wijze voor
zich en zijn naasten te zorgen.
Thans heeft de verbijsterende voor
uitgang op technisch gebied zijn
wereld grotendeels tot een econo
mische samenleving gevormd. „Wij
zijn echter veel dichter bij het be
gin van deze tweede (industriële)
omwenteling dan bij het eind”, zegt
Dr. Brown.
Lang geleden kon de mens klompen
zuiver koper, dat hij voor zijn werk
tuigen nodig had, zo maar van de
grond oprapen. Nu heeft hij al het
zuivere koper reeds lang van het
aardoppervlak en uit de bodem, die
hij met zijn boren en mijnschachten
kan bereiken, weggehaald. Hij is
gedwongen kopererts te verwerken
dat niet meer dan een half procent
koper bevat en hij constateert dat
ijzererts, kolen, aardolie en zelfs
water op even snelle wijze vermin
deren.
Niet alleen de vele voordelen van
een doelmatige ontsluiting zijn van
belang, maar ook een goed beheer
daarvan. In het waterschap „Het
Vrije van Sluis” b.v. zijn de boeren
verantwoordelijk voor een regelma
tig onderhoud van de wegen. Aan
de verbetering van de agrarische
ontsluiting wordt hard gewerkt. Dat
is echter ook nodig. De toenemende
mechanisatie van het landbouwbe
drijf en het steeds intensievere soci
ale verkeer van de plattelandsbe
volking eisen nu eenmaal een doel
matig wegennet. Een wegennet dat
tijd spaart en ontplooiing op veler
lei gebied mogelijk maakt.
I
In een onlangs uitgezonden serie
radioklankbeelden over de ontslui
ting van het platteland bleek, hoe
zeer het ontbreken van een goede,
verharde weg een handicap bete
kent voor de plattelandssamenle-
ving. Het landbouwbedrijf onder
vindt tal van moeilijkheden bij de
aan- en afvoer van produkten en
bij het onderhoud en de oogst van
gewassen, terwijl de zo noodzake
lijke mechanisatie er door geremd
of .zelfs verhinderd wordt. Evenzeer
heeft het ontbreken van een behoor
lijk wegennet invloed op het ge
zinsleven, b.v. bij schoolgaande
kinderen, die lang onderweg zijn.
Ook anderen, zoals de middenstand,
de arts en veearts worden in de
uitoefening van hun beroep belem
merd, als de ontsluiting gebrekkig
is.
Een en ander illustreert de Cultuur
technische Dienst met de volgende
cijfers. Het op ons platteland aan
wezige verharde wegennet van rond
25.000 km zal verdubbeld moeten
worden. De ca. 50.000 km onver
harde wegen kunnen dan tot één-
vijfde worden ingekrompen. Per
jaar wordt gemiddeld 1250 km weg
met een rijksbijdrage verhard, zo
dat het nog 20 jaar zal duren voor
de achterstand is weggewerkt.
Er zijn verschillende mogelijkheden
Het is niet onmogelijk, aldus Dr.
Brown, dat de mens eens voor zijn
energievoorziening de bergen op
Voldoende zekerheid heeft men
hiermee echter nog niet, daar het
al of niet slagen afhangt van de
bacteriewerking of schimmelvor
ming in het produkt. Voor het sla
gen moet er ook na het kuilen nog
gelegenheid zijn voor de lucht, toe
te treden om de bacteriën de zo
nodige zuurstof te leveren. De beste
pU is 4,2 of lager, daar dan alleen
van een goede kuil gesproken kan
worden, omdat dan de melkzuur
bacteriën overheersen. Het boter-
zuurgehalte moet dan beneden de
0,2% zijn en het ammoniakgehalte
onder de 10%.
Begin november verschijnt de nieu
we landbouwgids (uitgegeven door
de Stichting Landbouwgids te
Utrecht), opnieuw met een ver
hoogde oplage, maar overigens in
dezelfde uitvoering als vorig jaar.
De hanteerbaarheid bij het naslaan
is wederom verbeterd.
In de gids is speciale aandacht ge
geven aan de vollegronds-groente-
teelten, de stamboekfokkerij, de
paardenstapel, gebruik van gras
land en de verschillende bewei-
en de noodzaak van kwaliteitsver-
dingssystemen, alsmede aan de
problemen van de leg bij kippen
betering.
Vele actuele aspecten van belang
voor het boerenbedrijf worden be
handeld. Er zijn artikelen over de
werktuigencoöperatie, de loonwer
ker, over bedrijfsverzorging, be
drijf svereenvoudiging, opslag en
afzet van granen, afvoer van graan
met graantank, gebruik van meer
dere werktuigen in de werkgang,
één- of tweemansbedrijven. Arbeids
organisatie en mechanisatie krijgen
eveneens grote aandacht.
In het hoofdstuk voor het gezin
komen artikelen voor: Hoe het
werk in de huishouding zo goed
mogelijk te doen, door dit te orga
niseren, door het gebruik van de
juiste apparaten en door de juiste
lichaamshouding. De uitgebreide
adreslijst is aangevuld en geheel
bij gewerkt.
Aanvang 8 uur.
om tot verbetering van het agra
risch wegennet te komen: soms als
aanvullende werkgelegenheid, maar
ook kunnen projecten van gemeen
ten of waterschappen met rijks-
steun worden uitgevoerd. Een zeer
belangrijke mogelijkheid tot weg
aanleg biedt de ruilverkaveling,
waarin jaarlijks 400 km landbouw-
weg gereed komt. De gemeente
Someren b.v., die bij enige ruilver
kaveling betrokken is geweest,
heeft grotendeels hieraan zijn mo
derne wegennet te danken.
Bij de uitvoering van wegconstruc
ties worden steeds meer moderne
werkmethoden toegepast, met hoge
mechanisatiegraad en toepassing
van ter plaatse aanwezige materi
alen. Hierdoor is de arbeidsproduk-
tiviteit in de agrarische wegenbouw
nog steeds stijgende. De uitvoering
van wegenaanleg buiten de ruilver
kaveling geschiedt zoveel mogelijk
in het kader van de zgn. raamont-
sluitingplannen, waarbij binnen de
provincie in gemeenschappelijk
overleg de meest urgente wegver-
beteringen worden vastgelegd.
In de tweede helft van deze maand
zal er in het Dekenaat Gouda, dus
ook in de St. Victorparochie, een
jongerenappél worden gehouden,
voor personen van 17-24 jaar. Er
zullen drie inleidingsavonden wor
den gehouden en een feestavond.
Het doel van de bijeenkomsten is
een eigen bezinning van verant
woordelijkheid t.o.v. kerk, maat
schappij en gezin. De jongeren uit
de St. Victorparochie zullen samen
werken met de jeugd uit Reeuwijk.
Twee avonden zullen worden ge
houden in het r.k. verenigingsge-
Noordeinde 70 Waddinxveen
Ooi< ■•vering per tankauto
aarde zal slopen. Bij onderzoekingen
is vastgesteld dat een gewoon brok
graniet op één miljoen delen onge
veer vier delen uranium en 15 tot
20 delen thorium bevat. Dit zijn
weliswaar kleine hoeveelheden,
maar het uranium en het thorium
in een ton graniet bezitten evenveel
energie als ongeveer 50 ton steen
kool.
Om deze stoffen uit het graniet te
verkrijgen is betrekkelijk weinig
energie nodig. „Wanneer wij de
hoeveelheid energie, die equivalent
is met 15 ton steenkool verkrijgen
ten koste van één ton kolen dan
is dat een enorme winst. Bovendien
kunnen ook andere waardevolle
metalen tijdens de bewerking van
het graniet gewonnen worden.
Een wereld met een tienvoudige
bevolking van de huidige en met
een levensstandaard gelijk die der
Amerikanen, zou volgens Dr. Brown
per eeuw slechts een millimeter
van de aardkorst voor zijn energie
voorziening afknabbelen en het zou
lang duren voordat zich ernstige
moeilijkheden zouden voordoen.
bouw, terwijl één bijeenkomst te
Reeuwijk wordt gehouden. De
feestavond zal plaatshebben in
Gouda.
hebt gehad. Ikik zal u een bekentenis doen. Ik heb in januari
gepoogd u te ontslaan.”
„En dat is u niet gelukt,” antwoordde Bea droog.
„Nee, dat is me inderdaad niet gelukt. Weet u wat dit betekent
Dat voor het eerst in mijn zes en dertigjarige leven iets niet gelukt is,
wat ik me in m’n hoofd had gezet. Hoogeboom heeft u verdedigd, een
advokaat waardig. Aan hem hebt u het te danken, dat de bestuursleden,
voor het eerst in een tijdsverloop van negen jaren, mij de voet dwars
durfden te zetten. Mijn voorstel werd verworpen.”
„Maar waarom wilde u mij ontslaan, meneer Sangelaar? Wat hebt u
tegen mij Wat is er op mijn werk aan te merken Ik heb liefde voor
mijn vak en ik doe mijn best om mijn kinderen zo goed mogelijk te leren
en op te voeden. Nogmaals: wat hebt u tegen mij
De wagen reed over de spoorwegovergang bij Harderwijk en Sange
laar had al zijn aandacht nodig voor het drukke verkeer. Toen hij rechts
af geslagen had en in de richting Kierden reed, zei hij: „Momenteel heb
ik niets meer tegen u, juffrouw van Laar. Ik. ik heb u al die tijd
verkeerd beoordeeld. Misschien, omdat u te zelfstandig was. Misschien
ach, wat doet het er ook toe. Ik heb in deze veertien dagen, dat u mijn
dochterje bezoekt, kunnen merken, dat u ontzettend veel van kinderen
houdt. Meer dan ooit enige onderwijzeres aan onze school heeft gedemon
streerd. En dat is me veel waard. Ik mag een lompe boer lijken, maar de
belangen van m’n school die sla ik hoog aan. De ouders moeten
tevreden zijn en ik moet eerlijk bekennen: de ouders zijn nog nooit zo
tevreden geweest als de laatste maanden. Tenminste zij, die kinderen in
de beide laagste klassen hebben. En dat hebben we aan u te danken.”
„Och,” antwoordde Bea, een beetje in de war gebracht, „ik houd van
al mijn kinderen, zonder enige uitzondering.”
„Maar. ik heb nog geen antwoord gehad op mijn vraag: Wat is
uw oordeel over mij
Ze keek hem van terzijde aan. „Meent u dat Wilt u dat met alle
geweld weten Hij knikte. „Zeer beslist. En ik zal er niet boos om
worden. Nu niet en later niet.” (wordt vervolgd).
„Ook dat hangt er van af. Ik heb nu eenmaal een sterk ontwikkeld
rechtvaardigheidsgevoel. Wanneer men mij onrechtvaardig behandelt,
wel, dan sla of bijt ik van me af”.
„Slaan en bijten typisch vrouwelijke bezigheden.”
„U schijnt uit ondervinding te spreken,” vinnigde Bea hatelijk.
Hij ging er niet op in, maar zei: „U slaat de kinderen bijna nooit, wel”
„Helemaal nooit, verbeterde ze. „Dergelijke middeleeuwse methoden
bezig ik niet. Ik meen, gezien de orde en de rust in mijn klassen, dat
het resultaat even bevredigend is.”
„Als bij uw collega Van Schagen,” vulde hij aan. „Die er wel op los
timmert.” Er was ’n poosje stilte. De wagen reed met rustige gang over de
drukke weg en Sangelaar keek onafgebroken voor zich uit. „Weet u wel,
juffrouw van Laar, dat u in het verkeerde dorp terechtgekomen bent
Bea draaide zich naar hem toe en keek de man enige tijd onder
zoekend aan. „Meneer Sangelaar, waar wilt u naar toe met me
„Naar huis,” antwoordde hij droog. tt
„Dat bedoel ik niet. Wat betekent dit vraag- en antwoordspelletje
Even kwam er een ontspanning in zijn strakke trekken, maar onmid
dellijk vermande hij zich weer. „Juffrouw van Laar, u hebt, als onder
wijzeres, wel wat mensenkennis. Geeft u mij eens een definitie van de
voorzitter van het schoolbestuur.”
Op gevaar af, dat die voorzitter nijdig wordt en ik mijn ontslag
krijg. Of hij stopt ergens op een stille plek en zet me in het gunstigste
geval zonder pak slaag aan de kant van de weg. Ik kijk wel uit.
Nu schoot Sangelaar even in de lach. „Op mijn woord, juffrouw van
Laar, ik zal geen represailles nemen. Overigens Heintje is in staat
om me wat te doen, als u niet meer zoudt komen.”
Ze vertederde. „Heintje, dat is 'n schat. Weet u, wat t kind mankeert.
„Een gebroken enkel.”
„Ach nee, dat bedoel ik niet. Dit wilde ik zeggen: Het kind heeft
behoefte aan liefde. Is u dat nooit opgevallen
„Juffrouw van Laar, ik heb een groot bedrijf, het grootste m de wijde
omgeving. En bovendien heb ik een dozijn functies, waarvan op het
ogenblik die van waarnemend burgemeester ongetwijfeld de zwaarste is.
Ik kan me niet altijd met m’n kinderen bemoeien.”
„Dat is erg jammer voor de kinderen, meneer.”
DE COMMISSIE rationalisatie en
mechanisatie van het Provinciaal
Onderzoekcentrum voor de land
bouw in Drenthe neemt in nauwe
samenwerking met verschillende
instanties inkuilproeven, waarvan
de resultaten ook buiten de provin
cie Drenthe van belang zijn.
Bij het inkuilen van gras gaat het
er om een hoogwaardig, reukloos
en smakelijk produkt te krijgen,
zonder dat daarbij verliezen optre
den, hetgeen bij de tot nu toe ge
volgde methode wel het geval is.
Men is dan ook al jaren bezig te
trachten betere kuilmethoden te
vinden die de bezwaren geheel of
gedeeltelijk zouden opheffen. De
maaikneuzer biedt volgens de hui
dige inzichten en omstandigheden
zoveel voordelen als b.v. meer
zekerheid van slagen en besparin
gen van tijd en kosten, dat,deze er
wel in zal komen.
„Daar ginds, daar op de hoek, dat is zijn graf”, zegt de Engelse dame
en wijst op één van de bijna tweeduizend zerken op de begraafplaats
der luchtlandingstroepen bij Oosterbeek. „Daar ligt hij, en voor dit
graf ben ik naar Nederland gekomen. Eigenlijk ben ik zijn tante.
Maar zijn moeder heeft een hartaanval gehad en vroeg mij of ik voor
haar wilde gaan. Het was haar enige bezit, ziet U? Zijn vader was al
overleden en hij verdiende als enige zoon de kost voor zijn moeder
Toen werd hij opgeroepen in dienst. Hij ging en overleefde alle veld
slagen. Tot hij hier viel in de slag om Arnhem. Nu sta ik hier, uit
naam van zijn moeder. Over een paar dagen ga ik haar vertellen in
welk een prachtige omgeving hij hier is begraven, naast zijn vrien
den. Het zal haar zo goed doen dit te weten”.
in het Geref. Verenigingsgebouw.
Toen ze op de Rijksweg reden, pakte Sangelaar een envelop uit zijn
zak en overhandigde die, zonder te kijken, aan Bea. „Dat is voor u. U zult
er het geld in vinden van de autorit met Heintje. Ik was vanmorgen by
Hansen om te betalen en van hem hoorde ik, dat u de rit al betaald
had. Was u van mening, dat ik me zou laten kennen voor een tientje?
„U had geen opdracht gegeven,” ontweek Bea handig zijn vraag. Maar
deponeerde de envelop zonder meer in haar tasje.
„Ik sta niet zo best bekend in Elshoven, nietwaar vroeg hij, nadat
ze een poosje gereden hadden.
„Het ligt niet aan mij, dit te beoordelen, meneer,’ antwoordde Bea.
Weer reden ze een poosje zwijgend tot Sangelaar, zonder haar aan
te zien, opeens zei: „juffrouw van Laar, wat zoudt u gaan doen, als ik u
op staande voet ontsloeg
Bea keek hem verrast aan. „Waarom
Geef u mijn antwoord alstublieft. Welke stappen zoudt u ondernemen?
Laten we zeggen: tegen het schoolbestuur.”
Bea dacht een poosje na en haalde toen haar schouders op. „Het hangt
er van af, welk motief u zoudt gebruiken.”
Hij knikte. „Ja,” vervolgde hij, meer in zichzelf dan tot zijn passagier:
„U bent geen gemakkelijk persoontje, he
i 4-
poetgangers>:
y voorrang op>
lutz
