Acuut reuma is grote
vijand van mensheid
HOED
Spierweefsel geeit de
mens zijn beweging
Het is maar
een weet
MIJLDER
ZOMERPOSTZfGELS 1962
De avonturen van koning Puntbaard en de zeemeermin
„WAT DOEA WE
MET MOEDER"
WEEKBLAD VOOR WADDINXVEEN DONDERDAG 19 APRIL 1962.
PAGINA 2 1
Vele hartziekten een gevolg van
een vroegere reuma-aanval
IN NEDERLAND is het besef nog lang niet voldoende doorgedrongen,
dat acuut reuma een veel groter vijand is dan kinderverlamming, dan
hersenvliesontsteking, dan kinkhoest, difterie, mazelen of roodvonk. Het
acute reuma is veel kwaadaardiger dan vele van die infectieziekten van
zuigelingen, kleuters en schoolkinderen, waaraan de ouders met zoveel
angst plegen te denken. Het staat immers vast, dat een zeer groot deel
van de hartziekten, zowel bij kinderen als bij volwassenen, berust op een
in een vroegere levensperiode doorgemaakt acuut reuma.
Dikwijls kunnen de betrokkenen
zich daarvan niets herinneren, om
dat de gewoonlijk karakteristieke
verschijnselen van acuut reuma, zo
als zeer pijnlijke zwelling en rood
heid van de gewrichten, ook wel
eens ontbreken.
Dit acute reuma is allereerst een
ziekte van kinderen op de lagere-
schoolleeftijd. De zes- tot tienjari
gen worden door dit lijden het
meest getroffen, hetgeen echter niet
wil zeggen, dat kleuters, oudere
kinderen en volwassenen er tegen
gevrijwaard zijn.
De strijd tegen de hartziekten be
hoort te beginnen bij de bestrijding
van reuma. Kinderen die acuut
reuma hebben gehad, moeten zich
op geregelde tijden weer bij de
dokter vertonen voor controle.
Met deze zeer eenvoudige maatregel
is veel narigheid te voorkomen, om
dat een herhaling van de aanval -
iets dat altijd kan plaats hebben en
niet ten onrechte zeer gevreesd is -
wellicht kan worden voorkomen.
Wanneer er door de behandelende
of door de controlerende arts be
paalde beperkende voorschriften
zijn gegeven, dienen die ook stipt
te worden opgevolgd, omdat het
hier om werkelijk zeer belangrijke
dingen gaat.
Heeft de dokter echter gezegd, dat
het kind dat reuma heeft gehad,
weer normaal mag spelen en aan
sport mag doen, dan moet u dit ook
gerust toestaan, want het kinder
leven mag niet worden bedorven
door onnodige en overbodige voor
zichtigheid.
Serieus opvatten.
Het kind dat lijdende is aan acuut
reuma, dient als een ernstige ziekte
te worden behandeld. Verpleging in
het ziekenhuis zal vaak de voor
keur verdienen boven het „thuis
houden". In elk geval moet het
patiëntje ruimschoots de tijd krij
gen om weer op krachten te komen.
Het overgrote deel van alle hart
ziekten berust op een klepgebrek.
Dat is een afwijking van één of
meer hartkleppen, waarbij het
mechanisme van open-en-dicht niet
meer werkt zoals het behoort. Zulk
soort hartgebreken onstaan door 'n
ontstekingsproces aan de klepvlie-
zen. De ontsteking geneest onder
littekenvorming en de schrompeling
van weefsel die daarbij optreedt,
heeft maar al te vaak tot gevolg,
dat de kleppen niet goed meer
funktioneren.
Uw bloemen blijven langer vers als
u een aspirinetabletje of een paar
druppeltjes kampferspiritus in
het water in de vaas doet.
Het water in uw aquarium kunt u
glashelder houden door er een
hoornblad (deratophyllum) in te
leggen. Deze waterplant trekt alle
in het water zwevende deeltjes
aan.
Teervlekken op auto's kunnen ver
wijdert worden met petroleum
of dieselolie. U kunt deze vlekken
insmeren met roomboter en deze
enige tijd laten intrekken, als u
geen petroleum of olie bij de hand
hebt. Daarna afwrijven met een
zachte doek.
Bij gebrek aan poedersuiker kan
men ook kristalsuiker tussen twee
velletjes wit papier gebruiken.
Strijk hierover met een warme
bout en uw kristalletjes zullen in
poeder veranderen.
Wanneer u gewoon beruw haar
te borstelen boven de \fastafelbak,
kan men het verstopt' raken van
de afvoer door uitgevallen haren
voorkomen, door voor het bor
stelen een vel papier (oude krant)
in de bak te leggen.
Kamerdennetjes kunnen bij een te
hoge temperatuur in huis hun
naalden verliezen. In dat geval
sterven de takken af. Geef ze dus
een lichte en koele plaats.
Blank houten keukengereedschap
mag men nooit met sodawater
wassen. Doet u het wel dan wordt
het hout grauw.
moeten geregeld worden schoon
gemaakt. Eventuele resten op de
bodem en aanslag aan de wanden
kunt u met kokend water ver
wijderen.
Indien men worteltjes goed schudt
in water waaraan zout is toege
voegd, behoeft men deze niet te
schrappen. Alleen het afval moet
worden verwijderd en de vitami
nen blijven bewaard.
Kopjes en bekers, die lekken, krijgt
men waterdicht door ze in de
melk mee te koken.
Elektrische wasmachines moeten
altijd geaard zijn, met het oog op
dodelijke ongevallen; men denke
hier goed aan, ook als men een
machine huurt.
De hoofdbewoner staat er buiten
als inwonenden logé's ontvangen.
Hij heeft daarmede niets te ma
ken. Inwonenden zijn geheel vrij
in hun doen en laten, mits zij
geen OVER-last bezorgen.
Een zak, gevuld met schoon wit
scherp zand, heetgemaakt, is een
goede bedwarmer. Kosten nihil
en lekken uitgesloten.
Natte schoenen mag u nooit in de
nabijheid van de kachel laten
drogen. Wrijf ze af en zet ze op
een krant om ze te laten drogen.
Indien men de aardappelen met
kokend water opzet, blijft de
smaak veel beter.
Indien u last hebt van verstopt
raken van een koffiefilter, strooi
dan voordat u de koffie in de
filter doet, wat suiker op de
bodem der filter en het euvel is
verholpen.
Is de jus niet bruin en smakelijk,
doe er dan een beetje engelse
saus, een jusblokje of aroma bij,
en bind de jus zonodig met mai-
zena.
Is de jus te vet, maar wel smakelijk
schep de bovenste laag vet er dan
af, inplaats van er water aan toe
te voegen.
Kalknagels kunt u bestrijden door
's avonds een lapje met vaseline
om de vinger of teen te doen.
Yoghurt kan wel eens opmerkelijke
resultaten geven bij de bestrijding
van aderverkalking.
Op deze wijze ontstaan alle bewe
gingen, die in verschillende orga
nen en lichaamsdelen plaats heb
ben. Ook verplaatsing van het li
chaam in zijn geheel, komt tot
stand door spiersamentrekkingen.
Vanzelfsprekend kan de samentrek
king van een spier door ontspan
ning, verslapping, worden gevolgd.
Maar nu zijn er nog verschillende
soorten spieren
Allereerst de willekeurige of de
skeletspieren, ook wel dwarsge-
streepte spieren genoemd, omdat ze
bij microscopische beschouwing
donkere dwars geplaatste strepen
Veel extra werk.
Bij iedere hartslag wordt er door
de defekte kleppen heen weer bloed
teruggepompt naar dat gedeelte
van het hart waar het zojuist van
daan is gekomen. Het is duidelijk,
dat het hart op deze manier gemak
kelijk overbelast raakt: bij iedere
volgende samentrekking van de
Dames! Voor een nieuwe
naar FIEN Julianastraat 11
hartspier moet dus ook dat terug
gevloeide bloed weer verplaatst
worden. Deze gang van zaken her
haalt zich bij klepgebreken bij iede
re hartslag en dat door de jaren
heen! In een dag trekt het hart
zich 100.000 maal samen, gedurende
één jaar „slaat" het hart veertig
miljoen maal
Behalve klepgebreken kan reuma
echter nog andere hartafwijkingen
veroorzaken
Willekeurige en onwillekeurige
spieren hebben hun functies
ONS LICHAAM bevat tal van orgaanstelsels, die elk hun speciale funk-
ties hebben in het grote geheel van de levensprocessen. Enkele voorbeel
den: de longen en de luchtwegen is de taak van het ademhalen toebe
deeld, het spijsverteringskanaal dient voor het opnemen en het verwerken
van voedsel, de nieren zorgen voor de uitscheiding van stofwisselings-
produkten.
het speciaal-adres voor
dameskleding
naar maat
PASSAGE telefoon 2127
vertonen. Deze spieren zijn aan
beenderen vastgehecht en ze kun
nen opzettelijk, dus als een uitvloei
sel van onze wil, worden bestuurd.
De onwillekeurige spieren vertonen
onder het microscoop geen streping;
er wordt dan van glad spierweefsel
gesproken. Onwillekeurige spieren
trekken zich samen en ontspannen
zich geheel buiten onze wil om.
Zulk glad spierweefsel bevindt zich
in allerlei organen: maag, darm,
galblaas.
Hart slaat dóór.
Het spierweefsel van het hart
neemt een aparte plaats in. Het is
wel dwarsgestreept, maar het wordt
niet door wilsuitingen bestuurd.
Men kan het hart niet naar eigen
verkiezing sneller of langzamer la
ten kloppen.
Zoals gezegd, in veel opzichten
vormt het steunweefsel, bestaande
uit been, kraakbeen en bindweefsel
een eenheid met het spierapparaat.
De willekeurige spieren zijn vast
gehecht aan de beenderen. Tal van
spieren gaan bij hun oorsprong en
aanhechting over in pezen, die uit
Ook de steungevende weefsels:
been, kraakbeen en bindweefsel,
hebben samen met het spierweefsel
belangrijke werkzaamheden voor
de instandhouding van het leven
te verrichten.
Voor zover de funkties van het
steun- en spierapparaat in elkaar
grijpen, kan men de beide stelsels
vanuit één gezichtshoek beschou
wen. Men spreekt in dat geval van
het bewegingsapparaat.
Men kan de hier bedoelde stelsels
ook afzonderlijk bezien en dan
valt het al dadelijk op, dat het ge
raamte of skelet driërlei taak heeft.
Allereerst verleent het stevigheid
aan het lichaam: wanneer wij geen
skelet hadden, zou ons lichaam een
slappe massa zijn.
Een benen doos.
Vervolgens verleent het skelet be
scherming aan inwendige organen.
Zo liggen de hersenen veilig ge
borgen binnen de harde doos, die
door de schedelbeenderen wordt
gevormd.
Hart en longen liggen in de borst-
kas, een holte waarvan de wanden
stevigheid krijgen door de ribben,
het borstbeen en een gedeelte van
de wervelkolom. Een gedeelte van
de darmen en nog andere ingewan
den worden omsloten door de been
deren van het bekken; zij zijn op
die manier beschermd tegen van
buitenaf inwerkend geweld.
Tenslotte biedt het skelet aan de
willekeurige spieren gelegenheid
om zich vast te hechten. Verbin
dingen van kalk, fosfor en lijmge-
vende stoffen vormen het materiaal
waaruit beenderen bestaan; het ske
let is depot van verschillende mine
ralen. Het rode beenmerg in de
pijpbeenderen is de plaats waar bij
voortduring nieuwe bloedlichaamp
jes worden gemaakt.
Met onze wil.
Van geheel ander karakter is het
spierweefsel. Spieren bestaan uit
samentrekbare cellen. De spiercel
len - en daarmee de gehele spier -
worden bij samentrekking korter:
de aanhechtingspunten komen dich
ter bij elkaar te liggen.
bindweefsel zijn gevormd. De ge
wrichten die er voor dienen, dat
het samentrekken der willekeurige
spieren inderdaad kan resulteren in
het maken van een beweging, be
staan uit de met kraakbeen bedek-
teeinden van beenstukken en uit
een kapsel en gewrichtsbanden van
bindweefsel. Met de spieren hangen
de gewrichten in anatomisch en
funktioneel opzicht ten nauwste
samen.
Vijf foto's, die enkele unieke voorwerpen uit het Nederlandse museumbezit
ot onderwerp hebben, vormden de basis voor de serie Zomerpostzegels, die
op 27 aprü a.s. voor het eerst in verkoop zal komen.
De bekende fotograaf Cor van Weele kreeg ter gelegenheid van de zesde
conferentie van de internationale museumraad, die deze zomer in ons land,
wordt gehouden, en van het eeuwfeest van het Haarlemse Frans Hals Mu
seum, de opdracht vijf voorwerpen van kunst- en natuurhistorische waarde
op de gevoelige plaat vast te leggen. Zijn keus viel op het zeventiende-eeuw-
se schegbeeld van het model van het fregat van Cornelis Evertsen, dat wordt
bewaard in het Amsterdamse Rijksmuseum (links boven). In het Rijksmuseum^
voor de geschiedenis der Natuurwetenschappen in Leiden fotografeerde hij
de originele door Christiaan Huygens ontworpen slingerklok foto midden,
boven). De fossiel-ammoniet, afgebeeld op de postzegel rechts boven, is meer
dan honderd miljoen jaren oud en wordt bewaard in het Zoölogisch Museum
te Amsterdam. Een in 1616 geschilderd schuttersstuk van Frans Hals, (Frans
Hals Museum te Haarlem) inspireerde hem tot de foto (links onder) van een
detail van dit beroemde schilderij. De beide figuren stellen voor Hendrick
van Berckenrode, burgemeester van Haarlem (links) en Jacob van Lourensz,\
kapitein van de Haarlemse burgerwacht (rechts). Fascinerend is 't beeld van
een kat, dat uit het Winschoterdiep werd opgehaald en vermoedelijk van Ro
maanse oorsprong is. Cor van Weele zag dit beeld in het Groninger Museum
voor Stad en Lande (foto rechts onder).
De extra toeslag op de Zomerpostzegels wordt door de PTT afgedragen,
aan de Stichting Comité voor de Zomerpostzegels, die de jaarlijks op deze
wijze verkregen gelden verdeelt onder plaatselijke, regionale, provinciale en
landelijke instellingen op het gebied van de volksgezondheid, maatschajrpelijk
werk en culturele zorg van r 1
Enkele voorbeelden van deze bestedingen in het afgelopen jaar zijn de aan
koop van speciale spel- en leermiddelen voor gebrekkige kleuters in Den Haag
bijdragen in het startkapitaal voor een tehuis voor alleenstaande zwakzinnigen
te Leiden, voor het Katholiek maatschappelijk en cultureel opbouwwerk in,
Amsterdam-Noord, voor de inrichting van het wijkgébouw in een te bouwen
dorpshuis in Abbekerk, voor diverse meisjestehuizen in Limburg, aan de
Stichting Gereformeerd Maatschappelijk werk in Gelderland^ aan het Groene
Kruis in Leeuwarden. Maar ook astmabestrijding, oud verpleegsters, steun-
fondsen voor kunstenaars en letterkundigen, blindenbibliotheken, revalidatie-
centra enz. ontvangen hun aandeel uit de opbrengst van de Zomerpostzegels.
Nu de koning rende natuurlijk gauw naar de vijver.
Hup, daar kwam het hoofdje van prinses Blondje al
boven het water. „Dag", zei ze lief, „wat kijk je
benieuwd Puntbaardje". „Even wachten zei de
koning, „even de ring pakken". Hij schoof de ring aan
zijn vinger en de zeemeerminnenprinses werd een
mens. Haar staart verdween. Ze klom uit de vijver en
de koning rende vlug terug naar het paleis, om de
vlag te laten uitsteken. Het werd een geweldig feest.
Ieder kind in het land kreeg vrij van school, overal
klonk vrolijke muziek en de mensen danstten en
zongen dat het een lieve lust was. Maar daarmee was
het feest nog niet ten einde. Wel nee. De prinses
kreeg prachtige kleren en ze was de mooiste van heel
het land. Ze verlangde helemaal niet terug naar de
zee Jakkes" zei ze „daar is die nare Prins Kwalletje
die altijd iedereen plaagt". Nee hoor, laat mij maar
hier blijven". De koning kreeg een goed plan. „Jij
bent een prinses", zei hij en ik ben een koning, eigen
lijk horen we dus goed bij elkaar. Zullen we samen
gaan trouwen? Dan kan je hier altijd blijven wonen
De prinses knikte. „Graag". De koning had haar im
mers gered. En zo gebeurde het.
Familieroman
door Maart je Zeldenrijk
HOOFDSTUK II - Nr. 4
Aaltje lachte. „En daar had hij wel een antwoord
op, denk ik?"
„Allicht. Hij antwoordde: Meid, waarom heb je
dan ook zo'n verleidelijke mond? Ja, dat zegt-ie nog
wel eens. Enfin, weken heb ik hem niet aangekeken.
Hij was gewoon lucht voor me. Maar op een avond
fiets ik naar huis en toen kwam hij me achterop. Zei
die gek: Tonnie, als die zoenen, die ik je gegeven heb,
je nog dwars zitten, mag je ze me wel teruggeven,
hoor. Ik schoot toen in een lach. Nu ja, we hebben
samen een eindje rondgefietst en toen maakt enwe een
afspraakje voor zondag. Nadien is het aangebleven. En
kwam ik al gauw hier overhuis."
De ander knikte. „Ja, en als-ie hier eens een paar
minuten is, dan zegt meneer: Zo, nu ga ik gauw weer
eens naar m'n kleine tonnetje
„Die gekIk kan toch niet helpen, dat ik
klein ben
Aaltje keek op de keukenklok. „Het wordt tijd om
de aardappels op te zetten. Eet je mee?"
„En Wim dan? Nee, vanavond komen we samen.
En nu ga ik ook maar, want 't is toch altijd nog een
kwartiertje fietsen".
In de grote voorkamer was er een geroezemoes van
vele stemmen. In het ene hoekje bij het raam zat
mevrouw Dinkla tevreden te kijken naar haar kinde
ren. Dirk zat in vaders stoel aan de andere kant en
zoog aan een grote sigaar, die hij van zijn zwager
Gerard had gekregen. Naast de oude vrouw zat de
jarige. Dat hadden de zussen zo beslist. „Aal, jij bent
vanavond het feestvarken en je bent dus buiten dienst.
Wij bedisselen verder alles wel, hoor. Stel je voor,
jarig zijn en dan nog hard werken. Niks hoor." En
hoewel Aaltje aanvankelijk hevig had geprotesteerd,
legde ze er zich tenslotte bij neer en babbelde dus
maar wat met de anderen. Af en toe streek ze haar
tienjarig nichtje Elske over het haar. De kleine meid
zat op de grond in een boek met platen te bladeren.
In de loop van de avond waren ze allemaal geko
men. Ter ere van de jongste dochter, die vandaag
meerderjarig was geworden.
Bep en haar man waren de eersten geweest. Wel
een beetje griezelig, vond Aaltje achteraf. Want Ge
rard had haar hoofd in zijn handen genomen en onver
wacht een dikke zoen op haar lippen gedrukt. „Zo, nu
ben je een en twintig, dus een volwassen vrouw,
bovendien mijn knappe schoonzus, dus mag ik je op
je verjaardag ebn kus geven. Maar aan een kus alleen
heb je niet veel, daar geeft de slager nog geen onsje
leverworst voor. Zusjevele jaren in blakende
gezondheid en dat je nog veel knapper mag worden
als je bent. Dit is van Bep en mij. En denk er om,
dat je het voor jezelf besteedt."
Het was een gesloten envelop en zenuwachtig
scheurde ze het papier los. Moeder had al een speld uit
het haar genomen - hier, kind, met een haarspeld gaat
het beter - maar Aaltje had zo lang niet kunnen wach
ten. En uit de envelop kwam een briefje van vijf
en twintig.
Ze wist het nog precies: ze was rood geworden
van verrassing. En toch was ze er niet echt blij mee
geweest. Misschien wel, als Bep het had gegeven. Maar
Bep had er alleen maar met een lachend gezicht bij
gestaan, haar arm door die van haar man. En ze wist
het: Bep was blij, dat zij en haar man zoveel geld
konden geven. Bep schepte immers altijd graag op
over de zaak van haar Gerard
Nu ja, ze had natuurlijk bedankt met een kus.
Minder kon bij Gerard zeker niet, dat wist ze. Achter
af vijf en twintig gulden was een hoop geld. Wat
kon je er niet allemaal voor kopen. Ze dacht aan die
mooie zwarte schoentjes, die ze in de stad had gezien.
Ze zou moeder vragen of ze het goed vond.
En daarna Piet en Ploon. Van haar dat mooie
doosje zakdoeken. En vanavond, als ze naar bed ging,
zou er ergens wel weer een gulden liggen van Ploon.
Dat was zo haar gewoonte: „Aaltje, mag ik me even
wat opmaken in je kamertje? Ja hè?" En dan zonder
het antwoord af te wachten, was ze de trap al op. Wat
ze daar deed, was haar een raadsel, maar ze liet er
altijd wat achter. Die goeie Ploon
Win) en Tonnie waren het derde paar geweest. Van
Tonnie had ze al een cadeau: de nylons. En Tonnie
was niet eens gaan zitten, maar ging dadelijk mee
helpen bedienen. Zo was Tonnie.
De laatsten waren Corrie en Henk, omdat Henk
pas om zes uur vrij was. Ze waren zo vlug mogelijk
naar de Beemster gereisd. Van hen had ze ook een
prachtig cadeau gehad: een nieuwe, moderne paraplu.
En net in een kleur, die ze mooi vond. „Voor de zon
dag, als het slecht weer is, zusje," had corrie op harte
lijke toon gezegd. Ja, Corrie en zij, ze waren altijd een
beetje intiem met elkaar geweest, meer dan de anderen
Dirk was al vroeg in de avond gekomen met twee
van zijn kinderen: de tienjarige Elske en de veertien
jarige Evert. „Als ik die thuis laat, is er binnen een
half uur ruzie. En nu kan Fien het wel aan met de
kleintjes," had hij gezegd. Onopgemerkt was tenslotte
Catrien, het huissloofje binnengekomen. Ze had de
kleinsten, de éénjarige tweelingen nog moeten helpen
en dat vertrouwde ze de vijftienjarige Fien niet al te
best toe.
Nu zat ze naast Aaltje in een gemakkelijke stoel,
want de zussen hadden gezegd: „Catrien, jij blijft^van-
avond rustig zitten. Je zult wel doodmoe zijn. En
Gerard had er sarcastisch aan toegevoegd: „Dat is ook
niet te verwonderen: een winkel en een kleuterschool
gelijktijdig verzorgen."
Aaltje had verschrikt naar haar oudste broer ge
keken, want ze wist, dat Dirk het niet erg begrepen
had op de soms tactloze uitdrukkingen van zijn zwager.
Maar Gerard had hem al eens financieel geholpen, dus
hield hij zich in. Dat had hij ook gedaan, toen Gerard
naast hem was gaan zitten, hem een van zijn grote
sigaren had gegeven en gevraagd: „En zwagertje, hoe
gaat het met de fokvereniging
Waarop Ploon hoofdschuddend had geproest en
Bep haar man met een zekere blik van verstandhou
ding had aangekeken.
Dirk stak rustig de brand in zijn sigaar, trok er
nog eens een paar maal aan en antwoordde op afge
meten toon: „Wat je daarmee bedoelt, zwager, is me
niet helemaal duidelijk".
„Vergeet het dan maar" lachte Gerard. „En kun je
je peulvruchten een beetje kwijt? Of is het nu het
seizoen niet
Dirk zette de toppen van zijn vingers op elkaar.
,Dit is voor ons niet de beste tijd, voor wat betreft
blikgroenten en peulvruchten, omdat er nu veel verse
groenten in de tuin zijn. Afgezien daarvan is er wel
reden tot zorg. Neem bijvoorbeeld de rijst. De rond-
graanrijst - dat is de niet droogkokende - is de laatste
weken op de Beurs sterk opgelopen in prijs. Hierdoor
is bijvoorbeeld de Siamrijst ook zeer vast in de markt
en we doen al ons best - onze bescheiden financiële
mogelijkheden in aanmerking nemende - onze voor
raad flink op peil te houden. Volgens berichten uit
Indonesië is de rijst opnieuw gerantsoeneerd wegens
het grote tekort en daar Indonesië een rijst-etend volk
is, zullen zij, hoe dan ook, rijst aan moeten kopen.
Hierdoor zullen we rekening moeten houden met flinke
prijsverhogingen in de naaste toekomst."
Gerard keek zijn zwager met open mond aan, ter
wijl ook Wim belangstellend luisterde. „Krimmenele
zeg, jij bent ook goed op de hoogte?"
