Consument bezint zich op zijn economische kracht
I
Arie Noorlander trok in een nacht
trekschuit van hier naar Utrecht
Gouden bruidspaar
J. Hekman-E. de Vries
Begrafenis
II. C. Kooyman
Met publiceren van test-resultaten is
uiterste voorzichtigheid nodig
DAMP
i
Btonchiletfen
VAN EEUWEN
nieuwsblad
Onafhankelijk
Voorzitter W. van Wijnen van Kamer van Koophandel:
Echtpaar Noorlander in het diamant:
Verschijnt elke donderdag
Snuif en wrijf
j
Meer goederen
Bescherming
ledereen is consument
Logisch denken
Trekschuiten
Kritisch zijn
Altijd aan de Gouwe
Onzeker
Reeds lang
Greppels en schepen
’Zagen met wind’
In Amerika
Veertien molens
Leest test
Eerste motorboot
Veel vrolijkheid
DONDERDAG 9 JANUARI 1964
19e JAARGANG - Nr. 965
dranken
Advertenties: Drukkerij Veldwijk, Oranje-
laan 9, tel. 2238. Inzenden van advertenties
tot dinsdag 12 uur.
Redaktie: Vijverlaan 7, tel. 2827
Bijdragen voor de redaktie tot dinsdag 20 uur.
beïnvloedde. Hij werd daarbij be
schoten met reclame-vuur op een
zodanige wijze dat hij toch kocht,
en nóg koopt. Hij moet immers wel
kopen omdat hetgeen hem aange
boden wordt zo gezond is of omdat
allen die geacht worden van een
bepaalde standing te zijn, menen er
niet buiten te kunnen. Hij zoekt
allerlei niet traditionele vormen van
detailhandel, zoals discounthouse en
postorderbedrijf en wendt zich - zij
het in sterk afnemende mate - -tot
degenen die voorgeven rechtstreeks
van fabrikanten te kopen, omdat hij
meent dat de anderen door een ver
meende irrationele en verouderde
distributiewijze te duur zijn.
Hoestdrank in tabl«tvorm.95ct
Het meest treffende verschil met
de vroegere samenleving is wel dat
het aanbod van goederen en diens
ten in de loop van deze eeuw enorm
is toegenomen, de inkomens laten
nu toe om, naast de direkte levens
behoeften, ook aankopen te doen
van vele andere produkten. Dit on
danks de omstandigheid, dat men
een veel groter deel van zijn inko
men voor collectieve bestedingen
- in de vorm van belastingen - moet
afdragen. Het assortiment is dan
ook enorm uitgebreid. Het overzicht
van de consument zowel op het ge
bied van kwaliteit als van prijs - en
soms nog van kwantiteit - is veel
moeilijker geworden. Het constate
ren van verschillen eist een grote
vakmanschap. Om het hem te ver
gemakkelijken is er een andere
norm gevonden: het merk met de
reclame ervoor.
Bij alle pogingen om met goede
wil een bescherming te organiseren,
komen er steeds weer twee proble
men naar voren die niet zo eenvou-
Het is een probleem dat iedereen
raakt, omdat iedereen nu eenmaal
consument is: koper van goederen
en diensten.
De overheid raakt het evenzeer.
In de eerste plaats omdat ze - en
dan nog heel vaak als monopoliste -
veel meer dan vroeger ook goede
ren en diensten levert.
Er stonden tachtig paarden langs
gestationeerd, die met vier of vijf
tegelijk de schuiten trokken. In de
bochten stonden de rolpalen, waar
langs de lijnen liepen. Izaak de
paarden bezat, waarmee hij het
jaagvak beoefende. Hij zat in Gouda,
tenminste als hij niet onderweg was.
De consument is eigenlijk een lo
gisch denkend wezen: hij wil zijn
eigen prestatie zo duur mogelijk
verkopen en voor de opbrengst zo
veel mogelijk kopen. Een ideale
maatschappij zou op deze wijze mo
gelijk zijn, uitgaande van de oude
opvatting dat vraag en aanbod el
kaar toch wel in evenwicht houden.
Als de prijsvorming maar in vrij
heid kan geschieden, zo redeneerde
men, zal het ware evenwicht en
daarmede een rechtvaardige maat
schappij, verkregen worden. De ko
per zal daarbij wel uitkijken wat
hij koopt en door kwaliteiten en
prijzen te vergelijken zijn keus be
palen. Wie als verkoper of aanbie
der van goederen en diensten te
duur is, zal dat merken en goedko
per gaan produceren of inkopen,
dan wel ophouden met aanbieden.
Deze opvatting was juist in een
tijd toen er vele kleine producenten
waren, die geen of nauwelijks een
onderlinge binding kenden. Samen
leving, produktie en distributie,
waren nog heel wat eenvoudiger
dan nu.
Al zestig jaar lang. In het begin
nog de trekschuiten, ,,’s Avonds om
acht uur werd de lijn strakgetrok
ken,” zegt Arie Noorlander. „De
handelslui gingen in het roefje zit
ten en bleven daar de hele nacht
kletsen en koffie drinken. De vol
gende ochtend om acht uur waren
ze dan in Amsterdam. Over de
Gouwe en over de Amstel.
Ook het houtvervoer ging met de
trekschuit en ik heb duizenden ku
bieke meters hout helpen overbren
gen, van hier naar Utrecht, of van
Alphen naar hier. Of meubeltjes
naar Amsterdam, maar dat was
weer later.”
SLIJTERIJ EN WIJNHANDEL
ZUIOKADE 3 TELEFOON 2105
Een nieuw element in het onderzoek
is dat hoeveelheid en kwaliteit v.an
vergelijkbare objecten of diensten
worden gerelateerd aan de prijzen.
Soms aan de verbruikersprijs, soms
aan de marges. Het naar mijn me
ning juiste hiervan is dat het markt-
inzicht vergroot wordt, of liever
gezegd, vergroot kan worden en dat
de koper leert om kritisch te zijn
bij het uitgeven van geld. Maar
daarnaast dient men de gevaren
van de vergelijking evenzeer onder
ogen te zien.
(lees verder op pagina 2)
mocht komen voor er een onderzoek
op had plaatsgevonden. Vele instel
lingen, die voor de consumptie be
stemde goederen controleren, zijn
te zien als behartigers van de be
langen en van de gezondheid van
de verbruikers: hij draagt dan ook
in de prijs van het produkt de kos
ten, omdat de bedrijven - en niet
de overheid - de kosten betaalt.
Abonnement: f 1,35 per kwartaal bij voor
uitbetaling. Advertentietarief: f 0,10 per mm
regel. Tarieven bij contract en voor tekst
advertenties op aanvraag.
Postgiro: 47062 ten name van Drukkerij
Veldwijk. Bank: Coöp. Raiffaisenbank te
Waddinxveen.
G. MULDER,
LID VAN DE GEMEENTERAAD
De heer G. Mulder, alhier, lid
van de Staatkundig Gereformeerde
Partij is voor deze partij tot lid van
de gemeenteraad van Waddinxveen
benoemd. Deze benoeming was
noodzakelijk door het overlijden
van de heer H. C. Kooyman.
Voor al uw
In een huisje aan de Noordkade 85 woont Arie Noorlander met zijn
vrouw: op 14 januari zijn ze zestig jaar getrouwd. Arie is nu 85 jaar en
zijn vrouw Pietertje 83 jaar. Hun gezondheid is nog best en ze kunnen
beiden uren en uren vertellen over vroeger, toen Waddinxveen nog
bestond uit enkele houtzaagmolens en wat arbeidershuisjes. Arie heeft
het dorp „tot driemaal toe zien omkeren” zoals hij zegt. Hij voer nog met
een roeiboot op „de Pette”, toen een woelig water, nu een dichtbebouwd
polderland. Hij trok de trekschuit als jongeman in één nacht naar Utrecht.
Hij laadde een hele dag kolen in een schuit voor de gasfabriek, en had
dan na veertien uur sloven precies één gulden verdiend. Hij had een gezin
met zeven kinderen, Arie Noorlander, en één van zijn zoons zegt nu nog:
„Vader, wat heb jij moeten werken
Arie kwam van Stolwijk en Pie
tertje van Berkenwoude. Op 14 ja
nuari 1904 trouwden ze en trokken
in een huisje aan de Gouwe. Altijd
hebben ze aan de Gouwe gewoond,
in drie verschillende huisjes. Maar
ze krijgen de Noorlanders nóóit van
die Gouwe weg.
Het geluid van het water, dat
langs de beschoeiing van het achter
tuintje stroomt, kunnen ze niet
meer missen.
Ook niet de afwisseling van de
voorbijvarende schepen, het ge-
tjoemp van de motoren en de boord-
lichten, die ’s nachts voorbijglijden,
en hun kamertje net even groenig
verlichten.
De consument was zich - erg vaag
of vaag - bewust dat hij geen rol
meer speelt op de markt waar hem
goederen en diensten worden aan
geboden. Hij had maar te nemen
wat hem aangeboden werd. Hij
voelde wel dat de man aan de an
dere zijde machtiger was dan hij
zelf, dit maakte hem onrustig. Hij
had het gevoel dat hij als consu
ment niet meer wist wat hij kocht,
en evenmin of hij er teveel voor
betaalde of dat het een koopje was,
zelfs wanneer het hem als zodanig
werd aangeboden.
Deze labiele, onzekere en gespan
nen consument was een niet onge
vaarlijk fenomeen van de laatste
jaren. Hij durfde niet meer te eten
omdat hij bang was dat datgene
wat hij at, zijn gezondheid nadelig
Nu is het beschermen van het pu
bliek niet iets waarmee men in het
meest ontwikkelde deel van de we
reld gisteren of v.andaag is begon
nen. Het keuren van levensmidde
len - en zelfs van tin, goud en zil
ver - gebeurde al in de tijd van de
Republiek der Verenigde Neder
landen. Enkele keuringsdiensten
van waren, volgens de huidige or
ganisatie, dateren van voor de eer
ste wereldoorlog. Het is lang gele
den dat vlees in de consumptie
Hij deed van alles, was Tos-werk-
man’ in de ware betekenis van het
woord. Hij groef greppels, loste
schepen, werkte bij een boer, en
werd tenslotte voorman van de
ploeg, die aan de Loswal werkte.
Steenkool voor de gasfabriek en
hout voor de molens. Ook graan,
voor de graanmolens, en stenen,
voor de trasmolens, waarmee vroe
ger werd gemetseld.
En wanneer de arbeid gedaan
was, dronken de mannen een neutje
bij Pietje Zwanenburg, die een her
berg had aan de Kerkweg. In één
van de kamers werd later kerk ge
houden, door de Christelijk Afge
scheidenen, met ds. De Groot, die
later naar Zeist ging.
Aan de Zuidkade begon Hogen-
dijk te ’zagen met wind’. Ook ’s zon
dags, tot 12 uur. Vele Waddinx-
veners, die zagen hoe de hout-indus-
trie begon te bloeien, begonnen
kleine zaakjes voor zichzelf: draaie
rij tj es, waar onderdelen voor pop
pen werden gemaakt. De spoelen,
waarop gedraaid werd, moesten met
de voet in beweging worden ge
houden.
Aan het eind van de Zuidkade
stond de molen van Van der Tor
ren, de „Van der Torren met de
gouwe hoed”, die een huis liet neer
zetten, dat nu het raadhuis is.
Onder wel zeer grote belangstel
ling, ook van buiten Waddinxveen,
is vorige week donderdag op de
algemene begraafplaats het stoffe
lijk overschot van de heer H. C.
Kooyman ten grave gedragen.
Bij de groeve werd een kort woord
gesproken door de heer Van de Berg,
ouderling te Zoetermeer, als vriend
van de overledene, ds. H. Beens uit
Rotterdam, ds. Zwijnenburg uit Ou-
dewater en ds. J. R. Cuperus. De
oudste zoon van de heer Kooyman
sprak een dankwoord tot de aan
wezigen.
De begrafenis van de nestor van
de gemeenteraad werd o.m. bij ge
woond door de burgemeester, de
wethouders Pille en Venema, vele
raadsleden, de bijna voltallige Her
vormde Kerkeraad en vertegen
woordigers van verenigingen, waar
voor de heer Kooyman zich tijdens
zijn leven zo zeer heeft ingespannen.
De nieuwjaarsrede van de heer W. van Wijnen, voorzitter van de Kamer
van Koophandel en Fabrieken voor Gouda en Omstreken, stond ditmaal
geheel in het teken van de consument, die zich langzaam maar zeker van
z’n economische kracht bewust wordt. Van de koper, die maar kocht wat
hem werd aangeboden, begint de consument, geleid door enkele enthou
siaste organisaties, zich reeds te ontwikkelen tot een kritisch kiezer, die
terdege prijs en waarde afweegt.
De heer Van Wijnen kwam tot zijn onderwerp door dc prijsbepaling, die
tegen het eind van het jaar in de volle belangstelling kwam te staan.
De sterkste stem wordt, naar
mijn mening, verleend door de
Amerikaanse overheid, zij stelde
een consumentenraad in. Maar ook
de toezegging van de Duitse rege
ring om met overheidsregelen een
onafhankelijke stichting in het le
ven te roepen die tot taak heeft
voor de objectiviteit van een groot
aantal onderzoeken zorg te dragen,
houdt een vergaande steun in.
Het kan niet een toevalligheid
zijn dat ook juist in deze landen de
overheidspolitiek inzake de mede
dinging een bijzonder strenge is.
Het algemeen gevoelen is daar be
paald het sterkst dat de onderlinge
concurrentie de meest belangrijke
beschermer is van de consument,
doch omdat er niet altijd gelegen
heid is voor de concurrentie om op
te treden, ze aangevuld moet wor
den met een bescherming van de
zwakste partij, als welke altijd de
consument zal worden aangezien.
Waardoor men dan aan de zijde van
de consument een machtsverstevi-
ging hoopt tot stand te brengen,
welke in het vlak der mededinging
voldoende kracht heeft om de ba
lans meer naar het evenwicht te
brengen.
Waddinxveen bestond toen uit
een veertien molens, zoals de
„Dikke Bes”, de „Schone Haas” en
,,’t Wippie”.
Van der Loo begon als eerste een
meubelfabriek. Van Schaik en Berg
huis volgden, met „een trappie, dat
ze samen maakten”. Op ’t ouwe
dorp begonnen Modderkolk en Dijs.
Arie Noorlander (een oom van het
vroegere raadslid) groeide op met
een generatie, die de huidige indus
trieën van Waddinxveen grond
vestte.
Zoals gezegd: niet alleen prijzen
interesseren hem, ook de kwaliteit
heeft zijn aandacht. Maar hij is zich
bewust dat hij er geen verstandig
woord over kan zeggen: toch wil
hij er wat over zien of horen. Daar
om leest hij testuitslagen. Hoewel
hij niet kan beoordelen of het on
derzoek op de juiste wijze is ge
schied en of de waardecriteria die
de onderzoeker heeft gekozen, ook
criteria zijn die voor hem waarde
hebben, hij leest ze. Testen en het
organiseren van testen zijn bezig in
binnen- en buitenland bezigheden
te worden waarmee in het ene land
grote bedragen verdiend worden en
die in andere als een soort sport
worden beschouwd. Dit laatste be
hoeft trouwens tegenwoordig het
commerciële element bepaald niet
uit te sluiten. In weer een ander
land wordt het testen als de hoog
ste wijsheid aangeprezen. Het succes
ervan is - in algemene zin - verge
lijkbaar met dat van rally’s en quiz-
programma’s waarvan men een
aantal jaren geleden dacht dat ze
reactie- en denkvermogen van de
deelnemers konden analyseren. Ver
gelijkbaar bepaald wat het succes
ervan betreft en dan laat ik in het
midden of dat succes verdiend of
onverdiend is, aldus de heer Van
Wijnen.
Arie heeft de sensatie meege
maakt van de eerste schuit, die met
een motor ging, de „Trio” van
ouwe Gerrit Akerboom. Het hele
dorp liep uit op de oude draaibrug,
om die eerste motorboot Langs te
zien komen
Hij kende Klaas Schaap nog, die
met een roeibootje over de Bette
voer, en die de stoffelijke over
schotten van dijkbewoners over het
water naar de begraafplaats aan de
Kerkweg bracht, in een zwarte
boot.
De Henegouwerweg was, toen
Arie een jongen was, nog een jaag
pad, van misschien een meter breed.
Uw verkoudheid van neus.
keel cf borst weg met
Woensdag 22 januari is het vijftig jaar geleden, dat de heer en
mevrouw J. Hekman - E. de Vries in het huwelijk traden. De heer
Hekman is nu 72 jaar, zijn echtgenote 74 jaar. Beiden genieten
nog van een goede gezondheid.
In 1929 kwam de heer Hekman, die voordien veenarbeider was
in Drente, voor het eerst naar Waddinxveen, waar hij enkele
weken werk kon krijgen, en meteen naar iets ’vast’ uit keek.
Dat ’vaste werk’ lukte tenslotte, en toen liet hij zijn gezin uit
het kleine Drentse dorp overkomen.
Tot zijn 65e jaar werkte hij bij de houtzagerij van Alblas, gedu
rende 28 jaar. Zeven jaar geleden ging de heer Hekman met
pensioen en in hun woning aan de Kerkweg 41 geniet het gouden
bruidspaar van de rust, die het pensioen bracht. Ruim vier jaar
woont het echtpaar nu aan de Kerkweg, voordien gedurende 29
jaar in de Burg. Trooststraat.
Hoewel de heer Hekman nog graag zo hier en daar klusjes
opknapt, zal hij de komende weken gezellig bij moeder de vrouw
thuisblijven, om samen met haar de vele gelukwensen in ont
vangst te nemen.
Weekblad voor Waddinxveen
Ondanks de weinige verdiensten
schuimde Waddinxveen vaak van
de vrolijkheid in die dagen. De
jeugd danste eens op de draaibrug,
allemaal tegelijk. Daar kon die brug
niet tegen en prompt zakte hij in
elkaar, boven op een sleepboot, die
het ijs van de Pette kapot zou varen.
De enige politieman, die Waddinx
veen toen rijk was, gooide het ech
ter met die jeugd op een accoordje
en kreeg ze zelfs zo ver, dat met
vereende krachten de draaibrug
weer in z’n voegen werd gezet. En
kele rijkspolitiemannen, aan boord
van die sleepboot, vreesden eerst
een soort oproer, en stormden te
voorschijn met de bajonet op het
geweer. Er gebeurde wel wat,
zo’n zestig jaar geleden.
Arie Noorlander en Pietertje
Noorlander-Loeve zijn heel tevre
den met hun leven. Zij hebben veel
leed gekend. Drie van hun zeven
kinderen overleden. „Maar wij zijn
gelukkig altijd bij elkaar kunnen
blijven,” zegt mevrouw Noorlander,
„en we redden het nog heel best
samen
dig op te lossen zijn. Het eerste is:
begrenzing en omschrijving van het
begrip consumentenbescherming,
het tweede betreft de zorg een
waarlijk onafhankelijke organisatie
te verkrijgen zodat overheid, be
drijven, noch organisaties van on
dernemers of werkgevers invloed op
de aktiviteiten kunnen uitoefenen.
Wanneer men dat wat tot stand
kwam in verschillende landen over
ziet, dan valt op dat in het ene land
de overheid meer terughoudend is
dan in het andere, waar soms zelfs
een grote stimulans van de staat
uitgaat. De houding van de overheid
in Nederland is nog steeds een voor
zichtige, van eigen initiatieven is
nog geen sprake. Daarbij dient men
wel te zien dat de regering in Ne
derland op het terrein van de prij
zen steeds zelf aktief is geweest.
a